تحلیلی بر چون و چرای تولید ، عرضه و مصرف آبزیان پرورشی و دریایی در ایران /گ

پرورشي بخوريم يا دريايي؟
بهزاد سعيدپور، كارشناس محيط زيست دريايي و عضو هيات علمي دانشگاه محيط زيست، درخصوص استفاده از كودهاي حيواني در روند پرورش ماهي تيلاپيا به سيب سبز ميگويد: «اين كار در روند توليد اكثر ماهيها در همه جاي دنيا صورت ميگيرد و منع خاصي وجود ندارد. حتي به صورت طبيعي در رودخانهها هم اين اتفاق ميافتد و اين موضوع باعث آلودگي خاصي نميشود چراكه اين مواد شرايط لازم براي گسترش جمعيت پلانكتون و فيتوپلانکتون‌‌ها (جلبكهاي تكسلولي) را فراهم ميكنند و پيش از تيلاپيا در مورد قزلآلاي پرورشي يا كپور هم اين كار صورت ميگرفت.»
دكتر خديجه رحماني، متخصص تغذيه در مورد ماهيهاي پرورشي و دريايي ميگويد: «تغذيه دريايي ماهيها از موجودات ريزتر در محيط دريا، بسيار بهتر از ماهيهاي پرورشي است و توصيه ميكنيم ماهيهاي دريايي را در اولويت قرار دهيد، اما در نظر داشته باشيد كه نسبت به اندازه ماهيها حساس باشيد چراكه هر چه جثه ماهي بزرگتر و سن ماهي بالاتر باشد امكان وجود مقدار بالاي جيوه در بدن آن بيشتر است، به همين دليل توصيه ميكنيم كه ماهيهاي كوچكتر را به صورت تازه و بدون مواد نگهدارنده مصرف كنيد.» تا حد امكان از سلامت پرورش ماهي اطمينان حاصل كنيد چراكه ماهيها با موادی که پرورش مييابند، بزرگ ميشوند و با همان مواد هم بر سر سفرههاي ما ميآيند.

چه ماهيهايي را جايگزين كنيم؟
در شرايط فعلي كشور ما كه سرانه مصرف ماهي پايين است و ذائقه بسياري از خانوادهها با غذاهاي دريايي همخواني ندارد، ورود ماهي تيلاپيا اتفاق خوبي به حساب ميآید. بااينكه ماهي تنها منبع يد بهحساب ميآيد بسياري از خانوادهها بر اساس آيينهاي سنتي بهجز شب يلدا و شب عيد، گوشت ماهي را در برنامه غذاييشان نميگنجانند و خودشان را درگير بوي عجيب و تيغهاي آزاردهندهاش نميكنند اما با وجود سهولت مصرف اين نوع ماهي، دكتر رحماني، متخصص تغذيه توصيه ميكند كه اين ماهي را بهطور مداوم مصرف نكنيد و در گروه غذايي درياييتان تنوع و گوناگوني بهوجود بياوريد و خانمهاي باردار، شيرده و كودكان از مصرف زياد اين ماهي خودداري كنند.
ميزان مصرف ماهي يك فرد بالغ به طور متوسط يك يا دو بار در هفته است و اين دفعات را ميان ماهيهاي مختلف مثل ماهي قزلآلا، سفيد، سالمون و تن تقسيم كنيد. در مصرف ماهي تيلاپيا احتياط لازم به خرج دهيد چراكه مصرف بيش از اندازه امگا 6 باعث بيماريهاي قلبي و عروقي، بيماريهاي التهابي مثل آرتريت، آسم و آلرژي، بيماريهاي خودايمني مثل لوپوس ميشود. اين بيماريها طيف گستردهاي دارند و بايد در مصرف اين نوع از اسيد چرب جانب احتياط را در نظر بگيريد.

اصل تنوع را فراموش نكنيد
متخصصان تغذيه میگویند ماهي سالمون، كولي، ساردين، قزلآلاي رنگين كماني و تن داراي امگا 3 بيشتري نسبت به تيلاپياهستند، در برنامه غذايي خود بهره ببريد. آنها هيچ يك از ماهيها را حذف نميكنند اما نسبت به ميزان مصرف هشدارهاي لازم را ارائه ميكنند.
هرماهی کنسروی تن نیست
از آنجايي كه ماهي نسبت به ساير جانشينان گوشت قرمز، پروتئين زودهضمي دارد و چربيهاي ضروري آن براي بدن مفيد است، بهتر است مواردي را براي درست انتخاب كردن در نظر بگيريد. توصيه متخصصان تغذيه اين است كه ترجيحا ماهي را به صورت تازه مصرف كنيد، اما اگر سراغ كنسروها رفتيد، دور اين غلط مصطلح را خط بكشيد كه هر ماهي كنسروي، ماهي تن است. اين روزها انواع ماهيها مثل سالمون، تن و حتي تيلاپيا در كنسروها بسته بندي ميشوند.

با ماهی ویتامین C مصرف کنید
ماهيهايي كه چرب هستند، بايد بهصورت تازه ميل شوند و ترجيحا آنها را به مدت طولاني در فريزر نگهداري نكنيد، علاوه بر اینكه ماهيهاي چرب نسبت به حرارت و نحوه پختوپز حساس هستند.
ما به شما پيشنهاد ميكنيم كه از روش بخارپز يا كبابي براي صرف اين ماده پروتئيني استفاده كنيد، ضمن آنكه مصرف مواد غذايي حاوي آهنهمراه ويتامين C ميتواند به جذب آن كمك فراواني كند. براي اين منظور ميتوانيد به همراه ماهي كمي آبليمو يا آب نارنج مصرف كنيد تا آهن آن بهطور كامل جذب بدنتان شود.
درخوراکتان تعادل ایجاد کنید
ماهي تيلاپيا هم مثل ماهيهاي ديگر طبع سرد دارد، پس بهتر است در انتخاب مواد غذايي كه همراه آن ميل ميكنيد دقت داشته باشيد. متخصصان تغذيه پيشنهاد ميكنند كه با استفاده از ادويههايي مثل زيره، دارچين و زنجبيل كه طبع گرم دارند ماهي را مزهدار كنيد و به اين وسيله يك تعادل طبيعي بهوجود آوريد.

برابر سود با تقلب در فروش ماهی بوشهر و بندرعباس
چهارراه سرچشمه تهران یکی از بازارهای اصلی ماهی و آبزیان کشور است؛ گرچه کیاوبیای سابق را ندارد اما نان معدود ماهی‌فروشان باقی‌مانده در این راسته همچنان در روغن است؛ البته با تقلب و تخلف. چهارراه سرچشمه تهران یکی از بازارهای اصلی ماهی و آبزیان کشور است؛ گرچه کیاوبیای سابق را ندارد اما نان معدود ماهی‌فروشان باقی‌مانده در این راسته همچنان در روغن است؛ البته با تقلب و تخلف.
گشت یک‌روزه در این بازار داستان‌های عجیبی را نشان می‌دهد؛ از فروش ماهی‌های ارزانی مانند قزل‌آلا به نام ماهی‌های گران‌قیمت‌تری مثل سالمون تا تغییر در رنگ و شکل ماهی‌هایی که گفته می‌شود منقرض شده‌اند و فروش آنها به جای ماهی تن. جالب‌تر اینکه ماهی هم سرنوشتی مشابه سایر محصولات کشاورزی ایران دارد؛ محصولی ارزان‌قیمت است که زیر دست یکی دو واسطه قیمت آن سر به فلک می‌گذارد و درنهایت از سفره ایرانی‌ها پر می‌کشد.
چهارراه سرچشمه اکنون در قلب تهران است؛ در کنار مسجد سپه‌سالار و در چند قدمی مجلس شورای اسلامی. بازار ماهی و آبزیان سرچشمه، امروز یکی از اصلی‌ترین مراکز صنف ماهی‌فروشان است و شاید پرسابقه‌ترین‌شان. روزگاری نه چندان دور اما این محله شاهد اتفاقات سرنوشت‌سازی بوده است از جنس سیاست و قدرت: سال‌های مجالس مشروطه، به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی به دست لیاخوف روسی، سخنرانی‌های پرشور محمد مصدق در مقابل مجلس، کامیابی‌ها و ناکامی‌های او... و وقایع 28مرداد1332.
اما این بازار سال‌هاست که شور و هیجان سابق را گم کرده؛ ماهی‌فروش‌های این راسته این روزها کم‌شمار‌تر از همیشه شده‌اند. یکی از قدیمی‌های این راسته می‌گوید از 1380 که به اجبار، کسب‌وکار سنتی ماهی‌فروشان را تعطیل و آنها را روانه میدان بعثت کردند، سرچشمه دیگر رونق سابق را ندارد. مغازه‌دارهای سرچشمه می‌گویند بازار تازه‌فروشی ماهی به میدان بعثت منتقل شده و مرکز منجمدفروشی آبزیان نیز اکنون در کیلومتر11 جاده قدیم کرج واقع است. یکی دیگر از فروشنده‌ها، جوانی که مشغول خرد کردن یخ و ریختن آن روی ماهی‌هاست، می‌گوید مغازه‌اش اجاره‌یی است و حساب دخل‌وخرجش را که می‌کند، بیش از ماهانه یک‌میلیون تومان برایش نمی‌ماند. «تازه این فصل رونق است، نیمه اول سال که فقط قزل‌آلا داریم!» می‌گوید بیشتر ماهی‌هایش از جنوب می‌آیند و از بندر تا تهران سه روز در راه هستند. بیشترین فروشش قزل‌آلاست و مشتریانش رستوران‌ها و شرکت‌هایی هستند که قزل‌آلا‌ها را براساس اندازه‌شان طبقه‌بندی می‌کنند و پس از خرید در بسته‌بندی‌های خودشان می‌فروشند. وقتی می‌پرسم چه چیز در شغلش آزار‌دهنده است می‌گوید: «امر و نهی کردن آنهایی که از ماهی چیزی نمی‌دانند. از دامپزشکی آمده‌اند و می‌گویند قزل‌آلا‌ها را داخل یخچال بگذار! ما روی یخ می‌گذاریمشان، ماهی تازه داخل یخچال خراب می‌شود».
قزل‌آلای پرورشی را جای سالمون نروژی می‌فروشند
فروشنده‌یی را پیدا می‌کنم که مغازه‌اش در یکی از کوچه‌های پشتی راسته اصلی قرار دارد. دلش پر است و می‌گوید فساد در بازار خیلی زیاد شده است: «از بازار بعثت ماهی آزاد می‌خرند کیلویی 3000 تومان و اینجا در سرچشمه به اسم قزل‌آلا می‌فروشند کیلویی 12000 تومان. مردم از همه جا بی‌خبر هم که نه می‌دانند ماهی آزاد چه شکلی است و نه تا به حال قزل‌آلا دیده‌اند سرشان کلاه می‌رود. فیله قزل‌آلا‌های پرورشی را که اندازه‌شان از حد معمول بزرگ‌تر می‌شود به اسم فیله سالمون نروژی می‌فروشند درحالی که قیمت سالمون واقعی خیلی هم زیاد نیست، من خودم سالمون نروژی می‌خرم کیلویی 37‌ هزار تومان و می‌فروشم 42‌ هزار تومان.» می‌گوید این یکی از معمول‌ترین شگردهای بازار آلوده به فساد ماهی است.
به‌گفته او حتی شرکت‌های وارد‌کننده آبزیان هم از روش‌های مشابه‌یی استفاده می‌کنند. بعضی از آنها ماهی قزل‌آلای داخلی که خریدش کیلویی 15‌هزار الی 16‌هزار تومان است را به نام ماهی سالمون نروژی یا نیوزیلندی کیلویی30 الی 40‌ هزار تومان می‌فروشند. «ماهی در ایران خیلی ارزان است، ما در شمال و جنوب کشورمان دریا داریم. آنچه قیمت آبزیان را در ایران گران کرده است وجود واسطه‌ها و دلالی بسیار در این بازار است. تقلب هم که تا دلتان بخواهد! شیلات هم که دیگر نظارت‌اش را فقط روی خاویار و اوزون‌بورون متمرکز کرده و آن هم فقط بازار‌های صادراتی.» او معتقد است ماهی امروز دیگر ماهی دیروز نیست.
قصه خاویار هم که دیگر قصه‌یی قدیمی شده است اما روش‌های تقلب در آن، جدیدتر: «قیمت چند روز پیش خاویار را دارم؛ 50گرم‌اش 340‌هزار تومان! یعنی در واقع یک کیلوگرم‌اش 6‌میلیون و 800‌هزار تومان! و تازه این قیمت خاویار درجه دو است. واضح است که مصرف‌کننده داخلی دیگر نمی‌تواند خاویار مصرف کند. حالا همین خاویار اصلا خاویار قدیم نیست. غالبا تخم ماهی‌های دیگر را به جای تخم اوزون‌برون جا می‌زنند، آن هم ماهی‌های پرورشی. الان دیگر نسل اوزون‌برون طبیعی رو به انقراض است.»
او درباره بازار ماهی‌تن نیز ادعا می‌کند: «این بازار پر از تقلب است و صد البته بدون نظارت». به‌گفته وی، «ماهی تن در واقع نامش «هوور» است. نسل این ماهی هم در جنوب با خطر انقراض روبه‌رو شده است و نایاب است، اگر هم پیدا بشود قیمت‌اش سر به فلک می‌زند. این شرکت‌های تن‌ماهی که می‌بینید فکر نمی‌کنم هیچ کدامشان واقعا داخل کنسرو‌هایشان ماهی هوور بریزند. ماهی هوور گوشت‌اش قرمزرنگ است. این‌ها ماهی‌های دیگر را می‌گیرند، بخارپزش می‌کنند و با اضافه کردن مخلفات به این شکلی درمی‌آید که می‌بینید. این شرکت‌ها ماهی را در بوشهر یا بندرعباس کیلویی هفت‌هزار تومان می‌خرند، در هر کنسرو 100 گرم ماهی می‌ریزند و 6-5‌ هزار تومان می‌فروشند. یعنی اگر قیمت اقدامات هزینه‌بر زنجیره تولید را حساب کنید تقریبا 5- 4 برابر سود می‌کنند».
ماجرای این بازار عجیب و غریب را می‌خواستیم با یکی از مسوولان سازمان شیلات مطرح کنیم و درمان را جویا شویم تا متهم به یک‌طرفه به قاضی رفتن نشویم اما تا لحظه‌یی که این گزارش مراحل پایانی چاپ را طی می‌کرد، خبری از پاسخگویی مسوول مربوطه نشد. شاید وقتی دیگر!
منبع: روزنامه تعادل

پی نوشت:
- در خصوص بحث ارزش تغذیه ای ماهی تیلاپیا که در نوشتار بالا آمد و با کمی جستجو نیز شما در منابع علمی دنیا مشاهده می نمایید، میزان امگا 6 این ماهی بالاتر از حد امگا 3 بوده و با توجه به مضراتی که دوز بالای امگا 6 دارد ماهی تیلاپیا ماهی ای نیست که یک کارشناس تغذیه و یا شیلات مصرف هفته ای دوبار آن را تجویز کند ولی بدلیل سهولت مصرف و پروتئین بالا، مصرف آن در جیره غذاهای دریایی به تناوب مشکل خاصی ندارد که به درستی در این گزارش به آن اشاره شده است. در خصوص عدم اجازه محیط زیست و بحث های محیط زیستی هم همین بس که چنانچه سازمان شیلات بتواند تعهد و ضمانت اجرایی قابل قبول در خصوص کنترل مزارع پرورشی ماهی تیلاپیا بدهد که کاملاً کنترل شده باشند، پرورش آن در ایران با استفاده از ماهیان سوپر نر بلا اشکال و در نهایت به نفع صنعت آبزی پروری کشور است. بحث در این خصوص کمی طولانی و چالش برانگیز است که جای خود را می طلبد و من قصد دارم در انتها به مساله مشترک این نوشتار برسم.
- در خصوص ماهیان تیلاپیای چینی هم به هرحال ضمن اطمینان به سازمان دامپزشکی و بازرسین باید عرض کنم از دوستان چینی هیچ چیز بعید نیست ولی اگر هم روزی اثبات شود که مثلاً خدای ناکرده از مزرعه آلوده ای ماهی وارد کشور شده دیگر به چینی ها ربطی ندارد و به قول رئیس جمهور چین که در پیام تبریک شب یلدا گفت «تجار شما جنس بی کیفیت می خواهند ما چه کنیم؟» مسوولیت و عواقب آن به واردکنندگان و سازمان های نظارتی برمی گردد که با شناختی که بنده از چند واردکننده و مسوولین دارم احتمال نقض این قصه قریب به یقین است و حتی در مورد اینکه گفته می شود واردکنندگان به دلیل منفعت مالی مانع پرورش تیلاپیا در ایران هستند هم شامل حداقل 90 درصد این عزیزان نمی شود و تازه از قدیم هم کار تجارت همین بوده که جنس ارزانی را به جایی ببرید که منفعت بیشتری ببرید و این قانون تجارت است.
- در خصوص فرمایشات خانم دکتر رحمانی که به عنوان کارشناس تغذیه اشارات درستی در خصوص میزان امگا 6 و نحوه مصرف ماهی تیلاپیا و سایر آبزیان داشته اند، باید عرض کنم یک اشتباه وحشتناک کرده اند و آن دعوت مردم به مصرف ماهیان کوچکتر بوده. واقعاً جای تاسف است که ایشان دارند هیزم به داخل آتش نابودی محیط زیست و آبزیان می ریزند و متاسفانه عامه جامعه ما حتی تحصیلکرده ها نیز، چون اهل تحقیق و مطالعه و جستجو نیستیم به صحبت های کارشناس تغذیه و ماهی فروشی که 40 سال ماهی فروش بوده بسنده می کنیم! در دنیا برای حفظ ذخایر آبزیان به مردم آموزش داده می شود که برای کمک به حفظ حیات آبزیان از خرید ماهیان ریز (خارج از سایز نسبت به گونه) و ماهیانی که با روش های غلط صیادی صید شده اند خودداری کنند تا صیادی که می بیند صیدش خریدار ندارد و بازارش کساد است مجبور شود به سمت روش های استاندارد رو بیاورد (بدون نیاز به جنگ و دعوای قانون گذار و بهره بردار به همین راحتی!) حالا در کشور ما، به خودی خود با روش های صید مسوولانه و پایدار!!! داریم باندازه کافی بچه ماهی صید می کنیم، فقط مونده نظرات این خانم دکتر محترم که دیگه از فردا در بازار آبزیان بچه ماهی از ماهی معمولی گرانتر شود تا انگیزه ای باشد برای صید بیشتر بچه ماهیان؟! (تصاویر زیر مربوط به ایام صید میگو در سال 93 است- ایران)

- میرسیم به بحث تقلب در غذاهای دریایی که نه تنها در ایران که در دنیا مساله مهمی است ولی در دنیا دارند با یکسری تدابیر و مدیریت و آموزش این مساله رو حل می کنند ولی در کشور ما هر از چندگاهی یک عزیز متخصصی میاد میگه کنسرو نخورید چون توش دلفینه، کوسه است، حالا هم که میگن تیلاپیاست و قزل آلاست و روغنش روغن ماهی نیست روغن مایع است؟!! (خیلی جالبه این خبر روغن مایع در کنسرو ماهی رو که خوندم تا یکساعت هنک کرده بودم) و خیلی چیزهای خنده دارتر و اسباب زحمت دکتر گلشاهی می شوند که سالی دوبار مصاحبه کنند و بفرمایند چنین است و چنان! تازه اگر بشود آبی که ریخته رو جمع کرد . چرا نباید شیلات در مهدها، مدارس، دانشگاه ها، تلویزیون و سایر رسانه های نوشتاری، گفتاری و دیجیتالی به مردم آموزش پایدار بدهد که روش کنسرو کردن اسمش کنسرو کردن است و حتماً کنسرو، ماهی تون نیست و البته ماهی هوور یکی از گونه های ماهیان خانواده تون ماهیان است و بقیه ماهیان و ماکیان و دام ها رو هم میشه کنسرو کرد و این تقلب نیست! بلکه یکی از بهترین روش ماندگاری مواد غذایی است که الزاماً به هیچ افزودنی هم نیاز نداره و اگر داخلش نمک یا برخی افزودنی های مجاز اضافه میشه دلیلش طعم و بهبود دهندگی هست و ماندگاری محصول از روش استریلیزاسیون بدست میاد.
- در خصوص ماهیان با اسامی مختلف و مشخص نشدن تکلیف نامگذاری ماهیان و سردرگمی مردم هم عرض شود که در تمام دنیا راهنماهایی هرساله یا چندسال یکبار با استفاده از ظرفیت کارشناسان و متخصصین و حتی کارشناسان تجربی (الزاماً سواد آکادمیک دانشگاهی و داشتن تحصیلات تکمیلی مهم نیست!) برای عموم مردم چاپ و توزیع میشه که به نام های مختلف در کشورهای مختلف شناخته می شوند و مردم برای کسب آگاهی از همه داستان صید، آبزی پروری، فرآوری، اسامی ماهیان، فصل صید هر گونه، محل زندگی، روش طبخ و خیلی اطلاعات حتی جزئی به آن مراجعه می کنند و همه چیز استاندارد شده است. حالا در کشور ما یک جا به فیتوفاگ می گن قزل، به قزل آلای پرورشی سایز بزرگ رنگدانه خورده می گویند سالمون پرورشی، به فیتوفاگ می گن آزاد، به میگوی سایز بزرگ می گن لابستر، به لابستر می گن شاه میگو، به خرچنگ آب شیرین می گن میگوی آب شیرین، طوطی ماهی رو به جای ماهی ممتاز شیلاتی که نسلش منقرض شده و مصرفش سرطان رو خوب می کنه با کلی قیمت حواله مردم می کنند و .... شاید در نظر اول این موضوع پیش پا افتاده و مهم نباشه ولی با تجربه شخصی خودم که از دو سال آموزش در فرهنگسراهای شهر تهران و در ارتباط مستقیم با مردم معمولی جامعه و بیشتر هم قشر متوسط به پایین بدست آوردم عرض می کنم، برای مردم خیلی اهمیت داره بدونن ماهی ای که میل می کنند از کجا اومده. چه نامی داره، جطور طبخ بشه بهتره. باور کنید سه جلسه آموزشی ما چنان مردم رو نسبت به خوردن ماهی ترغیب می کرد که برای شخص خودم هم غیر قابل باور بود. حالا این آموزش می تواند در مهدها، مدارس و شبکه های تلویزیونی باشد و سطح آگاهی مردم رو بالا ببرد. بارها این نکته رو گوشزد کردم ولی متاسفانه سرورانم فکر می کنند کار بزرگ یعنی پرورش تیلاپیا، ماهیان خاویاری، پرورش در قفس و صید فانوس ماهیان و تولید انواع محصولات و فرآورده هایی که از طرف بخش خصوصی تمایل خیلی زیادی برای اون ها نشان داده نمیشه و این کارها کوچک و پیش پا افتاده هستند و ارزشی برای انجام ندارند و تابلوی تبلیغاتی خوبی نیستند، در حالی که این کارها زیربنایی بوده و با هزینه کمتر، موجب ارتقا و رشد اهداف بزرگتر هستند.
- در خصوص جمله ماهی فروش هم که به خودش جسارت کند و بگوید «امر و نهی کسی که هیچ چیز نمی داند» با احترام به همه دکتران دامپزشکی که برخی، از بهترین اساتیدم بوده و هستند عرض می کنم، چون عزیزان دامپزشک نهایتاً 6 واحد درس شیلاتی گذرانده اند و آن هم بیشتر بهداشت بیماری ها و کلیات تکثیر و پرورش بوده و چون با دیدگاه بهداشتی خود بدرستی دستور می دهد که باید در یخچال باشد و دلیل آن را نمی تواند از لحاظ تکنولوژی فرآوری شرح دهد چون نخوانده و فقط می داند باکتری ها در سرما سرعت رشدشان کم می شود ولی ماهی فروش هم راست می گوید چون ماهی در یخچال هم هزینه برق دارد و هم با از دست دادن رطوبت سطحی خشک و چروکیده می شود. راه حل این موضوع خیلی ساده است: محفظه های دربسته و پوشش یخ روی ماهی که هم دما پایین است، هم ماهی رطوبت خود را از دست نمی دهد و هم فروشنده بدلیل کاهش سرعت ذوب یخ ها هزینه کمتری برای یخ می کند که وقتی آموزش ببیند و تفهیم شود به خاطر جنبه مالی قضیه هم که شده مشتاق هم می شود. به نظر میرسد وقت آن رسیده که سازمان شیلات جایگاه واقعی فارغ التحصیلان گرایش های شیلات بالاخص تکثیر و پرورش و فرآوری را مشخص کند. اگر همچنان قرار است دامپزشکان در مزارع پرورش ماهی و کارخانه های فرآوری و بحث های مرتبط با هندلینگ و بازرسی ماهی، جای کارشناسان این رشته که تا مقطع دکترا هم اکنون تدریس می شود، حضور داشته باشند و تصمیم بگیرند، دیگر چه نیازی به این همه پذیرش سالانه دانشگاه ها! آقای دکتر صالحی عزیز یکی از بزرگترین و ماندگارترین آثاری که می توانند از خود به جای بگذارند تعین تکلیف همین موضوع است. قطعاً حضور دامپزشکان با تجربه در این خصوص و همکاری کسانی که سال هاست در صنعت شیلات فعالیت دارند مایه مباهات بنده و همکارانم خواهد بود (بزرگانی مثل دکتر ماجدی، دکتر سیمرونی، دکتر خدایی، دکتر سلطانی، دکتر عبدی و سایر عزیزانی که نامشان از قلم افتاد) ولی همین پیشنهادی که در بالا دادم بدلیل دانشی بود که بنده به ضرورت داشتم و یک دامپزشک بنا به احتیاجش نباید داشته باشد و ایرادی نیست.
- نکته آخر باز هم تاکید بر ضرورت بحث آموزش مردم است و هدفمند شدن پایان نامه های دانشجویان تحصیلات تکمیلی. اول اینکه همانطور که در خبرهای بالا مطالعه کردید یک ماهی فروش، که تاکید می کنم مردم چون او را چندین سال و هر روز در همین قامت دیده و می بینند و فرصت همکلامی با او را دارند، باورش دارند و هرچه درباره ماهی و شیلات بگویند مهر تایید می خورد، به هین راحتی و به غلط درباره انواع آبزیان از ماهی تون تا خاویاری و قزل و آزاد به غلط اطلاعات می دهد و پایه های فرهنگ مصرف ماهی را به راحتی بدون هیچ هزینه ای متزلزل می کند در صورتی که شیلات با این همه بودجه و تشکیلات براحتی ایشان نمی تواند باور مردم را عوض کند چون مسوولین که هر روز در بازار ماهی فروشان حضور ندارند و البته هیچ برنامه سازی و آموزشی هم در رسانه ها نداریم. پس آموزش، آموزش، آموزش راه حل برون رفت ما از این وضعیت است. آموزش هم به صیاد، هم به پرورش دهنده، هم به فرآوری کننده، هم به عرضه کننده و هم به مصرف کننده.
دانشجویان عزیز هم کمی دست از سر موضوعاتی مانند بسته بندی هوشمند و نانو و ... بردارند. ما در عرضه ماهی تازه معمولی و فروش آبزیان دارای مسائل عدیده ای هستیم و نتوانسته ایم آن ها را حل کنیم (نمونه های جمله های بالا که مطالعه کردید) حالا این بسته بندی ها و روش های مولکولی و بیوتکنولوژی گره بزرگی از مسائل ما نمی گشاید مگر مثلاً استفاده از محصولات حاصل از فرآیندهای بیوتکنولوژی در تولید فرآورده های با ارزش افزوده در صنعت لبنیات و غلات و غذاهای آماده که مردم به وفور آن ها را استفاده می کنند و نیاز به تبلیغ نیست و قوت غالب است و ما می توانیم گونه های با ارزش کم مثل کلیکا و فانوس ماهیان را به عنوان غنی کننده به این محصولات اضافه کنیم. ضمناً بحث جلبک ها نیز به شدت در دنیای امروز مورد استفاده و توجه است و ما برای پرورش این گونه ها پتانسیل بسیار بالایی داریم حتی بهتر و راحت تر از ماهی تیلاپیا! و البته ارزش تجاری بالای جلبک ها که در سال 2014 بالغ بر 6 میلیارددلار بود.
سپاسگزارم از شما که تا انتهای این متن با بنده همراه بودید، این نوشتار نظرات شخصی بنده بود که خالی از خطا و اشتباه نیست و بنده هم حجت شیلات نیستم و پذیرای نقدهای منصانه شما به این نوشتار. ولی راه هایی که به ذهنم رسید را بیان کردم تا شاید حتی یک جمله آن ایده ای به کسی برای حل مسائل جاری کشورمان بدهد و به سبب آن خدمتی به خلق انجام شود که همین مرا بس.

این خبر هم در تایید مصرف ماهی تیلاپیا در آمریکا که از رشد 8.8 درصدی نسبت به سال قبل برخوردار شده. در این خبر به رشد واردات فیله تیلاپیای منجمد آمریکا از چین هم (از 124 هزارتن به 129 هزار تن) اشاره شده است.

The value of US imports of tilapia increased 8.8 percent from January to November, rising to $1 billion (€843.6 million) compared to $922.2 million (€774.7 million) in the same period the year before.

The period saw 206,850 metric tons imported, compared to the 205,731 metric tons brought in the previous year.

Frozen tilapia fillets were the most valuable product, with 144,743 metric tons imported for $733.3 million (€616.1 million), an increase from the same period last year, where 139,643 metric tons were imported for $655 million (€550.2 million).

The majority was brought in from China, which saw 129,223 metric tons brought in for $631.3 million (€530.3 million), compared the year before where 124,729 metric tons was imported for $553.1 million (€464.6 million).

The US also imported a large amount of fresh tilapia fillets.

Some 23,454 metric tons were imported for $179.6 million (€150.9 million), a slight drop from the same period last year, when 24,736 tons were imported for $181.3 million (€152.3 million).

Honduras contributed the most fresh tilapia fillets, with 9,088 metric tons imported for $72.6 million (€61 million), an increase from the previous year, where 7,388 metric tons was imported for $58 million (€48.8 million).

The reason for the overall decrease in fresh tilapia fillets was due to Costa Rica and Ecuador cutting their exports, with imports from Costa Rica dropping to 4,861 metric tons from 6,145 metric tons, and Ecuador dropping to 2,262 metric tons from 4,570 metric tons.

Just over 22,000 metric tons of frozen tilapia was imported for $49.4 million(€41.5 million), up from the same period last year, when 21,227 metric tons was imported for $40.6 million (€34.1 million).

The majority of frozen tilapia was imported from China, with 16,388 metric tons brought in worth $35.6 million (€29.9 million), up from the previous year when 15,678 metric tons was imported for $30 million (€25.3 million).

با تقدیم احترام
حمیدرضا مرادی
کارشناس و مشاور فرآوری و توسعه بازار محصولات شیلاتی