قطع وابستگی به بازار جهانی با تقویت صنعت دام، طیور و آبزیان

یحیی ابراهیم‌نژاد دانشیار گروه آموزشی علوم دامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر با مدرک دکتری تخصصی علوم دامی با بیش از ۱۵۰ مقاله ISI و علمی- پژوهشی در مجلات معتبر دنیا و ایران، سه عنوان کتاب و ۱۶ طرح پژوهشی و کسب چندین عنوان پژوهشگر برتر و محقق نمونه به تازگی و با حکم رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به مرتبه استادی ارتقا یافت.

خبرنگار آنا به همین مناسبت گفت‌وگویی با ابراهیم‌نژاد درباره جایگاه علوم دامی و کشاورزی، گرایش‌ها و زیرشاخه‌های آن و چالش‌های پیش روی دانشجویان و علاقه‌مندان به این رشته انجام داده که مشروح آن را می‌خوانید.

آنا: علم علوم دامی و کشاورزی چه جایگاه و اهمیتی دارد؟

ابراهیم‌نژاد: با افزایش روزافزون جمعیت دنیا و کشور تأمین پروتئین مورد نیاز جوامع انسانی همواره یکی از دغدغه‌های مهم جوامع بشری بوده و در عین حال از عمده مشکلات اقتصادی است. در شرایط فعلی نیاز‌های غذایی انسان یا از طریق تولیدات گیاهی و یا از طریق محصولات دامی تأمین می‌شود.

محصولات دامی بهترین منبع تأمین پروتئین مورد نیاز جوامع بشری بوده؛ هدف این رشته افزایش تولیدات دام و طیور همراه با رعایت جنبه‌های اصول بهداشتی، مدیریت پرورش دام و طیور و حفظ، نگهداری و فرآوری محصولات تولیدی است در نتیجه، این امر باعث شده امروزه در کشور‌های پیشرفته دنیا شاهد پیشرفت‌های چشمگیر فنی تکنیکی در تأمین منابع پروتئین حیوانی باشیم. با توجه به این موارد، نیاز و جایگاه این رشته در جامعه مشخص می‌شود؛‌ اما در کشور حمایت‌های لازم در زمینه کشاورزی آن‌طور که باید و شاید انجام شود، صورت نمی‌گیرد.

آنا: زیرشاخه‌های اصلی علوم دامی کدام موارد هستند؟

ابراهیم‌نژاد: پرورش و تغذیه دام، طیور و آبزیان، ژنتیک و اصلاح دام،‌ فیزیولوژی دام و همچنین پرورش زنبورعسل از زیرشاخه‌های اصلی علوم دامی است.

آنا: برای علاقه‌مندان این رشته، چالش‌ها و حوزه‌های کاربردی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ابراهیم‌نژاد: یکی از چالش‌های پیش رو در صنعت دام، طیور و آبزیان نبود تخصص کافی افراد فعال در این حوزه بوده که این مشکل در سال‌های اخیر تا حدود زیادی و با تأسیس نظام‌مهندسی کشاورزی در حال کم‌رنگ شدن است. مسئله بعدی نبود ثبات در قیمت نهاده‌های دامی و کشاورزی و در برخی موارد کمبود نهاده‌های دامی بوده که باید دولت به این مسئله بیشتر بپردازد.

چالش بعدی وجود واسطه‌ها و دلالان در این صنعت بوده که در اغلب موارد باعث عدم ثبات در این صنعت می‌شود. چالش دیگر عدم وجود رقابت بین محصولات تولیدی ازلحاظ کمی و کیفی است که این رقابت‌پذیری باید با تکیه بر استاندارد‌های جهانی و مشارکت حداکثری بخش خصوصی و تعاونی باشد. مسئله بعدی عدم ایجاد و توسعه زیرساخت‌های فنی و اقتصادی صنایع کشاورزی توسعه یافته و پیشرفته در کشور است و ... که هر کدام از موارد بالا اگر به خوبی اجرایی شوند، می‌توانند کشور را در داشتن صنعت توانمند، تقویت‌شده دام، طیور و آبزیان، خوداتکایی و قطع وابستگی به بازار جهانی کمک کنند.

آنا: علاقه‌مندان به تحصیل علوم دامی و کشاورزی در کدام دانشگاه‌های کشور و در چه شرایطی می‌توانند ادامه تحصیل دهند؟

ابراهیم‌نژاد: در اکثر دانشگاه‌های کشور مقطع کادانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری رشته‌های علوم دامی و کشاورزی وجود دارد که با داشتن مدرک موردنیاز و قبولی در کنکور سراسری می‌توانند به تحصیل در این رشته ادامه دهند.

آنا: اکنون در این دانش در مقایسه با دیگر کشور‌های جهان در چه وضعیتی قرار داریم؟

ابراهیم‌نژاد: این علم در ایران ازلحاظ تدریس دروس تئوری در دانشگاه‌های کشور تقریباً هم‌تراز با کشور‌های دنیا بوده؛‌ اما ازلحاظ عملی امکانات زیادی که درخور رشته‌های علوم دامی و کشاورزی باید باشد، کمتر بوده و کمتر به جنبه‌های عملی این رشته‌ها در دانشگاه‌ها پرداخته می‌شود.

آنا: گروه آموزشی علوم دامی و کشاورزی و نحوه تدریس استادان در دانشگاه آزاد اسلامی چقدر موفق بوده است؟

ابراهیم‌نژاد: گروه آموزشی علوم دامی و کشاورزی در دانشگاه آزاد اسلامی موفقیت چشمگیری داشته، فارغ‌التحصیلان موفق زیادی در مقاطع کادانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تحویل جامعه داده و استادانی که در دانشگاه آزاد اسلامی در این زمینه تدریس می‌کنند، اکثر آنها از بار علمی بالایی برخوردار بوده و نحوه تدریس آنان شاسته قدردانی است.

آنا: و کلام آخر...

ابراهیم‌نژاد: امیدوارم که با حمایت‌های مسئولان کشور در زمینه کشاورزی با ورود بخش‌های خصوصی و افراد کاربلد و متخصص در این زمینه و با الگوبرداری از کشور‌های پیشرو در این زمینه در دنیا، رشته‌های کشاورزی و علوم دامی که یکی از صنایع مادر در کشور بوده به جایگاه واقعی و اصلی خود بازگردیم.

منبع: آنا