پلاستیک تجزیه پذیر در محیط زیست و لباس های ضد گلوله سبک در دریا

بنام خداوند بخشنده مهربان
و اوست كسى كه دريا را مسخر گردانيد تا از آن گوشت تازه بخوريد و پيرايه‏ هایى كه آن را مى‏پوشيد از آن بيرون آوريد و كشتيها را در آن شكافنده [آب] مى‏بينى و تا از فضل او بجوييد و باشد كه شما شكر گزاريد (۱۴)

اگر شما یک عکس یا فیلم از یک ماهی لامپری (Hagfish) دیده باشید احتمالاً آن را جزء وحشتناکترین جانداران دریایی قرار خواهید داد.اما DNA موجود در این جاندار که اغلب به عنوان مارماهی موکوسی معروف است، می تواند کلیدی برای تولید پلاستیک های تجزیه پذیر در محیط زیست (دوستدار محیط زیست) و لباس های ضد گلوله سبکتر باشد.

لامپری ها دارای جمجمه می باشند اما فاقد ستون فقرات می باشند. برای همین دانشمندان هیچ گاه از قرار دادن آن ها در کلاس مهره داران کاملاً مطمئن نبودند. آن ها طی 300 میلیون سال تقریباً هیچ تغییری نکرده اند، بنابراین به آن ها فسیل زنده نیز اطلاق می گردد. اما این جاندار قدیمی در نظر محققان دارای یک مزیت بالقوه تجاری می باشد.
هرگاه یک ماهی لامپری در معرض تهدید قرار گرفته و احساس خطر کند، ماده لعابی شکلی را از خود ترشح می کند. در داخل این ماده لعابی رشته های نازکی که 100 بار نازکتر از موی انسان می باشد وجود دارد که بسیار محکم تر از نایلون و کولار (نام تجاری یک نوع فیبر پلیمری می باشد) است.

این رشته های باریک از لحاظ ساختار بسیار شبیه به تار عنکبوت می باشند ولی در ساختار ژنتیکی بسیار ساده تر می باشند که این خصوصیت باعث شده تا مهندسان بیوتکنولوژی در ایرلند با استفاده از باکتری E.Coli اقدام به سنتز این ماده نمایند تا بدون نیاز به جمعیت لامپری ها به تولید انبوه آن اقدام نمایند.

راسل بانتا بنیانگذار کمپانی Bentic Labs می گوید: این رشته ها 300 میلیون سال قدمت داشته و تغییرات زیادی در ساختار خود نداشته اند و به نظر می رسد که به تکامل رسیده باشند. بنابراین تولید این رشته ها توسط باکتری ها بسیار ساده تر و امکان پذیرتر از تولید توسط تار عنکبوت ها باشد. ما در ابتدا با هدف سنتز تار عنکبوت ها کار را شروع کردیم اما این کار دچار پیچیدگی های بسیاری بود و امکان تولید انبوه آن غیرممکن به نظر می رسید. راسل بانتا اولین شخصی نیست که که این ایده را در یک مقاله در مجله Nature Communication به چاپ رسانده است، یک محقق دیگر نیز موفق به تولید ابریشم از لعاب ماهی لامپری در شرایط آزمایشگاهی شده بود. اما بانتا بانتا از E.Coli برای این کار استفاده کرده است.

بانتا اظهار داشت ما با همکاری یک شرکت توانستیم توالی ژنوم DNA رشته های لعاب لامپری را که در یک خط قرار داشت و کار را برای سنتز سخت می کرد، اصلاح کرده و سپس در داخل E.Coli قرار دهیم.
در حال حاضر باکتری سنتز رشد را از دوبخش جداگانه از رشته آغاز می نماید ولی بانتا و تیمش در جستجوی راهی هستند که سنتز همزمان انجام شود. این ژن آن قدر ساده هستند که می توان مقدار بسیار زیادی از آن را وارد باکتری کرده تا باکتری حجم بیشتری از آن را تولید نماید. اگر بتوانیم مقدار زیادی از این ماده را در اختیار داشته باشیم به عنوان یک منبع نامحدود برای ساخت محصولات حاصل از آن همواره در دسترس خواهد بود.
فرستنده : آقای مهندس حمید رضا مرادی