رودخانه قزل اوزن در انتظار مرگ تدریجی است/گ

رودخانه قزل اوزن در انتظار مرگ تدریجی است
خانمحمدی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: هم اکنون منابع آب سطحی و زیر زمینی کشور به دلیل مصرف بی رویه و مدیریت نادرست و آلودگی ها در حال نابودی است.

وی یادآورشد: نمونه بارز این مهم دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه آب شور جهان می باشد که بنا به علل مختلف در حال خشکیدن است.

وی یادآورشد: متاسفانه این روند نابودی در مورد رودخانه ها نیز وجود دارد و رودخانه های بزرگی مانند زاینده رود و قزل اوزن نیز نمونه های عینی از رودهایی هستند که با تهدید جدی خشکی و کم آبی مواجه شده اند.

خانمحمدی افزود: بر این اساس ایران از نظر مدیریت منابع آبی رتبه رضایتبخشی در بین کشورهای جهان ندارد.

وی اظهار کرد: پدیده مرگ تدریجی رودخانه ها چند سالی است در کشور آرام آرام روند فزاینده ای را طی می کند و در این میان غیر از خشکسالی ها ، سد سازی ، مصرف بی رویه آب برای مصارف کشاورزی و شهری از علل مهم آن است.

این محقق مسایل حوزه محیط زیست با اشاره به نتایج تحقیقات خود که 15سال پیش به سفارش سازمان حفاظت محیط زیست بر روی رودخانه قزل اوزن انجام گرفته است، گفت: بر اساس بررسی ها این رودخانه از نظر بوم شناسی غنی بوده ، به طوری که 11 گونه ماهی و بیش از 100 گونه انواع آبزیان و جانوران متعدد و مخصوصا پرندگان مهاجر و بومی مشاهده و گزارش شده است که این خود بیانگر تنوع زیستی بالا و اهمیت بوم شناختی ابن رودخانه است.

وی یادآورشد: رودخانه قزل اوزن یک شریان حیاتی برای مردمان حاشیه رودخانه در چندین استان بوده و نقش بسزایی در معیشت کشاورزان دارد.

خانمحمدی افزود: این رودخانه غیر از ارزشی که به عنوان منبع آبیاری اراضی از قبیل شالیزار ،گندم کاری و باغداری دارد، ارزشهای فراوان بوم شناختی، زیبایی شناختی و فرهنگی نیز دارد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: مسایل و معضلات گوناگونی موجب شده آب این رودخانه در بعضی مناطق به ویژه در منطقه طارم در فصل تابستان کاملا خشک شود و این مساله موجب از هم گسیختگی بوم شناختی این رودخانه می گردد و باعث انفصال زیستی پایین دست و بالادست رودخانه می شود.

وی اظهار کرد: در کنار کم آبی مفرط آلودگی های برآمده از کشاورزی شهرها و روستاهای موجود در حوضه آبخیز نیز کیفیت همین آب کم را مخصوصا در فصول کم آبی کاهش داده است.

این کارشناس محیط زیست گفت: هم اکنون گونه های جانوری متعددی در رودخانه قزل اوزن زندگی می کنند و اگر خشکی های فعلی ادامه یابد و ارتباط بین بالا و پایین رودخانه قطع شود، به طور حتم تغییرات عمده ای در نحوه حیات آبزیان بوجود خواهد آمد و شاید بسیاری از گونه های بومی جانوری و گیاهی را برای همیشه از بین برود.

وی یادآورشد: نبود مدیریت علمی و هوشمندی در مصرف آب، سد سازی های بی رویه، استفاده از تکنولوژی قدیمی آبیاری در حاشیه رودخانه ، چاههای غیر مجاز و کانال کشی های متعدد از علل مهم کاهش آب رودخانه قزل اوزن است و در صورت ادامه این روند دیگر روخانه ای به نام قزل اوزن در جغرافیای زنجان وجود نخواهد داشت.

این محقق گفت: کنترل هدفمند، پایش دقیق و تجدید نظر در شیوه های برداشت آب و ارتقا روشهای آبیاری و کشاورزی از راهکارهای حفاظت و حمایت رودخانه قزل ازون است.

وی همچنین سلامت و احیای رودخانه قزل اوزن را منوط به جاری کردن آب کافی در آن عنوان و اظهار کرد: باید ساخت سدهای جدید مخصوصا سدهای بزرگ کاملا متوقف شود، زیرا آبخیز هر رودخانه هر چند بزرگ ظرفیت محدودی برای احداث سد دارد و سدهای ایجاد شده در حوزه آبخیز رودخانه نیز باید حق آبه محیط زیست را رعایت کنند و آب مورد نیاز محیط زیست این رودخانه را تامین کنند.

خانمحمدی افزود: بی شک ادامه روند خشکیدن و آلودگی رودخانه ها در آینده نه چندان دور مکان و واژه ای به نامˈ رودخانهˈ در کشور ما وجود نخواهد داشت و نسل های آتی از این نعمت خدادای و منبع حیات بخش و زیبا محروم خواهد شد