خزر، گنج بزرگ شیلات و آبزی پروری

این صنعت نوپا بر خلاف صنایع دیگر برای سر پا ماندن به استفاده از منابع انرژی برق، آب‌زیرزمینی و سوخت نیازی ندارد و در زمین‌های کوچک، آن هم فقط برای سایت پشتیبان می‌توان فعالیت‌ها را پیش برد. ویژگی بارز صنعت پرورش ماهی در قفس این است که در بستر خوان گسترده دریا اجرا می‌شود و خروجی آن محصولی ارگانیک است. در حال حاضر فقط در استان مازندران ۱۵مزرعه دریایی پرورش ماهی با تولید سالانه ۴۶۵ تن ماهی استخوانی وجود دارد که در صورت تامین اعتبارات می‌تواند تا ۴۰ قفس افزایش یابد.در شرایطی که بستردریا و ذخایر نهفته در آن سال به سال به واسطه صید غیر‌اصولی تخریب می‌شود، صنعت پرورش ماهی در قفس می‌تواند بهترین طرح برای نجات دریا باشد.در دهه ۹۰ اقلام و تجهیزات مورد نیاز احداث و بهره‌برداری از قفس‌های دریایی از چین، ترکیه و نروژ وارد می‌شد اما اکنون همه این اقلام با مهندسی معکوس بومی‌سازی شده است.از اوایل شروع به کار دولت سیزدهم، شیلات و تولید آبزیان در دریای خزر به صورت ویژه دردستورکار قرارگرفت.با ورود سرمایه‌گذاران به عرصه تولید ماهی در قفس، جامعه صیادی نیز به این باور رسید که دریا متعلق به همه است و بر همین اساس، برای تامین بخشی از پروتئین جامعه و افزایش درآمد اقدام به راه‌اندازی قفس‌های دریایی جهت پرورش ماهی در اعماق دریا کرد.سال ۱۴۰۱ بود که ۱۵ مزرعه قفس دریایی پرورش ماهی، از غرب تا شرق دریای خزر در استان مازندران در عمق ۵۰ متری نصب شد که تولید هر یک از آنها حدود ۵۰ تن است. سال گذشته ۴۶۵ تن ماهی استخوانی از این قفس‌ها استحصال شد.بررسی آماری حوزه فعالیت شیلاتی مازندران از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا‌کنون نشان می‌دهد که علاوه بر گسترش طرح پرورش ماهی در قفس دریای خزر به پرورش و تولید خاویار و گوشت ماهیان خاویاری، توسعه بازار و صادرات آبزیان و حل مشکلات ۱۱۳تشکل صید و صیادی کیلکاگیران و ماهیان استخوانی نیز توجه شده است.مدیر کل شیلات مازندران با ذکر این نکته که شیلات مازندران همسو با تحقق دو تاکید و خواسته رهبر معظم ‌انقلاب مبنی بر تولید و اشتغال در اقتصاد دریایی زمینه و پیش‌بینی ۴۰ قفس دریایی جدید را فراهم کرده، می‌گوید: «برای اجرایی و عملیاتی شدن هدف برنامه که استقرار ۴۰ قفس در دریا است به ۲۴۰۰ میلیارد ریال تسهیلات نیاز است که اگر این تسهیلات به موقع پرداخت شود، این طرح در سطح استان در مدار تولید قرار خواهد گرفت.»

دریا، پاک‌ترین محل برای سرمایه‌گذاری
در اهمیت محصولات دریایی همین بس که سالانه درجهان۲۱۸میلیون تن انواع آبزیان تولید می‌شود و سازمان خواروبار جهانی در گزارش ۲۰۲۱خود اعلام کرد از جمعیت ۸.۷میلیارد نفری جهان سه میلیارد نفر پروتئین حیوانی خود را از آبزیان تامین می‌کنند که این رقم در سال ۲۰۵۰که جمعیت جهان بیش از۱۰میلیارد نفر برآورد می‌شود، به هفت میلیارد نفر خواهد رسید.حیات از آب شروع شده و بقا‌ به آب وابسته است. نباید از این ظرفیت باتوجه به اقلیمی که در ایران وجود دارد، غفلت کرد. از۴۳ گرم پروتئین حیوانی که مردم ایران استفاده می‌کنند۹ گرم ازآبزیان تامین می‌شود.درطول دو سال نخست عمر دولت سیزدهم۳۰ همت جذب سرمایه‌گذاری در این زمینه صورت گرفت که ۱۱.۸همت آن درسال۱۴۰۱ و ۱۸.۹همت در۱۴۰۲محقق و انجام شد ضمن آن‌که بیش از ۹۵ درصد این سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی صورت گرفته است.قدرت مانور شیلات به حدی است که از اراضی لم‌یزرع تا آبهای شیرین، لب شور و شور وبسیار شور و نامتعارف هم امکان تولید وجود دارد و یکی از مباحثی که در آینده با توجه به متوسط بارندگی ۲۰۰میلیمتری ایران درحوزه کشاورزی وجودخواهدداشت تکیه بر تولید آبزیان است که می‌تواند بهترین منبع تولید پروتئین باشد.سرانه تولید گازهای گلخانه در آبزیان برخلاف سایر تولیدات در حوزه سایر منابع پروتئین‌های حیوانی نزدیک به صفر است و جذب ۲۰۰ گرم پروتئین آبزیان برابر با جذب پروتئین پنج کیلوگرم از سایر تولیدات حیوانی است.

آمادگی برای افزایش ۱۰برابری
شیلات نه فقط در بخش کشاورزی بلکه در اقتصاد کشور به دلیل ظرفیت‌های بسیار در توسعه صادرات و صنایع تبدیلی و وابسته فرصت‌های اشتغال‌زایی بسیاری دارد. با همتی که در مردم و صیادان فعال حوزه شیلاتی وجود دارد و با کمک موسسات تحقیقاتی، دانشگاهی، نخبگان و سرمایه‌گذاران شاهد تحول بزرگی در این بخش خواهیم بود.در همین رابطه وزیر جهاد‌کشاورزی با تاکید بر لزوم تحقق جهش تولید با مشارکت مردم در حوزه آبزی‌پروری و اقتصاد دریاپایه می‌گوید که پهنه آبی خزر باید برای فعالیت‌های شیلاتی و آبزی‌پروری آماده‌سازی شود.محمدعلی نیکبخت با بیان این‌که شیلات درسواحل شمالی وجنوبی کشور در حفظ و بازسازی ذخایر نقش برجسته‌ای دارد که باید به فعلیت برسد،به نقش محوری شیلات دراقتصاد کشوراشاره کرده ومی‌گوید: «شیلات به دلیل ظرفیت‌های ارزشمند درتوسعه صادرات و صنایع تبدیلی در حوزه اشتغال، اقتصاد و کشاورزی نقش‌آفرین است.»

منبع: جام جم آنلاین