بافق ؛ تنها مرکز تکثير و پرورش ماهي تيلاپيا در کشور /گ

بافق ؛ تنها مرکز تکثير و پرورش ماهي تيلاپيا در کشور
واحد مرکزی خبر:با وجود این که استان یزد یکی از استان های کویری کشورمان به شمار می آید؛ اما تولید آبزیان در این استان رشد چشمگیری داشته است.
گسترش مناطق بیابانی و وجود حجم عظیمی از منابع آب شور بدون استفاده در این استان سبب ایجاد پتانسیل آبزی پروری شده است.
بخش عظیمی از تولید آبزیان این استان را مرکز ملی تحقیقات آبزیان آب شور شهرستان بافق بر عهده دارد ، این مرکز از مراکز تابعه مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی است که از سال 1379 به عنوان تنها مجموعه تحقیقات غیر ساحلی آبزیان در قالب ایستگاه مستقل آغاز به کار کرد و از سال 1390 رسماً به مرکز تحقیقات ملی ارتقاء یافت.
منبع تأمین آب آبزی پروری این مرکز آب های لب شور زیرزمینی است.
نبود منابع آب های آزاد در منطقه و بسته بودن سفره های زیرزمینی و عدم تداخل با آب های آزاد و غیر آزاد سبب شده مرکز تحقیقات ملی آبزیان آب های شور به عنوان سایت قرنطینه نگهداری و مطالعه گونه های غیر بومی آبزیان کشور به شمار رود.
فعالیت های این مرکز طی سال های گذشته عمدتاً بر مطالعات قزل آلا ، ماهیان خاویاری ، و غذای زنده شیرونومیده استوار بوده و در سال های اخیر تیلاپیا به آن افزوده شده است. ماهی تیلاپیا ماهی ای است با منشأ رودخانه ی نیل که با پیگیری ها و بحث های مفصل کارشناسی از 29 آبان 1387برای نخستین بار در کشور در شهر بافق به مرکز وارد و تحقیقات از جنبه های مختلف به صورت شبانه روزی بر روی آن آغاز شد.
به گفته ی رئیس مؤسسه تحقیقات شیلات ایران مرکز تحقیقات ماهیان آب شور داخلی بافق تنها مرکز تکثیر و پرورش ماهی تیلاپیا در استان یزد است و ظرفیت تولید سالانه 300 هزار قطعه بچه ماهی تیلاپیای تک جنس را داراست.
رییس شیلات ایران گفت: این مرکز قابلیت صادرات به کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپایی را دارد و بستری برای اشتغال و سرمایه گذاری را در کویر فراهم کرده است.
وی گفت: این مرکز سالانه ظرفیت تولید بیش از300هزار قطعه بچه ماهی تیلاپیا را داراست.
آقای مطلبی گفت : این مرکز قادر است با پژوهشها و برنامه هایی که دارد ماهانه بیش از 20 هزار بچه ماهی به بخش خصوصی بدهد تا پرورش دهند، البته این پرورش زیر نظر مرکز شیلات و مرکز تحقیقات بافق انجام خواهد شد.
وی افزود: از آنجا که از این آب در صنعت و کشاورزی استفاده نمی شود , پرورش ماهیان خاویاری زمینه ای مناسب برای استفاده بهینه از این آبهاست.
به گفته ی مدیرامور شیلات و آبزیان جهاد کشاورزی استان یزد تیلاپیا نخستین گزینه آبزی پروری در آب های شور است.
آقای مبینی گفت: این گروه همچنین یکی از آبزیان تجاری با ارزش است که توسعه پرورش آن با توجه به ویژگی های بیولوژیک منحصر به فرد، طی سال های اخیر در جهان قابل توجه بوده است تا آنجا که فقط در سال 2002 یکصد کشور جهان (ازجمله غالب کشورهای همسایه ایران) اقدام به پرورش آن نموده اند.
وی افزود: نتایج بررسی های مختلف تاکنون در زمینه سازگاری و پرورش و مولد سازی با استفاده از تکنیک های پیشرفته، حاکی از موفقیت و نتایج مطلوب تکامل غدد جنسی در شرایط پرورش منطقه بوده است که ورود تیلاپیا چشم انداز روشنی در این زمینه در منطقه و استان های دیگر با شرایط اقلیمی مشابه ایجاد کرده است.
آقای مبینی خاطرنشان کرد رشد سریع ، مقاومت بیشتر در برابر طیف وسیعی از شرایط زیست - محیطی مانند دما، شوری، مقاومت نسبت به استرس و بیماری ها، قدرت تولیدمثل بالا و دوره کوتاه تولیدمثلی، تغذیه از مواد غذایی کم ارزش و هزینه تولید کم و طعم و مزه ی ماهی تیلاپیا ، مورد توجه مردم است.
سازگاری با شرایط متنوع زیست- محیطی و بازارپسندی بالای تیلاپیا، این گونه را به یکی از مشهورترین ماهیان برای پرورش در سراسر دنیا تبدیل کرده است.
رئیس مرکز تحقیقات ماهیان آب شور بافق هم گفت سالانه بیش از80 تن انواع ماهیان گرمابی وسرمابی دراستخرهای پرورش ماهی حاشیه رودخانه شور بافق تولید می شود.
خانم مشایی با بیان ارزش غذایی و تولید فرآورده های تیلاپیا افزود : ماهی تیلاپیا دارای ارزش اقتصادی بسیارزیادی است ، به گونه ای که با گذشت پنج ماه دارای وزنی معادل 600 تا 700 گرم خواهد شد.
او گفت: در نخستین گام بیش از پنج هزار قطعه بچه ماهی تیلاپیا با ارزشی بالغ بر 250 میلیون ریال وارد ایران شد.
خانم مشایی خاطرنشان کرد تکنیک تکثیر ماهی تیلاپیا تا 5 سال تحت اختیار مرکز تحقیقات ماهیان آب شور بافق می باشد که این بهترین امتیاز برای شهر کویری بافق در منطقه می باشد.
فرماندار بافق نیز با اشاره به رشد چشمگیر صنعت شیلات بعد از انقلاب گفت: بعد از انقلاب، دولت بحث پژوهش و تکنولوژی را سرلوحه کار خود قرار داد که حاصل این تحقیقات تکثیر و پرورش ماهی تیلاپیا و فیل ماهی است.
آقای خاوری افزود : مطالعات انجام شده در این مرکز منجر به حصول دانش فنی تولید تیلاپیا در شرایط مختلف پرورشی( استخرهای خاکی، حوضچه های بتنی، قفس، سیستم آکواپونیک و روش های دیگر در حال مطالعه ) شده است.
فرماندار بافق گفت اشتغالزایی این صنعت در زمینه های مختلف مولد سازی، تکثیر، نرسری، پرورش و فرآوری مناسب بوده است.
به گفته ی رئیس مرکز تحقیقات ماهیان آب شور بافق اشتغالزایی این صنعت، یکی از دلایل عمده روی آوردن کشورهای در حال توسعه به سمت آن محسوب می شود .
اگرچه این مرکز دارای قابلیت های فراوانی در زمینه تولید و تکثیر ماهی تیلاپیا است اما محدودیت هایی در این زمینه برای این مرکز وجود داردکه نیازمند توجه بیشتر مسئولان است.
رئیس مرکز تحقیقات ماهیان آب شور بافق گفت : در حال حاضر یکی از موانع موجود بر سر راه توسعه این صنعت، کمبود دانش کافی و دیدگاه های غیر علمی است.
وی افزود: به دلیل عدم صدور مجوزها، فعالیت های تیلاپیا محدود به پایلوت تحقیقاتی و پرورش در شهرستان بافق است و تیلا پیای موجود در بازار عمدتاً وارداتی است.
اگرچه کمبود دانش فنی یکی از مشکلات جدی این مرکز است اما مسئولان این مرکز با برگزاری دوره های تخصصی آموزشی در زمینه تیلاپیا گام های مؤثری در توسعه پرورش این ماهی برداشته اند.
بنابراین با توسعه سرمایه گذاری در مناطق مرکزی کشور به ویژه مناطق کویری و شهرهای کوچک و ارائه الگوها و سیستم های مناسب پرورش، تولید کنترل شده و سوق دادن سیاست گذاری ها به سمت تولید و ترویج صنعت تولید ماهی تیلاپیا به جای واردات این ماهی، می توان ضمن استفاده از منابع در ایجاد اشتغال و عمران مناطق کویری کمک کرد و به خودکفایی رسید