سالروز ملی شدن شیلات دریای مازندران

امتیاز شیلات شمال ایران در دوره سلطنت محمدشاه قاجار در شرایط ناکارآمدی دولت و نیاز فوری برای برطرف کردن کسری بودجه تحت فشار روسیه تزاری به این کشور واگذار شده بود و در قبال پرداخت اجاره بهایی اندک حدود 6500 تومان در سال به یکی از اتباع روسیه تزاری به نام عبدل واگذار شد و به همین‌جهت پیمان مربوط به واگذاری این امتیاز را پیمان عبدل نیز می‌گفتند

این امتیاز تا دوران صدارت امیرکبیر به همان شکل ادامه پیدا کرد تا اینکه او با پیگیری زیاد موفق شد این امتیاز را تا 1265 ملغی کند و به جای آن امتیاز بهره‌برداری از آبزیان دریای مازندران و رودخانه‌های بین آستارا و اترک را برای مدت چهار سال به میرزا ابراهیم خان دریابیگی واگذار کرد، اما این فرد نیز دارای تابعیت روسیه بود و روس‌ها به این بهانه به مداخله در شیلات ایران می‌پرداختند و امیرکبیر که چنین شرایطی را برنمی‌تابید به بهانه دیرکرد در پرداخت اجاره امتیاز میرزا ابراهیم خان دریابیگی را نیز ملغی کرد، اما پس از امیر این امتیاز بار دیگر به خارجی‌ها واگذار شد و افرادی از جمله برادران لیانازوف و گریگور پطرویچ وانتسون بهره‌برداری از آبزیان شمال را در دست گرفتند. در اواسط بهمن ماه ۱۳۳۱ دكتر مصدق رئیس دولت وقت ایران، سادچيكوف سفير شوروي در تهران را به دفتر خود فراخواند و با برخوردي دوستانه به او اطلاع داد كه از دو روز دیگر شيلات درياي مازندران در دست ايرانيان قرار خواهد گرفت و شوروي ديگر دستي در آن نخواهد داشت و خواسته است شخصا و حضورا اين مطلب را به وي بگويد تا به مسکو منعكس كند که قطعا آن دولت (شوروي) در جريان قرار داشته است

دکتر مصدق در اين ديدار به سادچيکوف گفت اين اقدام نبايد باعث کدورت دولت شوروي شود، چون ما ديگر بنا نداريم منابع خود را در اختيار ديگران بگذاريم و آنان را كارگزار خود قرار دهيم. فروش توليدات مازاد بر مصرف داخلي به خارجيان، نه تنها مانعي نخواهد داشت، بلكه بر پايه بهاي عادلانه بين‌المللي و حفظ منافع ملي تشويق هم خواهد شد. قبلا وزارت امورخارجه ايران به دولت شوروي اعلام کرده بود که ايران مايل نيست قرارداد شيلات (صيد ماهي در درياي مازندران) را تمديد كند؛ زيرا كه سياست ايران بر اين مدار قرار گرفته است كه بهره‌برداري از منابع ملي خود را به خارجي نسپارد. به اين ترتيب شيلات ايران نيز از دست خارجي بيرون آمد

منبع : دنیای اقتصاد