از صید غیرقانونی و عدم اجرای درست قوانین تا پدیده سر قرمزی /گ

‌بخش خصوصی با محوریت اتحادیه آبزی‌پروری هرمزگان به دنبال راهکاری با هدف بهبود کیفیت میگوی پرورشی با کمک‌گیری از بخش‌های مختلف تحقیقاتی است.

صنعت جوان پرورش میگو در استان‌های جنوبی ایران به‌ویژه هرمزگان، باوجود عمر کوتاه خود تاکنون فراز و نشیب‌های متعددی را تجربه کرده،‌ به‌نحوی‌که این تلاطم این فراز و نشیب‌ها به حدی بوده که بعضاً برخی از سایت‌ها و مزارع پرورش میگو را در گوشه و کنار این استان مرزی به کما برده و یا از طرفی بسیاری از مزارع را به آینده امیدوار نگه‌داشته است.

اما آنچه در سال‌های اخیر از زبان فعالان این بخش و کارشناسان شیلاتی و آبزی‌پروری کشور و هرمزگان شنیده می‌شود، حکایت از رونق گیری این صنعت و به‌صرفه شدن آن دارد به حدی که امروز میگو پرورشی هرمزگان نه‌تنها در بازار داخل بلکه در بازارهای منطقه و اروپا نیز مشتریانی پر و پا قرص دارد.

در این میان اتحادیه آبزیان هرمزگان که از جمله تشکل‌های اقتصادی فعال اتاق بازرگانی بندرعباس در صنعت میگو استان به شمار می‌رود، در پی ایجاد ساختاری برای تثبیت و اعمال استانداردهای اساسی به این حوزه است تا از این گذر، علاوه بر رفع ایرادات فنی، پویایی و شکوفایی هر چه بیشتر همراه با رفع چالش‌ها را با هدف پایداری تولید در این صنعت رقم بزند.

ازاین‌رو مسئولان اتحادیه آبزیان هرمزگان، روی به بهره‌گیری از تحقیقات و مطالعات علمی و اصولی مرتبط با پرورش میگو آورده‌اند که در این راستا نخستین نشست مشترک مسئولان این تشکل با مسئولان پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان که از شناخته‌شده‌ترین و مجهزترین مؤسسات تحقیقاتی علمی در نوع خود به شمار می‌رود، طی روزهای گذشته با هدف انعقاد تفاهم‌نامه‌های مطالعاتی تحقیقاتی و بررسی نحوه کار برگزار شد.

نائب رئیس اتاق بازرگانی بندرعباس که مسئولیت اتحادیه آبزیان هرمزگان را نیز بر عهده دارد در این نشست با اشاره به اهداف برگزاری آن، با اشاره به اهمیت و لزوم به‌صرفه بودن فعالیت‌های شیلاتی و آبزی‌پروری، اظهار کرد: متأسفانه در این حوزه شاهد اعمال و رفتارهای بی‌برنامه و بی‌حساب‌وکتاب و وضعیت نامناسب صید و صیادی هستیم به‌نحوی‌که در حال حاضر چندین هزار قایق صیادی مشغول فعالیت هستند و بی‌شک می‌توان گفت در صورت عدم مدیریت این وضعیت به‌زودی در سال‌های آینده شاهد از بین رفتن بسیاری از گونه‌ها از جمله یال اسبی در آب‌های استان خواهیم بود.

مهرداد بازرگان به اهمیت سهمیه‌بندی با هدف صیانت از گونه‌ها و منابع آبزی در آب‌های استان تأکید و گفت: در شرایطی که همه می‌دانیم منابع آبزی با چالش‌ها و محدودیت‌های فراوانی روبروست، صید غیرقانونی که متأثر از عدم نظارت و عدم اجرای درست قوانین است به حدی در آب‌های جنوبی به‌وفور صورت می‌گیرد که برخی از کشورهای همسایه کمبودهای خود را از صید ایران تأمین می‌کنند.

بازرگان از افزایش دو سه برابری قایق‌های صیادی در برخی از نقاط استان نسبت به سال‌های گذشته به‌عنوان یک زنگ خطر و تهدید برای منابع آبزی یاد کرد و افزود: طبق آمار اعلام‌شده، در سال 96 بالغ‌بر 35 هزار تن میگو یال اسبی از آب‌های هرمزگان برداشت‌شده که این رقم در مقایسه با سال‌های قبل‌تر افزایش چندین برابری را نشان می‌دهد.

وی خواستار اعمال طرح‌های محدودسازی و دریابست در فصول مختلف سال شد و افزود: طرح‌های دریابست به‌دفعات متعدد در ماه‌های مختلف سال می‌تواند کمک شایانی به احیا و توانمندسازی منابع آبزی در خلیج‌فارس کند که با توجه به عمر کم گونه‌هایی همانند میگو می‌توان شاهد ثمرات زیادی از جمله افزایش حجم و تخم‌گذاری و افزایش وزن میگوها بود.

وی اضافه کرد: در سال‌های نه‌چندان دور در هرسال بیشتر از 45 روز اجازه صید میگو داده نمی‌شد ولی متأسفانه در حال حاضر در تمامی ماه‌ها افرادی مشغول به صید میگو هستند و این رویه اشتباه می‌تواند زمینه‌ساز فاجعه‌ای بزرگ باشد که باید هر چه زودتر جلوی آن گرفته شود.

بازرگان با اشاره به مشکلات و چالش‌های حوزه میگوی پرورشی در استان، تصریح کرد: در حال حاضر مشکلاتی همانند رنگ میگوی پرورشی و پدیده "سر قرمزی" در میگوهای پرورشی برداشتی از سایت‌های استان از جمله چالش‌های موجود است که با استانداردهای اروپا و سایر مشتریان خارجی همخوانی ندارد و شاهد بوده‌ایم که چندین محموله میگو به دلیل این نقایص و عدم تطابق با استانداردها علی‌رغم وجود قراردادها یا برگشت‌خورده یا باقیمت‌های نازل خریداری‌شده است.

این فعال حوزه پرورش آبزیان با بیان اینکه میگوی برداشت‌شده از مزارع هرمزگان با همین وضعیت نیز در رده‌بالای جدول کیفیت و طعم میگوی تولیدشده در ایران قرار دارد، اضافه کرد: ما در بخش خصوصی در پی اعمال و تنظیم روابطی هستیم که بتوان از بخش علمی دانشگاهی و تحقیقاتی بهره‌گیری لازم را برای بهبود هر چه بیشتر تولیدات پرورشی داشته باشیم.

وی ادامه داد:‌ عدم مطالعات جامع و نبود بانک اطلاعاتی پیرامون دلایل افزایش یا عدم افزایش رشد وزنی میگو و افزایش زادوولد و رشد حجمی منابع میگو در دریا (طی سال‌های خاص) از جمله مباحثی است که باید بدان توجه داشت و برای رفع این وضعیت باید به دنبال راهکارهای اساسی بود.

بازرگان تصریح کرد: بخش خصوصی و اتحادیه آبزیان در استان گام‌های خود را به سمت ورود در بخش‌های تحقیقاتی به حوزه پرورش میگو با هدف به دست آوردن این اطلاعات آغاز کرده است.

همچنین در ادامه این نشست کارشناسان پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان پیرامون مسائل فنی صنعت پرورش میگو نظرات کارشناسی خود را بیان کردند.

افرادی که در این بخش از نشست سخنرانی کردند عمدتا به مبحث رنگ میگوهای تولیدی در بازارپسندی این محصول که می‌تواند متأثر از مؤلفه‌های متعددی باشد، صحبت به میان آوردند.

نباید فراموش کرد مباحثی همانند رنگ میگو و استانداردهای موجود دراین‌بین و همچنین پدیده سر قرمزی میگو، متأثر از عواملی همانند تغذیه میگوها در زمان پرورش است، کما اینکه آن‌گونه که تحقیقات کارشناسان مذکور نشان می‌دهد، در مزارع پرورشی هرمزگان مبحث سر قرمزی میگوهای برداشتی که سبب برگشت چندین محموله نیز شده است، می‌تواند ریشه در استفاده از تغذیه‌های دست‌ساز و تولید داخل داشته باشد.

بازرگان در ادامه ضمن تائید این‌گونه مطالب بر این نکته نیز اشاره کرد که در این میان ضرر اصلی متوجه تعاونی‌ها و افراد پرورش‌دهنده است.

وی ادامه داد: همچنین با توجه به تجربیات موجود می‌دانیم که نحوه آماده‌سازی، نوع تغذیه، نوع استخرها و عمر آن‌ها، زمان فعال بودن و استپ فعالیت استخرها، نوع آب‌وخاک مزارع و چندین مؤلفه دیگر از جمله مؤلفه‌های تعیین‌کننده در کیفیت میگوی پرورشی است.

بازرگان عنوان کرد: مؤلفه‌هایی همانند دمای هوا نیز در بروز پدیده‌هایی همانند سر قرمزی میگوها اثر دارد کما اینکه در آذرماه گذشته در پس سرد شدن هوا 80 درصد میگوهای پرورشی در مزارع استان به این پدیده دچار شدند.

وی اضافه کرد: برای رسیدن به درک درست و علمی از این مؤلفه‌ها و تأثیرات واقعی آن‌ها بر صنعت میگوی پرورشی نیازمند افزایش تعاملات و همکاری‌ها بین پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان با اتحادیه آبزیان هرمزگان هستیم و انتظار داریم با تلفیق دانش و تجربه محققان این مجموعه با متخصصین و کارشناسان بخش خصوصی در سال‌های اخیر بتوانیم تمامی راهکارهای لازم را بیاندیشیم.

بازرگان افزود: رها کردن خروجی‌ها در دریا می‌تواند تبعات ناشناخته‌ای همانند شیوع و انتقال بیماری‌های احتمالی در برداشته باشد.

وی با بیان اینکه طرح‌هایی نیز در این راستا با شیلات و استانداری مطرح است ابراز امیدواری کرد که هر چه زودتر این طرح‌ها در قالب حوضچه‌های آرامش و تصفیه به نتیجه برسد.

همچنین بازرگان ضمن قدردانی از حسن نیت و همراهی مسئولان پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان اضافه کرد: در استان نیاز اساسی به فعال‌سازی یک مرکز تحقیقاتی مستقل و ویژه با هدف انجام مطالعات کاربردی بر روی صنعت پرورش میگو داریم که در این راه بخش خصوصی حمایت‌های لازم را در حد توان صورت می‌دهد.

وی بر لزوم اصلاح برخی از رویه‌ها و مؤلفه‌های موجود و رفع خطاها و انحرافات در صنعت پرورش میگو استان اشاره و افزود:‌ با توجه به گستردگی هرمزگان و تنوع آب‌وخاک و هوای مناطق مختلف نیازمند سایت‌های تحقیقاتی متعدد برای هر سایت پرورش میگو در استان در کنار تجهیزات و استخرهای آزمایشی هستیم که می‌توان در آینده به این اهداف نیز جامه عمل پوشاند.

بازرگان در پایان سخنان خاطرنشان کرد: همگان (در صنعت پرورش میگو استان) باید بدانند که پیروی از قوانین و دستورالعمل‌های اتحادیه و سایر نهادهای علمی تحقیقاتی به سود همه است و با توجه به حساسیت گونه میگو، تخطی از دستورالعمل‌ها توسط یک فرد می‌تواند همگان را متضرر کند.

در ادامه رئیس پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان ضمن قدردانی از مدیران و فعالان حوزه بخش خصوصی فعال در صنعت آبزی‌پروری، اظهار کرد: تاکنون تحقیقاتی در استان در حوزه پایش مدیریت مزارع میگو صورت گرفته اما نتایج به‌دست‌آمده که باید به شیوه‌های ترویجی توسط ارگان‌های ذی‌ربط در مزارع ترویج شود، کم‌تر موردتوجه قرار می‌گیرد.

محمد صدیق مرتضوی اضافه کرد: به‌عنوان نمونه ما نیز همانند کارشناسان و اغلب تولیدکنندگان و متصدیان صنعت پرورش میگو استان، بالا بردن سقف تولید در هر هکتار بالاتر از 4 تن را به‌عنوان یک تهدید برای میگوی پرورشی هرمزگان می‌دانیم چراکه معتقدیم این پدیده سبب کاهش و افت شدید کیفیت و در نتیجه متضرر شدن همگان می‌شود و می‌تواند برند میگو استان را تحت تأثیر قرار دهد.

وی همچنین ضمن اعلام آمادگی مجموعه تحت مدیریت خود برای رفع دغدغه‌های متصدیان و اتحادیه‌ها و تعاونی‌های فعال در صنعت پرورش میگو، با تکیه‌بر اصول علمی و تحقیقاتی، اضافه کرد: ما در استان آماده هرگونه همکاری با فعالان حوزه پرورش میگو هستیم که امید است بتوانیم درمجموع به اقتصاد و محیط‌زیست و تقویت چرخه ایجادشده کمک کنیم.

به گزارش ایسنا، حال باید منتظر ماند در آینده با توجه به تجربیات موجود در این حوزه و به‌ویژه پای‌کار بودن مؤسسات تحقیقاتی، این صنعت می‌تواند علاوه بر توسعه فیزیکی و ساختاری خود در بعد تولید، به بخش قابل‌توجه‌تری از بازارهای جهانی همانند سال‌های اخیر دست یابد، کما اینکه این اهداف دور از دسترس نیست و امروزه دلیل موفقیت صنایع ریشه در همکارِ‌های بخش خصوصی و بخش دانشگاهی و تحقیقاتی دارد که به نظر می‌آید در هرمزگان نیز در حوزه آبزی‌پروری گام درستی در حال برداشته شدن است.

منبع : ایسنا