آیا مروارید سیاه جایگزینی برای طلای سیاه‌ می‌شود؟

یک‌شنبه ۳ اسفند ۱۳۹۳  ۰ نظر   ۹۴ بازدید

آیا مروارید سیاه جایگزینی برای طلای سیاه‌ می‌شود؟
صادرات مبتنی بر تولید داخلی، فرآوری مواد خام، استفاده حداکثری از منابع موجود و حتی محصولات حاصل از میعانات نفتی؛ در مسیر تبدیل اقتصاد آسیب پذیر تک محصولی کشورمان به یک اقتصاد چند محصولی پویا، امروز از استرتژی های نظام به حساب می آید.
دیگر اهمیتِ پرداختن به صادرات غیر نفتی بر کسی پوشیده نیست. صادرات مبتنی بر تولید داخلی، فرآوری مواد خام، استفاده حداکثری از منابع موجود و حتی محصولات حاصل از میعانات نفتی؛ در مسیر تبدیل اقتصاد آسیب پذیر تک محصولی کشورمان به یک اقتصاد چند محصولی پویا، امروز از استرتژی های نظام به حساب می آید. در این بین بررسی اقلامی که می توانند به عنوان مواد صادراتی غیرنفتی در سبد صادرات کشور قرار گیرند خالی از لطف نیست.

از جمله اقلامی که با توجه به دسترسی منابع موجود می توان آنها را به عنوان بخش مفیدی از سبد صادرات غیر نفتی کشور دانست محصولات شیلاتی هستند. با این که کشورمان در این حوزه از محصولات از توانمندی و تجربه بالایی برخوردار است اما به هر حال همچنان چالش ها و تهدید هایی پیش روی مجموعه شیلاتی کشور قرار دارد. به عنوان مثال: دریای خزر که به تنهایی 92 درصد ماهیان خاویاری دنیارا درون خود دارد امروز با کاهش 99 درصدی ذخایر ماهیان خاویاری رو به رو است. از طرفی حذف ردیف بودجه مصوب مجلس در بودجه های سالهای 92 و 93 برای موسسه تحقیقات بین المللی خاویار و ماهیان خاویاری دریای خزر، که وظیفه حفظ و مراقبت از منابع ماهیان خاویاری دریای خزر را داشتند خود عاملی شده تا این نهاد تحقیقاتی و حمایتی تحت فشارهای مالی قرار گرفته و عملا از کارکرد بیافتد. از سوی دیگر، تحریم های ناعادلانه ای که موجب فشار روز افزون به اقتصاد و جامعه می باشد، با هدف قرار دادن بنادر و کشتیرانی کشور راه های انتقال محصولات به مقاصد تجاری و بازار های هدف را با دشواری همراه ساخت. و یا مسدود سازی مسیر های بانکی که مسیر انتقال وجوه حاصل از فروش محصولات را با اخلال مواجه نموده همگی گوشه هایی از چالش های پیش روی شیلات ایران هستند.

در هر صورت محصولات شیلاتی کشور از جمله محصولاتی هستند که علی رغم محدودیت های تجاری ایجاد شده و مشکلات موجود جای خود را در بازار های جهانی پیدا کرده اند. به طوری که به گفته «مدیرکل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ایران»، سال گذشته صادرات محصولات شیلاتی سهمی 305 میلیون دلاری در درآمد صادرات غیر نفتی کشور داشته است.
دکتر عیسی گلشاهی، مدیرکل دفتر توسعه بازار شیلات و به عنوان یکی از مدیران ارشد و تاثیرگذار در این حوزه حرف های شنیدنیِ بسیاری در این حوزه دارد. او در این گفتگو روندِ صادرات محصولات شیلاتی را افزایشی توصیف کرد و افزود: «کشور های حوزه روسیه (CIS)، اروپایی و شمال آفریقا بازار های هدف صادراتی ما را تشکیل می دهند که ما با داشتن مجوز صادرات به اروپا به راحتی استاندارد های کشور های غیر از حوزه اروپا را کسب می نماییم.»
وی محصولات شیلاتی را مانند بخش های دیگر از تاثیر تحریم های اقتصادی غرب علیه ایران بی نصیب نمی داند و عمده ترین مشکل این حوزه را دریافت وجه صادراتی قلمداد می کند. وی در این باره اذعان داشت: «ما مشکل عمده ای برای بازاریابی و صادرات نداریم چون تجریه صادرات به سختگیرترین بازار های جهان را داریم و تولید کنندگان، عمل آوران و صادر کنندگان بخش شیلات این مراحل را به خوبی طی کرده اند. همچنین، علایق و سلیقه مشتری را به خوبی می شناسیم.»
وی افزود: «در حوزه تحریم عمده مشکل نقل و انتقال وجه حاصل از صادرات است. که برای راه حل جایگزین، پولها را اصطلاحا به شکل چمدانی یا از طریق صرافی ها جا به جا می کنیم.» گلشاهی در ادامه به تحریم شرکت کشتیرانی هم اشاره کرد و گفت: «در مقطعی هم ما شاهد تحریم برخی بنادر و شرکت کشتیرانی ایران بودیم که این موضوع هزینه های جابجایی را افزایش داده است.»
دکتر گلشاهی در رابطه با انواع اقلام مختلف صادراتی شیلات ایران و وضعیت صادرات آنها گفت: « محصولات شیلاتی را از لحاظ وزنی و ارزشی می توان دسته بندی کرد. از نظر ارزش خاویار در رتبه اول و از نظر کمیت و میزان حجمی، ماهیان گرم آبی صدر جدول و میگو و شاه میگو رتبه های بعدی صادرات را به خود اختصاص می دهند.»
این اظهارات از سوی وی در حالی صورت می گیرد که حجم برداشت خاویار دریایی ما به عنوان پر ارزش ترین محصول دریایی ایران از 300 تن برداشت سالانه در یک و نیم دهه پیش به 3 تن برداشت در سال های اخیر رسیده است. که می توان بخشی از آن را معلول کاهش ذخایر تاس ماهی در دریای خزر دانست. این وقفه در تولید و عرضه محصول خاویاری بی شک مجالی بود تا عرصه را بر دیگر کشور ها باز کند. با توجه به تمرکز برخی کشورها در تولید محصولات دریایی بالاخص خاویار امروز کشور هایی مثل چین، فرانسه، آمریکا و قطر خود را به عنوان رقیب در بازار مطرح کردند.
مدیرکل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ایران با اشاره به توافق چند جانبه بین ایران و کشورهای حوزه دریای خزر مبنی بر توقف 5 ساله صید ماهیان خاویاری برای حفظ این ماهی و بازسازی ذخایر دریایی دریای خزر، به فرصت پیش آمده برای تولید کنندگان آبزیان پرداخت و گفت: « این توافق باعث شد تا تولید کنند گان پرورشی خاویار تولید شان اقتصادی تر شود و این فعالیت شیلاتی سرعت دو چندانی به خود گرفت و تولید در حوزه این حوزه را افزایش داد.»
در این بین کار شناسان معتقدند، در نظر گرفتن بسته های حمایتی اعتباری بی شک یکی از موثر ترین مشوق ها برای مشارکت بخش خصوصی برای ایجاد واحد های پرورش آبزیان به خصوص ماهیان خاویاری است. با توجه به کمبود منابع امروز مزارع پرورش ماهیان خاویاری را نمی توان به عنوان قلب های تپنده تولید این محصول در نظر گرفت چنان که کشور چین صرفا با اتکا به دانش فنی و بومی خود و مزارع پرورش ماهی خاویاری خود توانست به رقم 100 میلیون تن برداشت در سال از این مزارع برسد، که خود نشانگر اهمیت این بخش در تولید خاویار است.
اینها همه در حالی است که تولید کنندگان بخش خصوصی بی میلی بانک ها را برای حمایت از مزارع پرورشی یکی از عوامل بازدارنده ورود بیشتر فعالین بخش خصوصی به این عرصه می دانند. علت این بی میلی را می توان در دیر بازده بودن مزارع پرورش ماهیان خاویاری جست و جو کرد.
گلشاهی در پاسخ به سوالی در خصوص مشکلات اعتباری و سرمایه گذاری در خصوص مزارع ماهیان خاویاری در بخش خصوصی نیز گفت: «ما باید تعریف درستی از سرمایه گذاری ارائه دهیم، بخش خصوصی به عنوان سرمایه گذار باید با داشته های خود وارد حوزه تولید شود و در این میان اگر به هزینه های جاری نیاز پیدا کرد، می تواند آن را با تسهیلات بانکی و کمک دولتی برطرف کند. اما اگر سرمایه گذاری را صرفا کمک دولتی و خدمات بانکی بدانیم، به طبع بانک ها حاظر به ارائه خدمات به این نوع سر مایه گذاری نخواهند شد.»
عیسی گلشاهی در خصوص بسته بندی محصولات صادراتی هم معتقدست: «ما برای بسته بندی محصولات دو دسته بندی داریم. یکی بسته بندی های عمده ای که برای بازار های هدف می فرستیم. در این نوع محموله ها تلاش می شود با توجه به بازار مقصد بسته بندی ای شکیل و مقرون به صرفه مطابق سفارش و استاندارد ها ارائه شود. که در ادامه در مقصد محصولات با بسته بندی های همان کشور مطابق سلایق مصرف کننده به فروش می رسد. اما در نوعی دیگر ما بسته بندی را برای ارائه مستقیم در فروشگاه های بازار هدف با در نظر گرفتن سلیقه بازار ارائه می کنیم. که در هر دو صورت این سلیقه و استاندارد های سفارش دهنده است که نوع بسته بندی را تعیین می کند.»
در انتها گلشاهی نسبت به روند پیشرفت صادرات محصولات شیلاتی ابراز امیدواری کرده و مسیر ارز آوری آن را کاملا صعودی توصیف کرد و افزود: «با توجه به برنامه ریزی های انجام شده پیش بینی ما برای رقم صادرات محصولات شیلات 350 میلون دلار در سال 94 می باشد.»
منبع: روزنامه آذربایجان استان آذربایجان شرقی
منبع: تسنیم

دیدگاه خود را بیان کنید