نجات دریاچه ارومیه نیازمند پایان آبیاری به روش سنتی است

نجات دریاچه ارومیه نیازمند پایان آبیاری به روش سنتی است
خبرگزاری تسنیم از ارومیه، این روزها عمق بحران دریاچه ارومیه بیش از هر زمانی مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است آنچنان‌که بعد از توجه همیشگی رسانه های مکتوب و مجازی محلی شمال غرب ایران، رسانه ملی نیز در ابعاد مختلف به موضوع بحران دریاچه ارومیه پرداخته است.
خشک شدن دریاچه ارومیه از ابعاد مختلف قابل بررسی بوده اما توجه به آثار زیست محیطی از بین رفتن این زیستگاه موضوعی است که در گفت‌وگوی تفصیلی خبرنگار تسنیم با حسن عباس‌نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی مورد واکاوی قرار گرفته است. مشروح این گفت‌وگو را در ذیل می‌خوانید:
تسنیم: هم اکنون حیاط وحش و آبزیان دریاچه ارومیه و پیرامون آن در چه وضعیتی هستند؟
در حال حاضر حیات وحش بزرگ شبه جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه در وضعیت مطلوبی قرار دارند. اقدامات مختلف این اداره کل در راستای حفظ آب و نیز انتقال آب و علوفه به جزایر، ساخت آب انبارها و تاسیسات مرتبط اقداماتی بوده که تاکنون انجام شده است.
توجه مستمری به حیات وحش دریاچه از جمله گوزن زرد، قوچ و میش ارمنی که در جزایر زندگی می کنند، پیوسته وجود دارد.
در ارتباط با پرندگان ساکن در دریاچه نیز با توجه به تغییرات شدید این منطقه، از تعداد پرندگان از جمله فلامینگوها و پلیکان ها به شدت کاسته شده است. این در حالی بوده که در طول قرن‌ها، پارک ملی دریاچه ارومیه به لحاظ برخورداری از آرتمیا محل زیست هزاران هزار پرنده رنگین کمانی از جمله فلامینگوها بوده است.
تسنیم: بحران دریاچه ارومیه دارای چه آثاری در محیط زیست استان و منطقه است؟
متاسفانه به دلیل اثرات طبیعی از جمله خشکسالی و عدم بارندگی مطلوب در منطقه و نیز فعالیت های انسانی که در راستای حفظ محیط زیست در منطقه (مدیریت آب و کشاورزی) به درستی انجام نشده است امروز شاهد بحران زیست محیطی گسترده در پارک ملی دریاچه ارومیه هستیم که ادامه این روند قطعا آینده مطلوبی را برای عرصه دریاچه ارومیه به‌بار نخواهد آورد از جمله اثرات منفی این حادثه بزرگ تاثیر بر آب و هوای منطقه، از بین رفتن منظره زیست محیطی، تقلیل یافتن گردشگر طبیعی در منطقه و به‌طور کلی از بین رفتن اکوسیستم طبیعی منطقه و جایگزینی شوره زارها به‌جای این پیکره آبی است.
تسنیم: از مجموع 24 راهکار اصلی برای مدیریت بحران دریاچه ارومیه کدام راهکارها نجات بخش محیط زیست این منطقه است؟
هر کدام از راهکارهای ارائه شده اثرات مطلوبی بر دریاچه ارومیه می‌گذارد اما وضعیت این دریاچه و برون رفت از بحران آن نیاز به عزم ملی، منطقه‌ای و استانی داشته و مهم ترین اقدام ضروری انجام مدیریت بر مبنای آب و کشاورزی است که در راهکارهای 24 گانه به آنها اشاره شده است، انتقال آب، افزایش راندمان آبیاری کشاورزی، استفاده از شیوه های نوین کشاورزی از جمله راهکارهایی بوده که اجرای آن در حوضه آبریز دریاچه ارومیه یک ضرورت است.
تسنیم: اداره کل محیط زیست استان برای حفاظت از حیات وحش منطقه در وضعیت بحران کنونی چه اقداماتی را به عمل آورده است؟
از جمله اقدامات اساسی در حمایت از حیات وحش منطقه پایش مستمر، انتقال آب و علوفه، زنده گیری و انتقال حیات وحش در جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه است که از سوی این اداره کل انجام می گیرد.
ساخت آب انبارها و سازه های مرتبط آبخیزداری و انتقال علوفه، احداث آبشخور و غیره اقداماتی است که در راستای حمایت ازحیات وحش انجام می گیرد. استفاده از سیستم های نوین حفاظتی از جمله شعب مجهز به امکانات کنترلی مدار بسته نیز در اولویت های این اداره کل قرار دارد.
تسنیم: آیا تا کنون کمک هایی از مجامع جهانی برای حل بحران دریاچه ارومیه و به‌ویژه کمک به حفظ محیط زیست این زیستگاه بزرگ انجام گرفته است؟
از جمله طرح هایی که در حوزه دریاچه ارومیه با کمک مجامع بین المللی انجام گرفته، طرح بین المللی حفاظت از تالاب های ایران (تالاب دریاچه ارومیه) بوده که انجام شده و ماحصل آن تهیه و تدوین سند مدیریت زیست بومی برای این اکوسیستم بار ارزش بوده که این سند نیز به امضای دولتمردان کشورمان رسیده است.
تسنیم: آیا تغییر دولت در توجه به دریاچه ارومیه اثربخش بوده است؟
توجه به حفظ محیط زیست منطقه در تمامی دولت ها، اتفاقی است که صورت می‌گیرد و در رابطه با دریاچه ارومیه نیز تاکنون همه دولت ها پیگیری لازم را داشته اند.
تسنیم: دولت یازدهم در کوتاه مدت چه اقدام اساسی را باید درباره دریاچه ارومیه انجام دهد؟
تغییر در نظام کشت محصولات زراعی، استفاده از سیستم های نوین آبیاری در حوزه کشاورزی، جلوگیری از برداشت های غیر مجاز از سفره های آب زیرزمینی، مشارکت مردم، اطلاع‌رسانی، انتقال حوضه‌ای آب از جمله راه‌های اساسی در راستای حل بحران دریاچه در کوتاه مدت است.
تسنیم: چقدر به حل بحران دریاچه ارومیه امیدوارید؟
به هر حال حل بحران دریاچه ارومیه به یک تلاش ملی و عزم جدی ملی و منطقه‌ای و به‌ویژه همکاری جوامع محلی و مردم نیاز دارد و تا زمانی که اندیشه دولت و دستگاه های اجرایی در راستای حل بحران زیست محیطی منطقه باشد می‌توان امیدار بود که دریاچه نجات یابد.
تسنیم: اگر شما استاندار آذربایجان غربی یا شرقی و حتی وزیر نیرو بودید در موقعیت بحرانی نخستین اقدامی که برای نجات دریاچه ارومیه به انجام می‌رسانید، چه بود؟
حفاظت از محیط زیست براساس اصل پنجاهم قانون اساسی بر تمام آحاد مردم واجب است همه مسئولان کشوری به سهم خود برای حفظ اکوسیستم ها و پایداری آنها به وظایف قانونی خود عمل می کنند. من هم اگر مسئول بلند پایه‌ای بودم قطعاً سعی می کردم تمام راهکارهای نجات دریاچه ارومیه را با مسائل زیست محیطی منطبق کنم چراکه این انطباق دقیقاً با چگونگی بقاء حیات همه موجودات پیرامون دریاچه پیوند خورده است