همکاران میتوانند از اینجا مشکلات و تنگناهای فعالیت های شیلاتی شخصی و منطقه ای خود را جهت اطلاع مسئولین مربوطه ارسال نمایند
کلیه فعالان شیلاتی از اینجا میتوانند تصاویر و ویدئو های جالب شیلاتی را ارسال کنند که به نام خودشان ثبت و در معرض تماشای همکاران گذاشته شود.
حضور شما در پایگاه اینترنتی ایران آکوا iranaqua.ir
از اینجا رایگان فعالیت های شیلاتی خود را به همکاران و علاقه مندان بیشتر معرفی کنید
کارشناسان و متخصصین محترم علوم شیلاتی از اینجا میتوانند نسبت به معرفی و ارتباط بیشتر با همکاران شیلاتی اقدام کنند
همکاران شیلاتی میتوانند از اینجا اخبار صنف شیلاتی خود را ارسال و منتشر کنند
ایران آکوا iranaqua.ir اولین مرجع ارتباط علمی تجاری خانواده بزرگ شیلات ایران
چرا درياها قرمز مي‌شوند؟
پديده کشند سرخ هر چند وقت يکبار سواحل ايران را در آبهاي شمال و جنوب همچون برخي درياهاي ديگر در سراسر جهان فرا مي‌گيرد و پيش‌بيني مي‌شود اين پديده بار ديگر به سواحل بازگردد؛ پديده‌اي که خطر تلف شدن آبزيان را در پي دارد. اما کشند سرخ چگونه پديده‌اي است؟
به گزارش پايگاه خبري فريادگر، كشند سرخ (Red Tide) يك پديده زيست محيطى است كه در نتيجه افزايش جمعيت فيتوپلانكتونها (شكوفايي پلانكتوني) ايجاد مي‌شود. كشند سرخ يک نام عمومي‌است و به تغيير رنگ آب حاصل از شكوفايي و تجمع ميكروارگانيسم اطلاق مي‌شود. عبارت كشند در واقع همان جزر و مد و بالا و پايين رفتن سطح آب در درياها است كه در نتيجه جاذبه ماه و خورشيد بر سطح كره زمين بوجود آمده و در فواصل زماني مشخص روي مي‌دهد. پلانكتون‌ها فاقد قدرت شناي آزاد بوده و با جريانات دريايي از جمله جزر و مد در دريا جابجا مي‌شوند و علت قرارگيري عبارت كشند در ابتداي نام اين پديده مويد انتقال جمعيت پلانكوني ايجاد كننده شكوفايي جلبكي توسط جزر و مد است. از آنجاييكه عامل بوجود آورنده اين پديده يعني فيتوپلانكتونها داراي رنگدانه‌هايي با رنگهاي مختلف از جمله سبز، آبي، زرد، قهوه‌اي و قرمز هستند لذا اين پديده به رنگهاي متنوعي ديده مي‌شود اما از آنجايي كه رنگ قرمز يا سرخ متداول تر است اين پديده را با صفت سرخ مي‌شناسند. فيتوپلانكتونها كه در حالت عادى در آب دريا وجود دارند و از طريق فتوسنتز به حيات خود ادامه مي‌دهند در واقع نوعى گياه تك‌سلولى و از ريزترين و ابتدايي‌ترين موجودات زنده در چرخه غذايى محيط‌هاى دريايى و در واقع ايجادكننده حيات در درياها هستند. پلانكون‌هاي جانوري با تغذيه از فيتوپلانكونها به حيات خود ادامه مي‌دهند و به تبع آن ساير موجودات با تغذيه از پلانكتون‌هاي جانوري و حتي يكديگر زنجيره غذايي درياها را تكميل مي‌کنند. انسان در بالاترين نقطه اين زنجيره قرار گرفته است. پس در واقع شبكه يا زيربناى حيات در درياها و اقيانوس‌ها وابسته به اين گياهان تك سلولى يا فيتوپلانكتونها است.
اين فتوسنتزكنندگان دريايى با توجه به مهيا شدن شرايط زيست محيطي از جمله دما، نور، مواد مغذي و... در فصول مختلفى از سال افزايش تعداد مي‌يابند و به اصطلاح "بلوم" يا شكوفا مي‌شوند. در ميان عوامل يا فاكتورهاي محيط زيستي، مواد مغذي (فسفات، نيترات و سيليسيوم) به ويژه عناصر كمياب نظير آهن‌و... در اين شکوفايي بيشترين تاثير را دارند، كه گروه اول (فسفات، نيترات و سيليسيوم) در فاضلاب‌هاى خانگى، شهري – روستايي و كشاورزي و دومي در گرد و غبارها به وفور يافت مي‌شوند. در خليج فارس و درياي عمان اين شرايط زيست محيطي در اكثر موافصول سال فراهم است اما در درياي خزر اين پديده بيشتر در زمان اعتدال دمايي (اوايل فصول بهار و پاييز) ديده مي‌شود.
برخي ازكشند‌هاي سرخ موجب مرگ دسته جمعي جانوران دريايي مي‌شوند. براي علت مرگ جانوران دريايي در اثر اين پديده چندين دليل مطرح مي‌شود. از آنجاييكه هر موجودي در طبيعت مرگي دارد ضرورت دارد كه اجساد توسط تجزيه كنندگان به مواد تشكيل دهنده تجزيه شوند. تجزيه كنندگان غالباً با مصرف اكسيژن كارشان را كه تجزيه بدن يا پيكره موجودات است انجام مي‌دهند. در نتيجه يكي از عوامل مشاهده مرگ و مير موجودات دريايي بواسطه كشند سرخ و كاهش اكسيژن در اثر ازدياد عوامل تجزيه كننده است. عامل ديگر مرگ و مير سم توليد شده توسط اين موجودات است. گاهي تجمع فيتوپلانكتونها در آبشش‌ها باعث خفگي آبزيان مي¬شود.
حرکت کشند سرخ تحت تاثير عوامل محيطي نظير سرعت جرايانات دريايي مثل امواج يا جزر و مد يا ... از حدود يک متردر ساعت تا بيشتر متغير است. بعضي از کشندهاي سرخ صدها کيلومتر مربع از آب را اشغال مي‌کنند. با توجه به كمي‌اطلاعات درخصوص گونه‌هاي ايجاد كننده و شرايط دقيق ايجاد شكوفايي جلبكي، پيش‌بيني وقوع آن در حال حاضر امكان پذير نيست.
علل پيدايش غيرعادي کشند سرخ
از اصلي ترين عوامل ايجادكننده کشند سرخ، ورود پساب‌هاي شهري، روستايي و كشاورزي (از جمله پساب حاوي مواد مغزي استخرهاي کشت و پرورش آبزيان همچون ميگو ماهي) به دريا است. در كنار اين عوامل، مساعد بودن ساير شرايط محيط زيستي نظير دماي آب نيز در بروز اين پديده موثر است. حضور گونه‌هاي غيربومي ايجاد كننده كشند سرخ بويژه حضور آنها در آبهاي كشور از جمله تخليه آب توازن کشتي‌ها مي‌تواند به بروز كشندهاي سرخ خطرناك منجر شود.
کشند سرخ و اثر آن بر انسان
بر اساس نوع سم توليد شده و ميزان مصرف گونه‌هاي دريايي آلوده به سم، علايم متنوعي از خارش چشم و بيني و گلو، سوزش لب و زبان گرفته تا بروز حالت تهوع و اسهال و استفراغ و در شرايط بسيار حاد حتي مرگ از علائم غالب مسموميت به اين سموم است.
کشند سرخ و مصرف آبزيان
تمامي موجودات دريايي به ويژه گونه‌هاي ساكن يا داراي حركت محدود نظير دوكفه ايها يي مثل صدف‌هاي ماسل، آبالوني و...، سخت پوستان كه ذرات غذايي از جمله فيتوپلانكتونهاي ايجاد كننده سم را از آب دريا فيلتر مي‌كنند و ديگر موجودات تغذيه كننده از اين صدفها نظير ميگو، شاه ميگو يا خرچنگ‌ها به خاطر تجمع سم در بافت چربي درصورتيكه ميزان سم از مقدار معيني افزايش يابد خوردنشان مي‌تواند براي انسان ايجاد عارضه نمايد. البته خوردن ماهي تازه صيد شده و دور از مناطق تحت تاثير، مشکلي ايجاد نميکند لازم به ذکر است به علت مصرف كم صدفها در كشور تاكنون گزارشي از مسموميت غذايي در كشور گزارش نشده است.
اقدامات پيشگيرانه
با توجه به تاثير فراوان مواد مغذي ورودي به دريا در ايجاد كشند سرخ ضروريست هرچه سريعتر نسبت به تصفيه فاضلاب‌هاي خانگي و شهري و روستايي و عدم انتقال فاضلاب تصفيه نشده به رودخانه‌ها اقدام شود. شناسايي گونه‌هاي مهم ايجاد كننده كشند سرخ و اعلام اقدامات احتياطي براي جلوگيري از خسارات شديد زيست‌محيطي از ديگر اقداماتي است كه مي‌بايست توسط سازمان‌هاي مسئول صورت پذيرد.
تحقيق: امير گرجي
