مشكلات زيست محيطي تالاب شادگان

مشكلات زيست محيطي تالاب شادگان

واحد مرکزی خبر :تالاب شادگان یا هورالدورق یا هور الفلاحیه بزرگترین تالاب کشور و جزء معدود تالاب هایی است که در سازمان بین المللی یونسکو ثبت جهانی شده است.
این تالاب به عنوان ششمین تالاب بین المللی و بیست و چهارمین تالاب ثبت شده در کنوانسیون رامسر محسوب می شود.
تالاب شادگان در 52 کیلومتری آبادان و 105 کیلومتری اهواز واقع شده است.
وسعت تالاب 537 هکتار است که پناهگاه حیات وحش آن 288 هکتار وسعت دارد .
از ویژگی های مهم و بی نظیر تالاب مقیاس بزرگ ، طبیعی بودن ، تنوع زیستی و نقشی است که در تامین معاش ساکنان محلی ایفا می کند .
از نظر بین المللی نیز تالاب شادگان ، زیستگاه مهمی برای زمستان گذرانی و تولید مثل پرندگان زیادی است که از مناطق شمالی اروپا و آسیا به این منطقه مهاجرت می کنند .
این تالاب زیستگاه 150 گونه پرنده همچون فلامینگو ، حواصیل ، لک لک ، غاز وحشی و اردک ، 311 گونه جانور ،40 گونه پستاندار و انواع ماهی آب شیرین و شور مانند حمری ، شانک ، مارماهی، عنزه ، کپور، شلج ، اسبله ، صبور و ماهی پرورشی است .
در حاشیه این تالاب محلیان سخت کوشی زندگی می کنند که خانه هایشان را با مصالح تالاب یعنی نی و چوب ساخته اند و نانشان تا حد زیادی وابسته به این تالاب است .
مردمی که به رغم همه محرومیت ها و مشکلات خشکسالی و کم آبی ماندن در این نیزارها و بین پرندگان دریایی و گرازها و گربه های وحشی را به رفتن در حاشیه شهرها ترجیح داده اند .
آقای لاهیجان زاده رئیس حفاظت از محیط زیست خوزستان می گوید: به سبب وسعت زیاد تالاب شادگان ، در 10 سال گذشته آب رودخانه جراحی ، سیلاب ها سالیانه و طغیانهای رودخانه کارون ، تامین کننده آب این تالاب بودند .
آقای حسونی زاده معاون مطالعات جامع آب و برق خوزستان نیز در خصوص جریان های ورودی به داخل تالاب می گوید : سیلاب های آبراهه کوپال ؛ یک آبراهه فصلی از روان آبهای حاصل حوضه های کوچک واقع در غرب دشت رامهرمز را جمع آوری می کند و از سیلابهای رودخانه کارون در مقطع کنونی حدود 3 هزار متر مکعب بر ثانیه آب بدون سرریز شدن به داخل تالاب جریان می یابد .
به گفته وی در مواقع سیلابی ، سرریز رودخانه کارون از آبراهه مالح و بحره مستقیم به تالاب شادگان منتقل می شود .
آبراهه مالح در زمان حاضر فاضلاب ناحیه صنعتی اهواز و بخشی از فاضلاب شهری این شهر در آن سرازیر است .
آبراهه بحره هم مستقیم از رودخانه کارون در جنوب شهر اهواز منشعب می شود.
در پایین دست آبراهه بحره در زمان هایی که جریان رودخانه کارون از سه هزار متر مکعب بر ثانیه بیشتر می شود از کناره های آن سرریز و در سطح دشت به سمت تالاب شادگان جاری می شود .
حسونی زاده افزود : در سالهای اخیر 3 واحد کشت و صنعت نیشکر به مساحت 36 هزار هکتار در شمال و شمال غربی تالاب به بهره برداری رسید که مقادیر زیادی نمک در حدود 5 تا 10 متر مکعب زهاب بسیار شور را که هدایت الکتریکی آن به حدود 35 تا 40 متر مکعب می رسد به زهکشی اصلی وارد می شود و به رودخانه کارون می ریزد .
این مسئله باعث بروز مشکلات بهداشتی جدی و مسائل اجتماعی برای جمعیت ساکن در روستای پایین دست وشهرهای آبادان و خرمشهر شده و به همین سبب در اوایل سال 1380 و بر اساس هماهنگی بین سازمان های مسئول زهکش اصلی ، 3 واحد نیشکر شرق کارون به طرف تالاب شادگان منحرف و در آن تخلیه شد .
وی افزود : در این تالاب بیش از 3هزار صیاد سالانه 8 هزار تن ماهی صید می کنند که در تولید مواد پروتئینی استان و منطقه نقش به سزایی دارد.
همچنین این تالاب باعث تلطیف آب و هوا در تابستان و زمستان است .
نصوری رئیس حفاظت از محیط زیست شادگان می گوید : دبی آب ورودی به تالاب 2 متر بر ثانیه است که طبق توافقنامه ای که با اداره آب وبرق خوزستان انجام گرفته است از این به بعد سرعت به 5 متر بر ثانیه افزایش می یابد .
لاهیجان زاده مدیر حفاظت از محیط زیست استان خوزستان می گوید: احیای تالاب بین الملی شادگان با همکاری دستگاههای مختلف از جمله جهاد کشاورزی ، میراث فرهنگی ، آب و برق ، استانداری ، فرمانداری شادگان ، نمایندگان صیادان و نمایندگان محلی با مدیریت محیط زیست تدوین و اجرایی شده است که آب و برق خوزستان متعهد شده است این آب را از بخش غربی رودخانه کارون و بخش شمالی رودخانه جراحی تامین نماید .
حسونی زاده مطالعات جامع آب و برق خوزستان می گوید : در سالهای گذشته به علت خشکسالی شدید ، روستاییان محلی از ورود آب شور به تالاب استقبال می کنند ، اما ورود و پخش آب شور بر تالاب تاثیر منفی می گذارد تا جایی که برای مدت زمان طولانی باعث تغییرات کیفی خاک و پوشش گیاهی می شود و تعادل زیست بومی این بخش از تالاب را مختل می سازد .
عبدالله تمیمی نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی هم می گوید : تخلیه فاضلاب و تفاله‌های نیشکر به درون تالاب شادگان حدود 30 سال است ادامه دارد و تهدید جدی برای این تالاب بین المللی و آبزیان آن به شمار می رود .
وی با بیان اینکه بخشی از مشکلات ناشی از تخلیه فاضلاب در شادگان ، آلودگی لوله ‌های انتقال نفت و بنزین به سایر شهرها و توسعه اراضی کشت نیشکر در این منطقه است افزود: انتقال نفت از آبادان به ماهشهر و از آبادان به اهواز یکی دیگر از موارد بروز این معضل برای تالاب شادگان است .
وی در زمینه توسعه اراضی نیشکر گفت : این امر باعث شده آب زهکش ها که شوری بسیاری دارند وارد تالاب شده و تفاله های نیشکر نیز تهدید جدی برای آبزیان این تالاب محسوب شوند.
نماینده شادگان افزود : از سوی دیگر تخلیه انواع پسماندها و کودهای شیمیایی به تالاب شادگان نیز منجر به خسارت به زمین‌های کشاورزی حاشیه رودخانه و تبدیل شدن اراضی زراعی منطقه به شوره ‌زار شده است .
عضو کمیسیون انرژی مجلس افزود: زمین‌های کشاورزی منطقه که در دهه گذشته در آنها شلتوک کشت می ‌شد هم اکنون به سبب تخلیه فاضلاب‌ها به زمین هایی لم یزرع تبدیل شده اند.
وی دست اندازی سودجویان به اراضی تالابی به نام کشاورزی ، برداشت خاک از تالاب و انجام صید غیر قانونی را از دیگر عوامل تهدید کننده تالاب شادگان می داند.
عامر چاملی 20 ساله از صراخیه می گوید : 8 سال است که صیاد هستم وضعیت تالاب در گذشته خیلی بهتر از الان بود ولی متاسفانه روز به روز بدتر می شود .
علی خضراوی 27 ساله از روستای رگبه می گوید : 12 سال که صیاد هستم ، تالاب در گذشته سرسبز ، پر از ماهی و خیرات الهی فراوان بود ولی متاسفانه از این نعمات روز به روز کاسته می شود.
عادل کاملی 32 ساله از اهالی روستای صراخیه می گوید : 15 سال است که صیادم و 6 سال است که قایقرانی می کنم.
تالاب در گذشته سر سبز ، پر از موجودات آبزی و پرندگان مهاجر بود ولی در زمان حاضر با ورود آب شور نیشکر به تالاب و کمبود آب تالاب روز به روز بر مشکلات آن افزوده می شود.
در یک نگاه کلی در خصوص مشکلاتی که بزرگترین تالاب کشور را تهدید می کنند باید گفت : تنها تأثیرات طرح توسعه نیشکر نیست که تالاب شادگان را در معرض برخی آسیب های زیست محیطی قرار داده است ، بلکه قطع گیاهان ، خاکبردارى از حاشیه و درون تالاب ، عبور لوله‌هاى نفت ، ورود کودهاى شیمیایى و فاضلاب صنعتى و شیمیایى و همچنین کاهش دبى رودخانه کارون نیز از دیگر عوامل تهدید کننده‌ای به شمار مى‌آیند که در کنار تبعات منفى طرح توسعه نیشکر حیات تالاب را مورد تهدید جدى قرار داده‌اند