آخرین بازماندگان دایناسورها در خلیج فارس

«مالکان زمین» یش از ۲۰۰ میلیون سال است که ساکن کره زمین هستند. و انقراض هم نسل های خود یعنی دایناسورها را هم دیده و همچنان پابرجا مانده اند اما این لاک پشتان در حال نابودی هستند

لاک پشت های پوزه عقابی از آبزیانی است که در لیست قرمز سازمان جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) قرار دارد. لاک پشت ها بیش از ۲۰۰ میلیون سال است که ساکن کره زمین هستند و آنها را به عنوان «مالکان زمین» می شناسند و انقراض هم نسل های خود یعنی دایناسورها را هم دیده و همچنان پابرجا مانده اند، اما طی دهه های اخیر در حال نابودی هستند.

به گزارش مهر، آماری دقیقی از تعداد لاک پشت ها وجود ندارد. کارشناسان و حافظان محیط زیست اعلام کرده اند جمعیت لاک پشتان در طول ۱۰۰ سال گذشته ۸۰ درصد کاهش یافته است. طبق آمار سازمان جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN)، پنج نوع از هشت نوع لاک پشت دریایی که در جهان وجود دارد در آب های خلیج فارس و دریای عمان زندگی می کنند. لاک پشت پوزه عقابی یکی از دو گونه لاک‌پشت دریایی است که در سواحل استان هرمزگان تخم‌گذاری می‌کند.

پوزه این لاک پشت ها برای بیرون کشیدن غذای اصلی آن یعنی اسفنج دریایی از لا به لای مرجان ها به شکل منقار عقاب درآمده و از همین رو به لاک پشت پوزه عقابی یا منقار کوتاه معروف است. وزن میانگین لاک پشت پوزه عقابی بالغ حدود ۸۰ کیلوگرم است و طول آن به یک متر می رسد.

تخم گذاری لاک پشتهای پوزه عقابی همه ساله از اوایل اسفند آغاز می شود و تا اواخر خرداد ادامه دارد، سه ماه پس از تخم گذاری، بچه لاک پشت ها سر از تخم بیرون می آورند و به سمت دریا حرکت می کنند. پارسال حدود پنجاه لاک پشت پوزه عقابی در سواحل قشم بیش از چهار هزار و ۲۰۰ تخم گذاشتند. از مجموع تخم های جمع آوری شده ،حدود سه هزار تخم بارور بود و بیش از دو هزار لاک پشت پوزه عقابی از تخم ها خارج و وارد آب های خلیج فارس شدند.

هرمزگان ۲۷ گونه جانوری حفاظت شده دارد که دو گونه جانوری خرس سیاه و لاک پشت پوزه عقابی ازگونه های به شدت در معرض انقراض است. خلیج فارس، از نظر تنوع زیست محیطی و وجود گونه های مختلف آبزیان بی نظیر است اما از دهه های پیش تاکنون رشد تجارت دریایی، احداث مجتمع های متعدد و استخراج نفت، گاز و پتروشیمی باعث شده محیط زیست و اکوسیستم خلیج فارس به چالش کشیده شود و بسیاری از آبزیان آن در حال انقراض قرار گیرند.

مجید وفادار مدیرکل محیط زیست هرمزگان، بیان داشت: زیست گاههای لانه گزینی لاک پشت های پوزه عقابی در ایران، سواحل استان های جنوبی بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان است. آلودگی نفتی، صید، ریختن زباله در دریا، ساخت و ساز در سواحل، فاضلاب های شهری، شکارچیان طبیعی، حیات لاک پشت های پوزه عقابی را به خطر انداخته است.

وی با بیان اینکه سالانه ۳۵ هزار کشتی وارد تنگه هرمز در خلیج فارس می‌شوند که۸۰ درصد آنها فرسوده و عامل مهم آلودگی در خلیج فارس و ایجادکننده مشکلات زیست محیطی هستند، عنوان کرد: تردد شناورها، انفجار برای اکتشاف منابع زیرزمینی دریا، آلودگی های حرارتی، تخریب آبسنگ های مرجانی، فرسایش سواحل و مانورهای دریایی از دیگر عوامل انقراض لاک پشت ها است.

وفادار افزود: تخریب سواحل و از بین بردن تخم لاک پشت های دریایی از عوامل تهدید کننده حیات این لاک پشت های در معرض انقراض در سواحل هرمزگان است. نورانی شدن روستاهای نزدیک ساحل از عواملی است که بچه لاک پشت ها را فریب می دهد، چرا که لاک پشت ها به نور حساس هستند و در جستجوی افق به سوی آب روانه و طعمه شکارچیان طبیعی می شوند.

از سوی دیگربرای جلوگیری از نابودی لاک پشت دریایی پوزه عقابی این گونه جزء ضمیمه یک كوانسیون «سایتیس» قرار گرفته است. در این کنوانسیون اسامى جانوران براساس میزان احتمال انقراض در دو ضمیمه یک و دو قرار دارند که در فهرست شماره یک گونه هایى هستند که در معرض انقراض جدى بوده و باید براساس راهکارهاى علمى و جامع کنوانسیون براى حفاظت از آنها اقدام شود. با توجه به قوانین مطرح در زمینه حفاظت گونه های ثبت شده، کشورهای عضو موظف به جلوگیری از شکار و تجارت جانوران هستند و در این راستا با یکدیگر همکاری می کنند

۶۰درصد جنسیت ماده لاک پشت های پوزه عقابی در خلیج فارس زندگی می کنند

عضو ارشد گروه تخصصی لاک پشت های دریایی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و متخصص زیست شناسی و حفاظت لاکپشت های دریایی خلیج فارس و شمال غرب اقیانوس هند، گفت: بررسی های علمی نشان از جنسیت ماده بیش از ۶۰ درصد لاک پشت های پوزه عقابی در آب های خلیج فارس دارد.

دکتر نیکولاس جی پیلچر در چهارمین نشست مشترک سازمان حفاظت محیط زیست با شورای راهبری محیط زیست مناطق آزاد و SGP سازمان ملل متحد در سالن مرکز بین المللی رشد قشم، گفت: عملیات پایش لاک پشت ها نشان از فراوانی لاک پشت های ماده خلیج فارس نسبت به جنسیت نر این جانوران دارد که اگر این آمار با فراوانی جنسیت نر همراه می شد باعث نگرانی بود.

به گفته وی، شناسایی لاک پشت های نر و ماده در آب های خلیج فارس با روش لاپاراسکوپی انجام شد که در این روش به غیر از تعیین جنسیت این جانوران می توان به اطلاعات ارزشمند دیگری نیز دست یافت.

جی پیلچر ادامه داد: در این شیوه یک شکاف کوچک در قسمت نرم زیرین بدن لاکپشت ایجاد و با عبور یک لوله حاوی دوربین به داخل بدن آن و با بررسی اندام های تناسلی این جانور دریایی، به جنسیت آن پی می بریم.

قایق ها و تورهای صیادی یکی از عوامل انقراض لاک پشت ها

وی گفت: یکی دیگر از راه های شناخت جنسیت لاک پشت ها به میزان دم این جانوران مربوط می شود به طوری که دم لاک پشت های ماده به ۱۰ سانتیمتر و دم جنس نر این جانوران به ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر می رسد.

عضو ارشد گروه تخصصی لاک پشت های دریایی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و متخصص زیست شناسی و حفاظت لاک پشت های دریایی خلیج فارس از برنامه های حفاظت محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم و جوامع محلی این جزیره که نقش مهمی در حفاظت از محل زندگی ساحلی لاک پشت ها دارند تقدیر کرد و گفت: علاوه بر حفاظت از محل زندگی لاک پشت ها در سواحل باید توجه ویژه ای هم به بخش عمده زندگی آنان که در آب ها می گذرد داشته باشیم

وی گفت: قایق های صیادی و تور صیادان از مهمترین عوامل خطرآفرین زندگی لاک پشت ها در درون دریا هستند و باید در زمینه بخش زندگی آبی این جانوران نیز برنامه ریزی و حفاظت انجام شود.

وی از خلیج فارس به عنوان یک آزمایشگاه تمام عیار تحقیقاتی برای بسیاری از موجودات دریایی از جمله لاک پشت ها یاد کرد و گفت: عملیات تحقیقاتی سه ساله ما در قطر به دلیل کمبود لاک پشت های سبز یا پوزه عقابی ناموفق بود اما طی ۱۰ روز حضور در آب های جزیره قشم توانستیم بر روی ۹۳ لاک پشت آزمایشات تحقیقاتی داشته باشیم.

اهمیت حفاظت از لاک پشت های سبز و پوزه عقابی در خلیج فارس

سید محمد هاشم داخته نیز روز شنبه در حاشیه برگزاری کارگاه بوم شناسی و حفاظت لاک پشت های دریایی خلیج فارس که با حضور دکتر نیکولاس جی پیچلرعضو ارشد گروه تخصصی لاک پشت های دریایی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت در قشم برگزار شد، گفت: از جمعیت لاک پشت های سبز و پوزه عقابی قشم به عنوان یکی از ظرفیت های بی نظیر محیط زیست ایران باید به هر روش ممکن حفاظت کرد.

به گفته مدیر حفاظت محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم، از سال های گذشته با تشکیل گروه "ناتوران خمیس" متشکل از جوامع محلی اقدامات مناسبی در زمینه حفاظت از لاک پشت های جزیره انجام شده است .

وی ادامه داد: با استفاده از گزینه های علمی و همکاری جوامع محلی حرکت مثبتی را در زمینه حفاظت از گونه های به شدت در معرض انقراض لاک پشت های پوزه عقابی این جزیره ایفا کرده ایم.

داخته با اعلام اینکه افزایش آگاهی جامعه به ویژه جامعه محلی در خصوص ویژگی های منحصر به فرد گونه های در معرض انقراض لاک پشت های سبز و پوزه عقابی و نقش آنها در محیط زیست منطقه و جهان، یادآور شد: این همکاری ها می تواند فعالان عرصه محیط زیست را در حفظ این گونه های در خطر انقراض یاری کند

منبع : آفتاب