نتایج بزرگترین گشت تحقیقات اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان اعلام شد /گ

نتایج بزرگترین گشت تحقیقات اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان اعلام شد
ایسنا، بزرگ‌ترین گشت اقیانوس شناسی خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان از 26 آبان ماه سال گذشته تا 30 مردادماه امسال در هشت مرحله انجام شد که طی آن برای نخستین بار در چهار فصل مختلف سال، اطلاعات اقیانوس‌شناسی جمع‌اوری شد. در انجام این گشت از کشتی هیدروگرافی نایبند نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی استفاده شد
با اجرای بزرگ‌ترین گشت اقیانوس شناسی خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان، محققان پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ضمن تهیه نقشه پراکنش مواد مغذی در آب‌های ایرانی خلیج فارس و دریای عمان و دستیابی به امکان پیش بینی پتانسیل افزایش تولیدات اولیه و احتمال وقوع کشند قرمز به نتایج جالب و هیجان انگیزی در زمینه کانی شناسی، فسیل شناسی و زمین شناسی رسوبات این پهنه آبی رسیده اند که درخواست‌های متعدد محققان بین‌المللی برای انجام تحقیقات مشترک روی نمونه های تهیه شده را در پی داشته است
دکتر چگینی، رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در گفت‌و‌گو با خبرنگاران با تاکید بر تداوم گشت‌های اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان با کشتی اجاره شده از نیروی دریایی و شناور تحقیقاتی در حال ساخت در کشور گفت: با پایان هشت مرحله گشت در محدوده مطالعاتی خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان در حال تحلیل آزمایشگاهی نمونه‌های برداشت شده در شش شاخه فیزیک دریا، شیمی دریا، زمین شناسی دریا، زیست شناسی دریا، هواشناسی و محیط زیست دریا هستیم.
پارامترهای مورد اندازه گیری در این گشت شامل اندازه‌گیری‌های ثابت از جمله ویژگی‌های سرعت و جهت جریان، ویژگی‌های فیزیکی ستون آب، به اندازه گیری پارامترهای دما، شوری، کدری، pH، کلروفیل a، اکسیژن محلول، نمونه‌برداری از رسوبات زیر بستر، نمونه‌برداری آب در عمق‌های مختلف، نمونه‌برداری های زیستی شامل پلانکتون‌ها و کف‌زیان بوده که در انتها اجرای مدل‌های عددی فرآیند فیزیکی دریا و بررسی تغییرات فصلی دما نیز انجام می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: در این گشت چند رشته‌یی که جامع‌ترین گشت اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان بوده، مجموعه‌ای از انواع عملیات داده‌برداری از نصب تجهیزات بر بستر دریا و دریافت داده‌های سری زمانی تا نصب دستگاه بر کشتی و برداشت داده‌های وابسته به مسیر و نیز عملیات نمونه‌برداری و داده‌برداری در ستون آب انجام شده و به این لحاظ یک گشت دریایی منحصر به فرد بوده است
چگینی تصریح کرد: مهمترین دستاوردهای به دست آمده با استفاده از داده‌های پارامترهای فیزیکی آب، شناسایی توده‌ها و لایه‌های مختلف آب در سه حوضه آبی، توزیع عمودی و افقی پارامترهای فیزیکی آب از جمله دما، شوری و چگالی، تربیت نیروی انسانی کارآمد برای شناور و عملیات میدانی در بخش فیزیک دریا، تربیت نیروی انسانی برای انجام کارهای چند منظوره، شناخت جریان‌های ناشی از جزر و مد در محدوده تنگه هرمز و شناخت جزر و مد در محدوده تنگه هرمز است.
وی خاطرنشان کرد: در این گشت، تعداد 1045 نمونه آب دریا از 114 ایستگاه در خلیج فارس و دریای عمان مورد آنالیز مواد مغذی (نیترات، نیتریت، فسفات و سیلیکات) قرار گرفت که منتجر به تهیه نقشه پراکنش مواد مغذی در آبهای ایرانی خلیج فارس و دریای عمان، پیش‌بینی پتانسیل افزایش تولیدات اولیه و احتمال وقوع کشند قرمز و تاییدی بر وقوع پدیده‌های فراجوشش نقطه‌یی در منطقه شد.
پارامتر قلیاییت (کربنات، بیکربنات و هیدروکسید) هم در 116 نمونه آب دریا از 114 ایستگاه در خلیج فارس و دریای عمان مورد اندازه‌گیری قرار گرفت که به
تعیین شیمی کربنات آب‌های منطقه جهت بررسی اثرگذاری تغییرات آن بر پدیده‌های جهانی تغییرات آب و هوا و اسیدی شدن اقیانوس‌ها منجر شد.
پارامتر کلروفیل a هم در 300 نمونه آب دریا مورد اندازه‌گیری قرارگرفت که نتایج این اندازه‌گیری منجر به تهیه نقشه پراکنش کلروفیل a در آبهای منطقه، اعتبارسنجی داده‌های ماهواره‌ای موجود برای این پارامتر و پیش بینی پتانسیل افزایش تولیدات اولیه و احتمال وقوع کشند قرمز در منطقه شد.
وی افزود: پارامترهای pH، اکسیژن حل شده (DO) و تغییرات دمایی از سطح به عمق نیز در 1045 نمونه آب دریا در 114 ایستگاه به صورت میدانی ثبت شدند که نتایج این داده‌ها منجر به بررسی تغییرات پارامترهای فیزیک و شیمیایی تاثیرگذار بر رفتار فیزیولوژیک آبزیان در آبهای منطقه شده است.
چگینی خاطرنشان کرد: در زمینه‌ زمین‌شناسی دریا، تمامی نمونه‌های ایستگاه‌های سطحی در دریای عمان و خلیج فارس به لحاظ ویژگی‌های بافتی و همچنین میزان کربنات کلسیم و ماده آلی بررسی شده وهم اینک می‌توان گفت که یک نقشه نسبتا خوب از نحوه پراکندگی رسوبات بستر خلیج فارس را داریم. با این حال سایر ویژگی‌های رسوبات به ویژه ویژگی‌های ژئوشیمیایی آنها به دلیل محدودیت بودجه با تاخیر ارائه خواهد شد. ویژگی‌های کانی شناسی و نحوه پراکندگی کانی‌های برنامه بعدی است که در مورد رسوبات سطحی به انجام خواهد رسید.
وی تصریح کرد: نکته مهم، نمونه‌های مغزه‌ای است که از عمق رسوبات بستر خلیج فارس گرفته شده است. نتایج اولیه کانی شناسی، فسیل شناسی و سن سنجی این رسوبات به قدری هیجان انگیز و جذاب بوده است که در حال حاضر درخواست‌های متعددی از سوی محققان بین‌المللی برای انجام کار مشترک بر روی این نمونه‌ها ارسال شده است. ترجیح بر این است که در صورت وجود بودجه این مغزه‌ها به طور کامل توسط محققان پژوهشگاه بررسی شوند ولی در صورت نبود بودجه یا کمبود آن می‌توان در چارچوب پروژه‌های مشترک بین المللی این رسوبات را بررسی کرد که مطمئنا نتایج این تحقیقات به ویژه درباره‌ی تغییرات آب و هوایی گذشته و بازسازی شرایط بوم شناختی گذشته خلیج فارس بسیار مهم است