عوامل تهديد رودخانه بشار بويراحمد

واحد مرکزی خبر : عوامل تهدید رودخانه بشار بویراحمد رودخانه بشار در شهر یاسوج در معرض تهدیدات زیست محیطی قرار دارد.

این رودخانه با دبی 55/18 متر مکعب بر ثانیه در بخش سردسیری استان کهگیلویه و بویراحمد یعنی شهرستان بویراحمد جاری است.

طول این رودخانه 115 کیلومتر و وسعت آن حدود 3000 کیلومتر مربع است که از حدود 60 درصد وسعت شهرستان بویراحمد عبور می کند و یکی از سرشاخه‌های مهم و اصلی کارون به حساب می‌آید. در کشور180 رودخانه شناسنامه دار وجود دارد که سهم استان کهگیلویه و بویراحمد ، چهار رودخانه است : رودخانه مارون در کهگیلویه ، زهره و خیرآباد در شهرستان گچساران و کهگیلویه و رودخانه بشار در شهرستان بویراحمد از رودخانه های شناسنامه دار کهگیلویه و بویراحمد هستند.

رودخانه بشار از میان شهر یاسوج می گذرد و جلوه زیبایی به این شهر و دامنه های دنا داده است .

علی صادقی گردشگر اهل شیراز می گوید : این رودخانه از کنار پارک ساحلی و مهرورزی شهر یاسوج می گذرد و ما تابستانها به یاسوج می آییم و در کنار این رودخانه چادر برپا می کنیم .

دیگر گردشگر خوزستانی هم می گوید : این رودخانه موهبتی برای این شهرستان است اما با این حال رودخانه بشار در حاشیه شهر یاسوج روز به روز در خطر نابودی است هر چند مسئولان استانی چند بار مصوباتی برای نجات این رودخانه تصویب کردند اما همچنان این مصوبات اجرایی نشده است. حوزه آبریز این رودخانه ، خلیج نیلگون فارس است و این رودخانه بعد از 115 کیلومتر طی کردن مسیر از کوههای سپدان و پوشیده از برف استان فارس و منطقه تنگ سرخ شهرستان بویراحمد سرچشمه می گیرد.

در حاشیه این رودخانه 2 قبرستان باستانی ( یاسوج و لما) با قدمت بیش از 3 هزار سال پیش از میلاد وجود دارد ، پل پاتاوه و پل روستای کریک توریستی و گردشگر پذیر بویراحمد که به ماسوله معروف است مربوط به دوره هخامنشی است بر روی این رودخانه واقع شدند و سالانه گردشگران زیادی از این اماکن تاریخی بازدید می کنند.

علاوه بر این ، 300 آبادی با جمعیت بیش از50 هزار نفر در حاشیه این رودخانه امرار و معاش می کنند.

با این حال به دلیل برداشت های بی رویه و ورود آلودگی های صنعتی ، رودخانه بشار همچنان در معرض خطر است .

یکی از قدیمیان روستای کریک می گوید : قدیم ها ما روزی 2 ساعت در این رودخانه شنا می کردیم و مکانی برای تفریح بود اما آب این رودخانه این روزها تغییر رنگ داده و مرتب گل آلود است و دیگر برای شناکردن هم مناسب نیست.

دیگر روستایی هم می گوید : کیفیت محصولات ما که با آب رودخانه بشار آبیاری می شوند،در مقایسه با سال های قبل قابل قیاس نیست و افت کیفیت پیدا کرده اند.

وی می افزاید : چون آب این رودخانه مرتب گل آلود است عده ای از آب گل آلود این رودخانه ماهی میگیرند حتی ماهیها هم طعم و مزه ماهی های قدیم این رودخانه را ندارد . یکی از دلایل آلودگی بشار ، وجود کارخانه های شن و ماسه مستقر در حاشیه این رودخانه است هم اکنون در محدوده 9 کیلومتری پل یاسوج تا پل روستای مختار، 6 واحد ماسه شویی و سنگ شکن وجود دارد که همه آنها بدون مجوز، سالانه بیش از 450 هزارمتر مکعب شن و ماسه از بستر رودخانه بشار برداشت می کنند و بی توجه به هشدارها به فعالیت خود ادامه می دهند. کارشناسان معتقدند که افت سطح رودخانه، برهم خوردن تعادل اکولوژیک آن و مرگ گونه های گیاهی و جانوری از نتایج برداشت بستر رودخانه برای تولید شن و ماسه است که با ادامه این روند هر روز به مرگ اکوسیستم بشار نزدیکتر می شویم. مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد می گویند :‌ برداشتهای بی رویه کارخانه های سنگ شکن از بستر رودخانه های استان ، تعادل اکولوژیست این رودخانه ها را بر هم زده است. آقای پورشیرزاد می افزاید : با برداشت شن و ماسه های کف این رودخانه ها و انحراف مسیر آب، حجم زیادی از ماهی ها از بین رفته اند. وی با بیان اینکه ، به هم خوردن کف رودخانه ها باعث شده است زیستگاه آبزیان ریز ، کف این رودخانه ها از بین برود و این آبزیان آسیب ببینند می گوید :‌ پساب های این سنگ شکن ها نیز که به نحو درستی دفع نمی شوند ، وارد رودخانه شده و باعث مرگ آبزیان می شود. آقای براتی کارشناس آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویراحمد ، برداشتهای بی رویه شن و ماسه را از مهمترین دلایل تخریب رودخانه بشار می داند و می گوید : عملکرد این واحدهای سنگ شکن باعث پایین رفتن پنج متری کف رودخانه بشار شده و به خاک اصلی رودخانه در میلیون ها سال پیش رسیده است. مدیر عامل آب منطقه ای استان هم پایین رفتن کف رودخانه بشار را دلیلی برای تخریب پل های موجود بر روی این رودخانه عنوان می کند و می گوید :‌این اتفاق ممکن است موجب تخریف پل ها شود و ارتباط بیش از 100 روستای حاشیه بشار را قطع کند .

آقای مصلح می افزاید :‌ بارندگی های شدید که موجب روان شدن سیل می شود طی روزهای اخیر نیز موجب شده است تا این رودخانه عمیق تر شود. با این حال به گفته کارشناسان برداشت بی رویه از رودخانه بشار همچنین به تاسیسات فنی گاز و آب که از زیر رودخانه می گذرد نیز آسیب رسانده است .

از سال 1384 تاکنون 3 مصوبه برای انتقال کارخانه های شن و ماسه به منطقه دلی بجک در شهرستان بویراحمد تصویب شد و منطقه دلی بجک هم به همین منظور کلنگ زنی شد.

کارشناسان آب منطقه ای استان نیز معتقدند که مدیران عامل این کارخانه ها کوتاهی می کنند اما مدیران عامل این کارخانه ها می گویند که این منطقه دارای معارضات محلی است و مشکل آنها به طور صددرصد رفع نشده است.

لذا این کارخانه ها بی اعتنا به مصوبات، هم اکنون در حال فعالیت و به ایجاد تپه هایی از شن و ماسه در کنار واحدهای خود مشغول هستند.

مدیر عامل آب منطقه ای استان می گوید: بدون شک چنانچه در زمینه انتقال کارخانه های سنگ شکن درحاشیه رودخانه های این استان ، چاره‌ای اندیشه نشود سالانه بیش از یک‌ میلیارد ریال تنها از حق و حقوق بیت المال و دولت تضییع خواهد شد. آقای عارفپور کارشناس میحط زیست نیز می گوید: ورود آلاینده ها به رودخانه موجب می شود که رنگ آب این رودخانه به تیرگی بگراید و مانع رسیدن نور به درون رودخانه و در نیتجه مانع عمل فتوسنتز گیاهان و در نهایت مرگ آبزیان می شود.

سیاوش ادیپ پور کارشناس امور آب هم می گوید : ایجاد حوزچه ترسیب ( رسوب گیر )، استفاده از سیستم آب پاش بر روی نوارهای حمل ماسه حین فرآیند کار ، کاشت درختان سازگار با محیط زیست ، نصب تابلو هایی در طول مسیر رودخانه با درج عبارت هایی مثل(ریختن زباله ممنوع) یا( ریختن زباله و نخاله تحت پیگرد قانونی قرارمی گیرد) ، آموزش عمومی محیط زیست از طریق رسانه ها ، ایجاد شبکه جمع آوری فاضلاب در مناطق سنگلاخ و شیبدار شهر به منظور جلوگیری از ورود فاضلاب ، تعیین محل های خاص برای تخلیه نخاله های ساختمانی ، از جمله راهکارهای جلوگیری از تخریب رودخانه بشار است