رودخانه‌هايي كه ديگر ماهي ندارند

رودخانه‌هايي كه ديگر ماهي ندارند
اقتصاد ایران آنلاین- طاهره شريفي: نام مناطق شمالي كشور با طبيعت سرسبز و آب‌هاي روان گره خورده است. زيبايي و پاكي طبيعت شمال كشور كه هر سال افراد و خانواده‌هاي بسياري را براي تفريح و گردش به خود فرا مي‌خواند، اين روزها با خطر جدي رو‌به‌رو شده و روي مهمان‌نوازي ندارد، چراكه تخريب محيط‌زيست و از بين رفتن جاذبه‌هاي گردشگري در همه‌جاي اين مناطق ديده مي‌شود. از قطع درختان جنگل‌هاي سرسبز گرفته تا آلوده شدن آب رودخانه‌ها. هشدارهاي فراوان درباره هجوم آلاينده‌ها به آب‌هاي روان رودخانه‌هاي استان گيلان همه جا ديده مي‌شود.
میزان آلودگی ۷۰رودخانه بسیار زیاد است که رودخانه سفیدرود، زرجوب و گوهررود رشت نیز از این رودخانه‌ها محسوب می شوند. آب رودخانه‌های زرجوب و گوهررود به دلیل ورود مستقیم پساب ‌های صنعتی، فاضلاب‌های خانگی و بیمارستانی منطقه کاملا تیره شده است و طبيعي هم هست كه بوي نامطبوع آن هر فردي را گريزان مي‌كند تا از حیث اکولوژیکی‌ مرده محسوب ‌‌شوند.
بررسي‌ها حاكي از آن است كه رودهای بخش غربی منطقه به ویژه رودهای منتهی‌ به تالاب انزلی از جمله زرجوب و گوهر رود که از طرف شرق وارد این تالاب می ‌شوند، در زمره آلوده‌ترين رودخانه‌هاي كشور قرار گرفته‌اند. كارشناسان محيط‌زيست بر اين باورند كه آلودگي رودها زمانی رخ مي‌دهد که بدنه اصلی آنها به شدت تحت تأثیر افزایش مقادیر متنابهی از سایر مواد آلاینده قرار گیرند به‌طوری‌که آب‌ها را از روند استفاده عادی خارج مي‌كنند.
استان گيلان ارزش اقتصادی، اکولوژیک، سیاحتی و اجتماعی بسیار بالایی دارد و انتقال زباله‌ها و آلاینده‌های شهری از طریق رودخانه‌ها به سواحلش آسیب می‌رسانند. آسيبي كه اين روزها رنگ رودخانه‌هاي خروشان را به تيرگي كشانده است و نيازمند پاسخي روشن از سوي مسئولان است.

علت آلودگي رودخانه‌هاي گيلان چيست؟
افزایش آلودگی‌ها، منابع آبی استان گیلان را از نظر کیفی و کمی مورد آسيبي جدي قرار داده است. آلودگی‌های بی رویه و بی حد و حصر آب‌های سطحی نظیر آب رودخانه‌ها و تالاب‌ها، استفاده‌ از سموم شیمیایی در مزارع کشاورزی، برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها، ریختن زباله‌ها در داخل و حاشیه رودخانه‌ها موجب شده است که منابع آبی استان به شدت آسیب ببیند. یکی دیگر از انواع آلاینده‌های محیط زیست استان گیلان فاضلاب‌های صنعتی است. به علت نبود آمایش سرزمین و مکان یابی مناسب، تمرکز واحدهای صنعتی در استان گیلان درست انجام نشده است و به همین دلیل هرسال شاهد سرازیر شدن پساب‌های صنعتی به آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و مرگ و میر آبزیان هستیم. «محمد حسين قرباني» نماينده آستانه اشرفيه درباره تداوم آلودگي رودخانه‌هاي مناطق گيلان گفت: «استان گيلان در زمره مناطق غني در زمينه گردشگري محسوب مي‌شود.

از اين رو هر سال تعداد بسياري از گردشگران به اين مناطق سفر مي‌كنند. با اين وجود ما در سال‌هاي اخير آنچنان كه بايد توجه لازم را به مناطق طبيعي و محيط‌زيست اين ناحيه نداشته‌ايم. برخي فعالیت‌های عمرانی و شهرسازی از قبیل برداشت شن از بستر رودخانه‌ها، ریختن نخاله های ساختمانی و احداث جاده‌ها و پل‌ها نیز می‌توانند منبع آلودگی رودخانه‌ها محسوب شوند. صنایع گوناگونی نیز در حوزه سفیدرود مستقر هستند که در مجموع اثرات زیست‌محیطی آنها قابل بررسی است. علاوه بر اين استقرار كارخانه‌هايي كه فاقد دستگاه‌هاي زباله سوز هستند، سبب شده است كه آلودگي‌هاي صنعتي در شهرهاي كوچك به كنار رودخانه‌ها هدايت شود. همين موضوع آسيب‌هاي جدي‌اي را براي اين مناطق ديدني به ارمغان آورده است.»
نياز جدي رفع آلودگي رودخانه‌ها به اعتبار
قرباني به نقش حمايت دولت از محيط‌زيست اشاره كرد و به اقتصاد ایران آنلاین گفت: «كمبود اعتبار لازم و دقيق و برنامه‌ريزي شده،از عواملي است كه آلودگي محيط‌زيست را تدوام مي بخشد. دولت در سال‌هاي اخير همواره كمبود اعتبار را از عوامل اصلي حل نشدن اين معضل اعلام مي‌كرد.
اكنون دو رودخانه زرجوب و گوهررود که از مرکز شهر عبور می‌ کنند وضع نامناسب و اسفباري دارند. به نظر من دولت و مجلس در تعاملي پايدار و جدي بايد به مسئله محيط‌زيست توجهي دقيق و كارآمد داشته باشند. نگاه سرسري و گذرا نه تنها اين موضوع را حل نمي‌كند بلكه با گذشت زمان اثرات مخرب خواهد داشت و آلودگي را سرعت مي‌بخشد. فراموش نكنيم كه مرگ آبزيان و مورد تهديد قرار گرفتن اكوسيستم، سبب مي‌شود ضربه اقتصادي شديد و جبران ناپذيري به اين مناطق وارد شود.»
مشكل ادامه دارد
وضع فعلی رودخانه‌های رشت به گفته شاهدان عینی در سال‌های نه چندان دور از این دو رودخانه برخی از انواع ماهیان و حتی ماهی سفید صید می‌شد، ولی متاسفانه در سال‌های اخیر بر اثر آلودگی‌های شهری انجام این امر به کلی ناممکن است چرا که اكنون این دو رودخانه در شمار آلوده‌ترین رودخانه‌های کشورهستند.علت آلودگي رودخانه‌هاي گيلان موضوعي است كه موجب بحث و بررسي‌هاي فراواني شده است ولي راهكار مشخص و سودمندي در اين باره ارائه نشده و اعتبار لازم نيز براي آن تخصيص نيافته است. بر اين اساس همچنان بايد با ديدن تيرگي رودخانه‌هاي اين منطقه منتظر تبعات نه چندان خوشايند آن هم باشيم.
ركود گردشگري، فقر و بيكاري ساكنان منطقه، آسيب ديدن منابع آبي شمال كشور و بسياري موارد ديگر از نتايج ناخوشايند و زيانبار اين مسئله است. در اين ميان نخستين نهاد مسئول دولت است كه هم وظيفه نظارت بر كارخانه‌هاي منطقه براي كنترل پساب و زباله‌هايشان را دارد و هم در زمينه محيط‌زيست مسئول است. البته اكنون ديگر اين موضوع مطالبه‌اي است كه بايد از دولت جديد شود كه در اين ميان بيشترين مسئوليت را نمايندگان استان دارند و بايد با پيگيري اين موضوع حياتي هر چه سريع‌تر زلالي را به آب رودخانه‌هاي رشت بازگردانند