120 ميليارد تومان خسارت شانه‌دار مهاجم درياي خزر

چهار‌شنبه ۶ دی ۱۳۹۱  ۰ نظر   ۱۲۳ بازدید

كيلكا ماهيان در آستانه انقراض؛ از وعده‌هاي مقابله خبري نيست

عليرغم وعده‌هاي گوناگون مسئولان وزارت كشاورزي طي 12 سال اخير نه تنها هيچ اقدامي بري مقابله با شانه‌دار مهاجم درياي خزر به عنوان رقيب بزرگ كيلكا ماهيان نشده است، بلكه اين گونه را در خطر انقراض نسل قرار داده و صيد 100 هزار تني صيادان را به كمتر از 27 هزار تن رسانده است. همچنين بيش از 120 ميليارد تومان خسارت به كشور وارد كرده و 90 تعاوني صيادي را به تعطيلي و ورشكستگي كشانده است.

به گزارش خبرنگار كشاورزي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، شانه‌دار مهاجم موجودي ژله‌اي و بومي قاره آمريكاست كه براي نخستين بار در سال 1378 از درياي سياه از طريق آب توازن كشتي‌ها وارد اكوسيستم درياي خزر شد و با توجه به اينكه خصوصيات بيولوژيكي آنها با اكوسيستم درياي خزر سازگار است به سرعت تكثير پيدا كردند و متاسفانه به دليل شورتر و گرم‌تر بودن‌ آب‌هاي ساحلي كشور ما نسبت به ساير همسايگان، تجمع آن در سواحل ايران بيشتر است به طوريكه اين موجود در آبهاي ايران تا عمق بيش از 150 متر راه يافته‌اند.

اين موجود روزانه دو تا سه هزار تخم مي‌گذارد كه از اين تخم‌ها در مدت 24 ساعت لارو خارج مي‌شود و لاروها نيز پس از دو هفته بالغ شده و به دليل اينكه اين موجود به تنهايي نر و ماده است به راحتي شروع به تخم گذاري كرده و وسعت عظيم دريا را احاطه كرده است.

شانه‌دار مهاجم در تمام مراحل زندگي خود گوشتخوار است و از فيتوپلانكتون‌هايي تغذيه مي‌كند و غذاي انواع ماهيان به ويژه كيلكا است؛ لذا شانه‌دار مهاجم رقيب بزرگي براي كيلكا ماهيان محسوب مي‌شود و با افت شديد جمعيت آنها باعث ورشكستگي عده زيادي از صيادان كيلكا شده است به طوريكه 119 تعاوني صيد در استانهاي شمالي به 29 شركت و 29 فروند لنج صيادي كاهش يافته است.

همچنين صيد 100 هزار تني اين گونه ماهي به 27 هزار تن كاهش يافت.

اما اين مهاجم تنها گريبان‌گير ماهيان كيلكا و آجر شدن نان صيادان آن نيست. بلكه از آنجاكه كيلكا ماهيان نان درياي خزر هستند، كاهش جمعيت آن‌ها روي موجودات ديگر از جمله ماهيان خاوياري تاثير خواهد گذاشت و مي‌توان يكي از علل كاهش ماهيان خاوياري را اين امر دانست.

البته آسيب‌هاي طولاني مدت اين شانه‌دارها بسيار بيشتر از آن چيزي است كه در ذخاير كيلكا ماهيان مشهود شده است؛ انديشمندان اكولوژي و بيولوژي درياي خزر معتقدند كه درياي خزر به صورت يك تالاب درمي‌آيد و به دليل نبود زئوپلانكتون‌ها، فيتوپلانكتون‌ها افزايش يافته‌اند كه افزايش اين موجودات و جلبك‌ها مشكل بعدي است كه به شدت مي‌تواند درياي خزر را تهديد كند.

طبق اعلام وزارت كشاورزي ورود اين موجود از سال 78 تا سال 84 بيش از 700 ميليارد ريال خسارت به كشور وارد كرده و تبعاتي به دنبال داشته است و تنها معضل آن به كاهش صيد ختم نشده و مشكلاتي را از جمله بيكاري صيادان كيلكا، تعطيلي كارخانجات وابسته به صيد كيلكا را در بر داشته است.

همچنين دولت در اين خصوص سرمايه‌گذاري زيادي ايجاد كرده بود كه معطل نگه داشته و مشكلاتي را براي كشور به وجود آورده است و به نتيجه نرسيدن دهها ميليارد تومان هزينه براي حل مشكل و اقدامات 9 سازمان بين‌المللي از جمله اين مشكلات است.

به گفته سازمان تحقيقات كشاورزي شانه‌دار مهاجم سالانه بين هشت تا 10 ميليارد تومان به كشور خسارت وارد مي‌كند كه اگر تنها هزينه يك سال خسارت به بخش تحقيقات در اين زمينه اختصاص يابد به‌طور حتم تا 80 درصد اين مشكل رفع خواهد شد.

از آنجاكه شانه‌دار مهاجم درياي خزر هيچگونه دشمن طبيعي ندارد و به سرعت در حال گسترش است راهكار و روش‌هايي براي مقابله با آن مطرح شده اما با توجه به اينكه اجراي هرگونه اقدام در درياي خزر بايد با موافقت كشورهاي حاشيه باشد و همسايگان ايران در حاشيه خزر به دليل اينكه آسيب چنداني از هجوم اين موجود زنده نديده‌اند، تمايل چنداني براي همكاري در رفع اين معضل ندارند.

اخيرا گروهي از اعضاي هيات علمي دانشگاه تهران در قالب يك ابداع شيوه‌اي كم نظير ارايه كردند كه در اين روش با استفاده از امواج اكوستيكي مي‌توان با اين موجود مبارزه كرد. اين امواج براي موجوداتي همچون شانه‌دار مهاجم درياي خزر كه داراي ساختار فيزيولوژيكي ساده‌تري هستند مي‌تواند بسيار موثرتر باشد و قادر است در توليد مثل، تغذيه و سيستم‌هاي عصبي اين موجود اختلال ايجاد كند.

درحاليكه سال 86 طبق وعده وزير وقت جهاد كشاورزي دانش مقابله با اين موجود مهاجم توسط متخصصان ايراني كشف شده قرار بود اين طرح علمي در درياي خزر اجرايي شود هنوز از اجرا خبري نيست و درحاليكه رييس موسسه تحقيقات شيلات اعلام كرده بود در نيمه دوم سال 87 راهكار مقابله با شانه‌دار مهاجم درياي خزر اجرايي مي‌شود و به‌زودي ذخاير كيلكا ماهيان همچون گذشته خواهد شد نه تنها از اقدام و مبارزه‌اي خبري نيست بلكه اين گونه ارزشمند در آستانه خطر انقراض نسلقرارگرفته و كارشناسان از اينكهاين گونه نيز به سرنوشت ماهيان خاوياري دچار شوند نگران هستند.

به گفته رييس انجمن شركت‌هاي صيادي كيكا گيلان طي 10 سال اخير گونه‌ي آنچولي كه ماهي كيلكا معمولي است، اصلا صيد نشده است و گونه‌ي ديگري از كيلكا ماهيان صيد مي‌شود كه هر سال نسبت به سال قبل روند كاهشي دارد.

ابوالقاسم مقيمي از كاهش 20 درصدي صيد كيلكا ماهيان نسبت به سال گذشته خبرداد و تصريح كرد: سال گذشته به‌طور ميانگين هر فروند 220 تن ماهي كيلكا صيد كرده‌ است كه امسال به 120 تن كاهش يافته و تنها 19 فروند لنج صيادي در درياي خزر كيلكا صيد مي‌كند.

همچنان صيادان به انتظار بازگشت دوران طلايي صيد اقتصادي كيلكا و جبران ذخاير كاهش يافته آن هستند

دیدگاه خود را بیان کنید