رودخانه تلار را نجات دهید /گ

چهار‌شنبه ۱۸ تیر ۱۳۹۳  ۰ نظر   ۱۶۹ بازدید

رودخانه تلار را نجات دهید
وجود سنگ شکن های بیشمار در منطقه خطیرکوه، سیل های فصلی و ورود فاضلاب های خانگی و صنعتی نقش کلیدی در جریان آلودگی رودخانه تلار دارند.
طبیعت نعمتی است که خداوند برای به تجربه نشستن زیستنی بهتر به انسان عطا کرده، قانون طبیعت را باید فرا گرفت و بند بند آن را رعایت کرد و به آن احترام گذاشت، چه آن که اگر انسان و طبیعت به صورت مکمل هم و به شیوه مسالمت آمیز کنار هم قرار گیرند و جبر بر رفتار آنها حاکم نشود، هر یک از هم بهره و نفعی بیشمار خواهند برد ولی اگر انسان جبر را پیشه کار خود سازد و به حقوق طبیعت تجاوز کند، مطمئناً روزی طبیعت سر به طغیان برمی دارد و ضربه سختی را بر پیکره زندگی انسان وارد می سازد.
رودخانه نیز عنصر اساسی طبیعت است چه بسا هر کجا که آب هست، زندگانی و حیات هم وجود دارد.
این گزارش مربوط به رودخانه ای است که روزگاری جوش و خروشش، روح سیال بودن و پویایی را در دل انسان های این دیار جاری می ساخت.
سالیان دراز است که رودخانه «تلار» با مردمان سوادکوه آشناست، مردمان اینجا با «تلار» عهدی مشترک بسته اند تا به قانون هم احترام گذارند و آبادانی را برای این خطه رقم بزنند.
رودخانه سال هاست که بر سر عهد خود مانده، پرجوش و خروش و بی هیچ چشم داشتی همواره جریان دارد تا رونقی به کشاورزی، دامداری، صیادی و صنایع غذایی سوادکوه و شهرستان های اطراف بدهد.
اما مردمان منطقه سوادکوه گویا قلب تپنده این دیار را به فراموشی سپرده اند و عهد خود را نقض کرده، در حال تیشه زدن به ریشه های منبع آبادانی و حیات این شهرستان هستند.
زمانی «تلار» زیستگاه آبزیان بی شماری بود اما اکنون دیگر نشانی از حیات در عمق گل و لای و آلودگی بستر این رود نمی توان یافت.
گل آلودگی ناشی از ورود پساب های معادن شن و ماسه، آلودگی حاصل از زباله ها و روان شدن فاضلاب های صنعتی و خانگی به درون رودخانه در حال سوزاندن ریشه های حیات این رودخانه است.
در سرچشمه این رود (کوه های چرات، دراسله، گدوک، خطیر کوه و جنگل های کسلیان) آبی زلال و گوارا جریان دارد اما با عبور آب از منطقه خطیرکوه به دلیل وجود معادن شن و ماسه در حریم رودخانه و عبور آب از این معادن که یکی از فرآیندهای اساسی برای تولید شن و ماسه است و همچنین نقض مسائل زیست محیطی یا همان ورود پساب ها به آب رودخانه، ما شاهد تغییر رنگ آب و گل آلودگی آن هستیم.
البته مدت اندکی است که با تلاش مسئولان محیط زیست شهرستان آبی زلال اما بی رمق در این رود جریان دارد ولی این امر مانند داروی مسکنی می ماند و نفوذ، منفعت طلبی ها و نقض قوانین امکان بازگشت آلودگی و مرگ رودخانه را به ما هشدار می دهد.
* بررسی علل آلودگی قلب تپنده سوادکوه
3 دلیل عمده در آلودگی رودخانه تلار که نقش بسزایی در این امر ایفا می کنند، عبارتند از: وجود سنگ شکن های بیشمار در منطقه خطیرکوه، سیل های فصلی و ورود فاضلاب های خانگی و صنعتی که نقش کلیدی در جریان آلودگی دارند.
فلاحی، رئیس محیط زیست شهرستان سوادکوه آلودگی فیزیکی رودخانه را ناشی ازمعادن سنگ شکن بالادست رودخانه و ورود مستقیم پساب های این معادن به بستر رودخانه می داند و می گوید: معادنی که در بستر رودخانه احداث شده است، به دلیل عدم نظارت دقیق، اصول حفاظت از محیط رودخانه در آن رعایت نمی شود.
کمبود دستگاه های تسویه آب و حوضچه های ترسیب در این کارخانجات و جاری ساختن آبی که از فیلترهای کمی گذشته و دارای رسوبات بسیاری است به بستر رودخانه منجر به گل آلودگی و تغییر رنگ آب می شود.
رئیس دادگستری شهرستان نیز اعتقاد دارد: طبق قانون، سنگ شکن ها باید 300متر از بستر رودخانه فاصله داشته باشند که در منطقه خطیرکوه این امر رعایت نشده است، همچنین در صدور مجوز این سنگ شکن ها توسط اداره صنعت و معدن دقت لازم برای اجرا و رعایت قانون صورت نمی گیرد.
وی یکی از عللی را که باعث بروز آلودگی در رودخانه تلار شده است را عدم رعایت قانون توسط ادارات می داند.
احمد محمدی با تصریح این نکته که نظارت صنعت و معدن در صدور مجوز می تواند مانع از ایجاد بحران شود، می گوید: منطقه خطیرکوه ظرفیت احداث معدن دیگری را ندارد و به مرز انفجار رسیده است، این نهاد باید از اعطای مجوز خودداری کند.
فرماندار سوادکوه ایجاد شهرها و روستاها را از برکات وجود آب در منطقه می داند و اذعان می دارد: آب رودخانه تلار علاوه بر زیبایی بخشی به شهر، در فعالیت کشاورزانی که در مسیر رودخانه به کشت و زرع مشغول هستند، تأثیر بسزایی دارد.
وی در ادامه اظهار می کند: ما در خطیرکوه مجوز 14-15سنگ شکن را داریم که 12سنگ شکن فعال و مشغول به کار هستند.
اگر چه این امر یک فعالیت اقتصادی است و ما قصد نابودسازی فعالیت های اقتصادی را نداریم اما 7-6 هزار نفری که در مسیر رودخانه به کار کشاورزی اشتغال دارند نیز در حال کمک به اقتصاد شهرستان هستند و درآمدشان وابسته به زمین های کشاورزی است، اگر آب آلوده باشد کشاورزی نیز از بین می رود.
رجبعلی وهابی خنکداری ورود فاضلاب های خانگی و صنعتی، همچنین وقوع سیلاب های فصلی را از دیگر عوامل ایجاد آلودگی آب رودخانه تلار می داند.
* پیامدهای بروز آلودگی در آب های رودخانه تلار
به گفته رئیس محیط زیست شهرستان، آلودگی فیزیکی که همان ورود پساب و رسوبات به بستر رودخانه است، باعث کاهش اکسیژن محلول در آب و مرگ و میر آبزیان می شود.
ابراهیم فلاحی در ادامه، گل آلودگی آب را مانع ورود نور خورشید به بستر رودخانه و از بین رفتن گیاهان آبزی بستر رود می داند.
مهم‌ترین اثرات ورود فاضلاب های صنعتی و خانگی به آب رودخانه نابودی مزارع کشاورزی و افت محصول است که اگر این آب وارد چرخه مصرف آب آشامیدنی قرار گیرد، اثرات سوء و جبران ناپذیری در پی دارد و برای سالم‌سازی مجدد آن باید هزینه های گزافی را متحمل شد.
گفتنی است در مورد تلفات و خسارات جانی و مالی ناشی از آلودگی آب این رودخانه، هنوز آمار دقیق و شفافی وجود ندارد اما آنچه که مبرهن است، اگر روند آلودگی ادامه یابد، فاجعه ای زیست محیطی و چه بسا انسانی در این منطقه به وقوع بپیوندد.
* اقدامات صورت گرفته توسط نهادها برای احیای دوباره «تلار» خروشان
رجبعلی وهابی خنکداری، فرماندار شهرستان سوادکوه از تشکیل جلسات و ایجاد کارگروه‎هایی با حضور نمایندگان و روسای ادارات دخیل در امر حفاظت و پاکسازی از آب چون صنعت و معدن، امور آب و محیط زیست و انجام بازدیدهای مشترک از معادن شن و ماسه سخن گفت.
وی یادآور شد: بازدیدهای مشترک انجام شده است اما این بازدیدها نتوانسته گره ای از مشکلات بگشاید و نتیجه آن شد که برخوردهای قضایی با این امر صورت گیرد.
فلاحی رئیس محیط زیست سوادکوه در بحث گل آلودگی آب توسط معادن شن و ماسه ضمن اشاره به ماده 11 حفاظت و بهسازی محیط زیست اعلام کرد: این سازمان موظف است کارخانه ها و کارگاه هایی را که باعث آلودگی محیط زیست هستند را مشخص و مراتب را کتباً و با ذکر دلیل به خاطیان اخطار دهد، اگر ظرف مدت معینی آلودگی ها برطرف نشد، به دستور سازمان از کار آنها ممانعت و کارخانه پلمپ می شود.
فلاحی در ادامه تصریح کرد: طبق این ماده به خاطیان هشدارهای لازم داده شده، تا حدودی هم بحث پساب ها حل شد اما معضل بزرگ ریختن پساب ها در نیمه شب به داخل بستر رودخانه است.
وی افزود: بر همین مبنا، ما مأموران خود را به صورت شبانه روزی بسیج کردیم تا از آب رودخانه حفاظت کنند.
رئیس محیط زیست سوادکوه به خاطیان هشدار داد: اگر این کارخانه ها به خلاف‌شان ادامه دهند، طبق ماده 11 کارخانه پلمپ و خاطیان به مراجع قضایی معرفی می شوند. اکنون با توجه به برخوردهای جدی و هشدارهای صورت گرفته، شیفت های کاری این معادن تقلیل یافته و قرار است دستگاه های تسویه بیشتری به این معادن و کارخانه ها اضافه شود.
وی در خصوص ورود پساب های صنعتی و خانگی نیز ابراز داشت: طبق ماده 9 حفاظت و بهسازی اقدام به هر عملی که موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم کند، ممنوع است و با متخلفان برخورد جدی صورت می گیرد.
اگر فاضلاب های صنعتی و خانگی وارد شریان های رودخانه شود تنها راه جلوگیری از خسارات های نامحدود آن و وقوع فاجعه ای عظیم احداث تصفیه خانه های فاضلاب های شهری است که هزینه های زیادی را نیز می طلبد.
احمد محمدی، رئیس دادگستری شهرستان با اشاره به ماده 688 مجازات اسلامی می گوید: طبق این قانون هر اقدامی که باعث تهدید علیه بهداشت عمومی شود، از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی، توزیع آب آشامیدنی آلوده، ریختن مواد مسموم کننده و آلوده کننده به رودخانه و فاضلاب های خام و... ممنوع و مرتکبین چنانچه به کار خود اصرار ورزند به حبس یا 1سال زندان محکوم می شوند.
وی عنوان می کند: اقدامات محیط زیست برای سالم سازی آب به مسکنی می ماند که موقتاً درد را کاهش می دهد و امکان آلوده شدن مجدد آب رودخانه تلار وجود دارد.
* راهکارها برای دمیدن جانی دوباره به شاهرگ های حیاتی «تلار»
مهم‌ترین گام در جهت رفع گل آلودگی استفاده کارخانه ها از سیستم حوضچه های ترسیب و افزایش این حوضچه هاست.
به عقیده فلاحی استفاده از سیستم گردش آب، کاهش حجم کاری کارخانه ها و دو شیفته شدن آن به همراه رعایت اصول زیست محیطی از راهکارهای مهم رفع آلودگی فیزیکی آب است.
در خصوص بحث زباله های صنعتی و خانگی نیز ابتدا به ساکن باید فرهنگ سازی توسط ارگان های ذیربط انجام شود و به مردم و مسئولین هشدارهای جدی در خصوص فجایای آلودگی آب ها داد.
عدم صدور مجوز توسط سازمان صنعت و معدن، همراهی مسئولین و مردم و تعامل سازنده آنها در این امر، نظارت و اجرای دقیق شهرداری در پاکسازی زباله های بستر رودخانه می تواند بحران آلودگی را در نطفه خفه کند.
احداث تصفیه خانه های فاضلاب های شهری یکی از کلیدهای رفع آلودگی آب رودخانه تلار است.
رئیس دادگستری شهرستان هم معتقد است اگر نهادهای دخیل در امر آب مانند صنعت و معدن به خصوص امور آب، طبق قوانین دستگاه های خود عمل کنند و نظارت درست را در اجرای قوانین در دستور کار خود قرار دهند، این معضل مهار می شود.
گفتنی است اگر اداره امور آب ها در خود شهرستان دایر شود، بهتر می تواند بر روند آب و حفاظت از آن نظارت داشته باشد.
محمدی احداث شهرک شن و ماسه با فاصله از حریم رودخانه را راه حل اساسی در جهت حفظ آب رودخانه از آلودگی عنوان می کند.
احداث این شهرک ها با رونق کشاورزی و معادن شن و ماسه همراه است و هیچکدام قربانی دیگری نمی شود، به علاوه صنعت گردشگری و توریسم رشد و توسعه می یابد و کمک شایانی به اقتصاد شهرستان خواهد شد.
برای رفع خسارات و آلودگی سیلاب های فصلی نیز می توان دیواره هایی را در دو طرف رودخانه احداث کرد تا رودخانه در زمان سیل، بستر خود را تخریب نکند و با سیال بودن آب، آلودگی نیز کم کم از مسیر رودخانه خارج شود.
تقویت کادر محیط زیست و افزایش پشتوانه قانونی و قضایی در برخورد و پلمپ واحدهای متخلف می تواند نقش بسزایی در حفظ این رودخانه ارزشمند داشته باشد.گزارش از سارا ربیعی
منبع : بلاغ

مطالب مشابه

دیدگاه خود را بیان کنید