خرید و فروش آبزیان مشکوک در فروشگاه‌های معتبر

6/4/1390

باشگاه جوانی برنا/ این روزها فروشگاه‌ها و بازارهای فروش محصولات خوراکی پر از خوراکی های متنوع و حتی ناآشنا است. محصولاتی که تا همین دیروز جزو کالاهای نادر به شمار می‌رفت، این روزها به راحتی و با قیمت های مناسب! در فروشگاه های معتبر به صورت خام و کنسرو به چشم می‌خورد و فروخته می‌شود. نکته مهم در این میان این است که برخی از این محصولات، نام‌های فریبنده‌ای دارند و شاید خریداران را در مورد حلال و یا حرام بودن محصولات به تردید بیاندازند.

بیشتر مردم ترجیح می دهند محصولات غذایی و به ویژه محصولات پروتئینی را از فروشگاه‌های زنجیره‌ای خریداری کنند تا از کیفیت و سالم بودن محصولات اطمینان داشته باشند.

نکته جالب این است که در همان فروشگاه‌های معتبر محصولات جالبی به چشم می‌خورد. کوسه ماهی، لابستر و خرچنگ جزو محصولاتی است که چندی است وارد این فروشگاه‌ها شده و البته بیشتر مردم هم با تردید خریداری می‌کنند.

در مورد حلال بودن کوسه ماهی که می‌پرسی هر کسی چیزی می‌گوید. مسوول قسمت ماهی در فروشگاه "ش" می‌گوید: مطمئن باشید حلال است. اما درباره لابستر نظر جالبی دارد و می‌گوید: "لابستر همان خرچنگ است و حلال است." وقتی تردیدت را می‌بیند توصیه می‌کند با مسوولی که اطلاعات بیشتری دارد صحبت کنی.

درباره لابستر که می‌پرسی همان مسوول مطلع می‌گوید:"زمانی می‌گفتند که حرام است اما الان به این نتیجه رسیدند حلال است". درباره کوسه هم می‌گوید:"این کوسه‌ها از خانواده کوسه ماهی است و حلال است."

نکته جالب این است که از هر کس می‌پرسی دقیقا نمی داند لابستر چه موجودی است. یکی می‌گوید خرچنگ است و یکی هم می‌گوید شاه میگو! اما بیشترشان معتقدند که خوشمزه است! و حتی در فروشگاه‌های بزرگ دیگر همچون"ه-الف" هم می‌توان فیله‌های لابستر را پیدا کرد. نکته‌ای که وجود دارد این است که اول کوچه مروی در بازار میان اجناس خارجی هم می‌توان کنسرو خرچنگ، صدف و ... را خریداری کرد.

هر چند که بازار فروش لابستر در رستوران های لوکس تهران همانند "الف.ط"؛ چندی است داغ شده و جزو غذاهای گران به حساب می‌آید و با قیمت سی و نه هزار تومان به فروش می‌رسد. اما هنوز تردیدها در مورد حلال یا حرام بودن آن برای برخی از خریداران وجود دارد.

این در حالی است که حتی میان فیلم های منتشر شده از سوی رسانه ملی، در یکی از سریال های پخش شده در ایام تعطیلات عید، خوردن لابستر و سفارش آن در رستوران و تاکید بر گران بودن آن در برخی از سکانس های این سریال عنوان شد.

لابستر یا خرچنگ مساله این است؟

چهار راه استامبول مرکز خرید و فروش محصولات دریایی است و هر نوع محصول در میان آن ها به چشم می‌خورد.

دنبال خرچنگ که می‌روی بعضی از مغازه ها با اکراه سرشان را به علامت منفی تکان می‌دهند اما برخی از مغازه داران هم بلافاصله می‌پرسند:" چند کیلو می‌خوای؟" و کلی هم در مورد مزه و طعم خرچنگ توضیح می‌دهند.

پیرمرد کنار خیابان بساط کرده و چند نوع ماهی محدود می‌فروشد. خودش خرچنگ ندارد اما آدرس مغازه‌ای را که خرچنگ می‌فروشد می‌دهد. وارد مغازه که می‌شوی همه جور ماهی به چشم می‌خورد اما خبری از خرچنگ نیست. فروشنده توضیح می‌دهد:"چون خرچنگ‌ها بسته بندی است، نمی‌توانیم نشان بدهیم" و ادامه می‌دهد:"خیلی خوشمزه است و ضد سرطان خیالتان راحت باشد. چند کیلو می‌خوای؟"

مغازه دیگری هم خرچنگ دارد و وقتی اصرارت را برای دیدنش می‌بیند با عصبانیت می‌گوید: این عکسی که روی دیوار زدیم همین است. نمی‌توانیم خرچنگ‌ها را اینجا بیاوریم. بیشتر که اصرار می‌کنی می‌گوید: خرچنگ را در مغازه نگه نمی‌داریم و اصلا این جا نیست اما هر وقت که بخواهید می‌توانید ببرید!!

روایت دوم: هشت پای معروف در راسته ماهی فروشان سرچشمه

در چهار راه استانبول در یکی از مغازه‌ها در سبدی بزرگ خرچنگ‌ها به روی هم ریخته شده و مغازه‌دار هم با کمال خونسردی داد می‌زند: "بدو بدو خرچنگ تازه!"

هر کدام حدودا بیست سانتی هستند، قیمت گرانی هم ندارند، هر کیلو هفت‌هزار تومان؛ مغازه‌های دیگر لابستر، خرچنگ و ... را پشت ویترین‌‌شان نگذاشته‌اند، می‌گویند هر چقدر بخواهی موجود است؛اگر زیاد هم بخواهید کیلویی شش هزار تومان می‌دهیم؛ لابستر هم کیلویی از ده هزار تومان داریم به بالا...

خیلی از مغازه‌ها هم که از این نوع آبزیان ندارند، هنگامی که سوال می‌کنیم، آنقدر ناراحت می‌شوند که انگار به آنها فحش داده‌ایم، پیرمردی می‌گوید: "این جک و جونورها چیست که می خورید؟"

سرچشمه، یک جورهایی بورس ماهی‌فروشان تهران است. از همان ابتدا یکی یکی مغازه‌ها را سر می‌زنیم؛ انواع ماهی‌های جنوب و شمال و رودخانه‌ای موجود اند؛ ولی اسم لابستر یا خرچنگ را که می‌بریم جواب «نه» است.

آدرس مغازه‌ای را به ما می‌دهند: برو کوچه پشتی مغازه‌ "ج"، در یکی از کوچه‌های فرعی نزدیک به چهارراه سرچشمه است، بیرون از مغازه کارتون‌های خرچنگ و لابستر چیده شده، مغازه‌دار با دوستانش مشغول به کشیدن قلیان است. سوال می‌کنیم خرچنگ، لابستر و... چی دارید؟

ویترین یخچال را نشان می‌دهد. لابسترهای کوچک کیلویی 12 هزار و بزرگترها 15 هزار تومان. یک تکه گوشت هم داخل یخچال با رنگ تیره و راه راه های زرد رنگ وجود دارد؛ با تعجب می‌پرسیم: "این دیگر چی است؟"

فروشنده می‌گوید: "هشت پا" (!)سه کیلو گوشت دارد و کیلویی ده هزار تومان. فروشنده که تعجب ما را از دیدن هشت پا دیده؛ شروع می‌کند به توضیح دادن سایر آبزیان عجیب و غریب؛ یک فیله گوشت به ما نشان می‌دهد به عرض سه سانت عرض و چهل سانت طول. می‌گوید: این هم "مارماهی" است، راستی صدف هم داریم!

برای اطلاع از حلال بودن لابستر و خرچنگ و کوسه ماهی که گویی به وفور در سطح شهر از فروشگاه و مغازه و ... توزیع می شود، حکم فقهی این مسأله را خبرنگار خبرگزاری برنا از مراجع عظام تقلید سؤال کرده که می توانید سؤال و جواب را در ادامه بخوانید.

خرید و فروش و خوردن گوشت کوسه ماهی، بچه کوسه ماهی، لابستر، شاه میگو و خرچنگ با توجه به اینکه در برخی از رستوران ها این مواد اولیه طبخ و به فروش می رسد و در برخی از فروشگاه ها این مواد خرید و فروش می شود چه حکمی دارد؟

رهبر فرزانه انقلاب، حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی): اگر خرید و فروش به جهت خوردن باشد، جایز نیست و الا مانعى ندارد.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی: در مورد کوسه ماهی در صورتیکه فلس نداشته باشند حلال نیست و همچنین لابستر و شاه میگو و خرچنگ حرام گوشت هستند ولی میگو اشکالی ندارد.

حضرت آیت الله سیستانی: تنها ماهی که در اصل خلقتش فلس دار باشد ـ هر چند از جهت عارضى فلس از او جدا شده باشد ـ و میگو از حیوانات دریایی چنانچه زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، پاك و خوردن آن حلال است. و چنانچه در آب بمیرد پاك است، ولى خوردن آن حرام مى‏باشد، هر چند با وسیله‏اى مانند زهر بمیرد، مگر اینكه در تور ماهیگیر در آب بمیرد كه در این صورت خوردنش حلال است. و ماهى بى‏فلس را اگر چه زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، حرام است.

حضرت آیت الله وحید خراسانی:خوردن گوشت کوسه ماهی و بچه کوسه و خرچنگ حرام است .خوردن گوشت میگو حلال است و به طور کلی خوردن ماهی که فلس داشته باشد و طبق دستور شرع تذکیه شده باشد، حلال است. و اگر این حرام حرام گوشت های دریایی منفعت حلال عقلایی داشته باشد، خرید و فروش آن جایز است ولی خرید و فروش آن برای منفعت حرام (مثل خوردن) باطل و حرام است.