بنادر صیادی و اسکله های شیلاتی استان سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان، که در جنوب شرقی ایران واقع شده و به دریای عمان و دریای عرب دسترسی دارد، دارای تعدادی بنادر صیادی است که نقش مهمی در اقتصاد محلی، فرهنگ و تأمین غذای منطقه ایفا می‌کنند. این بنادر صیادی پل ارتباطی بین جوامع محلی و منابع آبزیان غنی منطقه هستند و فرصت‌های شغلی فراوانی را برای ساکنین ایجاد می‌کنند.

برخی از مهم‌ترین بنادر صیادی استان سیستان و بلوچستان:

بندر چابهار: به عنوان مهم‌ترین بندر صیادی و تجاری استان، چابهار نه تنها مرکزی برای صید آبزیان مانند ماهی و میگو است، بلکه به دلیل موقعیت استراتژیک خود، نقش مهمی در تجارت و گردشگری منطقه دارد.

بندر پزم: این بندر کوچک صیادی دیگری در استان است که برای صید و فعالیت‌های مرتبط با صیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بندر کنارک: کنارک نیز یکی از بنادر صیادی مهم در استان است که فرصت‌هایی برای صید و تجارت آبزیان فراهم می‌آورد.

اهمیت بنادر صیادی استان سیستان و بلوچستان

تأمین منبع غذایی: این بنادر منبع مهمی برای تأمین غذای تازه و مغذی برای مردم منطقه هستند و در برخی موارد، محصولات صید شده برای صادرات نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اقتصاد محلی: صیادی در این بنادر بخش مهمی از اقتصاد محلی را تشکیل داده و فرصت‌های شغلی برای جوامع محلی ایجاد می‌کند.

حفظ فرهنگ و سنت‌ها: فعالیت‌های صیادی در این منطقه با سنت‌ها و فرهنگ محلی عجین شده‌اند، و نقش مهمی در حفظ این میراث فرهنگی دارند.

چالش‌ها و راهکارها

آلودگی و تخریب محیط زیست: اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های صنعتی و کشتیرانی و حفاظت از زیست‌بوم‌های دریایی.

بیش‌صید و مدیریت منابع آبزی: اجرای برنامه‌های مدیریت پایدار منابع آبزیان، آموزش صیادان برای استفاده از روش‌های صید پایدار و تشویق به پرورش آبزیان به منظور کاهش فشار بر منابع طبیعی.

تغییرات اقلیمی: تدوین برنامه‌های سازگاری و کاهش آسیب‌پذیری جوامع محلی در برابر تأثیرات تغییرات اقلیمی بر صیادی و زیست‌بوم‌های دریایی.

بنادر صیادی استان سیستان و بلوچستان با در نظر گرفتن اقدامات مدیریتی مناسب و توجه به پایداری محیط زیست می‌توانند در مسیر توسعه پایدار قرار گیرند، ضمن اینکه از سنت‌ها و فرهنگ غنی صیادی منطقه حفاظت کنند و به تأمین امنیت غذایی و اقتصادی منطقه کمک کنند.

بندرچابهار

بندرچابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است. چابهار نقطه عبور جنوبی‌ترین کریدور شرقی ـ غربی جهان خواهد بود. این کریدور از «دروازه ابریشم» در چین آغاز می‌شود و قلب اقتصاد این کشور، یعنی استان کانتون را تغذیه کرده و به سرزمین آسیای جنوب شرقی می‌پیوندد و پس از طی این مسیر وارد هندوستان شده و با پوشش مهم‌ترین شهرهای این ناحیه مانند کلکته، ناکپور، جایپور، حصیرآباد، کراچی و بن قاسم به چابهار می‌رسد. بندر چابهار آسان‌ترین و راهبردی‌ترین راه دسترسی به آب‌های آزاد برای ۶ کشور محاط در خشکی در آسیای میانه است.

چابهار به عنوان تنها بنادر اقیانوسی ایران و سرزمین موج و مرجان واقع در قلب مَکُّرانِ بلوچستان و در فاصله ۶۴۵ کیلومتری جنوب زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان از سه شهر به نام‌های چابهار، پلان و نگور، سه بخش مرکزی، دشتیاری و پلان، ۶ دهستان و ۴۳۸ روستا تشکیل شده است.

در چابهار چندين اسكله صيادی وجود دارد كه 3 اسكلـه صيادی تيس، رمين و بريس از بقيه ديدنـي تر هستند. اسكله تيس در داخــل محوطــه منطقــه آزاد و رميــن در 10 كيلـو مـتری و بريس در 60 كيلو متری چابهار قرار دارد .

بیش از ۲ هزار شناور صیادی اعم از کلاس لنچ و قایق در ۱۱ بندر چابهار فعال هستند

منطقه چابهار دارای خلیج‌های طبیعی متعددی است که محوریت آن با خلیج چابهار است. این خلیج طبیعی که چشم اندازی بسیار طبیعی دارد، خود میزبان ده‌ها لنج و قایق‌های صیادی است.

چابهار (هفت تیر )

بندر صیادی شهدای هفت تیر شهرچابهار در سال ۱۳۶۰ به بهره‌برداری رسیده و قدیمی ترین اسکله صیادی چابهار و جنوب استان سیستان و بلوچستان است. امکان پهلوگیری و تخیله ماهی‌های صید شده به طور همزمان توسط پنج فروند لنج امکانپذیر است.

حوضچه اسکله هفت تیر، یک‌لنگرگاهی امن برای تردد و پهلوگیری کشتی‌های صیادی محسوب می‌شود که در فصولی که دریا مواج و توفانی است لنج‌های صیادی‌ برای مدت طولانی‌ می‌توانند در این لنگرگاه بمانند و از آسیب در امان باشند.

بندر صیادی شهدای هفت تیر شهرچابهار دارای بیش از ۷۰۰ فروند شناور قایق و حدود ۸۰ فروند شناور لنج است، و چهار هزار نفر صیاد نیز مستقیم و غیر مستقیم در این اسکله مشغول به فعالیت هستند.

سالیانه در اسکله شهدای هفتم تیر بین ۶ تا ۷ هزار تن ماهی صنعتی صید شده از آب‌های‌ دور، تخیله می‌شود.

پس از سالها استفاده از اسکله صیادی هفت تیر چابهار ، در سال 1402 این اسکله لایروبی شده و امکان بهره برداری بهتر از این اسکله برای شناورهای صیادی بوجود آمد.

پسابندر

کنارک

بندرصیادی کنارک یکی از بزرگترین بنادر صیادی کشور بوده است که خود ظرفیت بی بدیل صیادی ایران است.

اسکله کنارک با داشتن ۹۰۰ شناور صیادی اعم از لنچ و قایق بزرگترین اسکله صیادی استان سیستان و بلوچستان و کشور وجز، ۵۰ بندر کد دار صید تن ماهیان جهان با طول حدود ۵ کیلومتر میباشد که از نظر اقتصادی و تجاری بسیار حائز اهمیت هست و با کشورهای پاکستان و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس ارتباط تجاری دارد. این اسکله در فاصله ۵۰ کیلومتری غرب چابهار قرار دارد و محل پهلوگیری لنج ها و قایق های صید ماهی است.

پزم تیاب

بندر صیادی پزم تیاب در حاشيه جنوب شرقي خليج پزم در مجاورت خليج چابهار قرار دارد . نزديك ترين شهر به اين بندر كنارك واقع در 11 كيلومتري شمالشرقي آن مي باشد . این بندر در موقعیت جغرافیایی ۵۰ ۱۷ ۶۰ شرقی و ۱۰ ۲۱ ۲۵ شمالی قرار دارد. مطالعات فاز يك ودو اين بندر توسط شركت فارور در سالهاي 1362 الي 1366 انجام پذيرفته كه كارفرماي اوليه آن سازمان بنادر وكشتيراني ودر مراحل تصويب واجرا هيئت سه نفره بوده است . این طرح شامل یک موج‌شکن به طول ۴۹۰ متر در حاشیه جنوب شرقی خلیج پزم با اسکله‌ای بطول ۱۶۰ متر، در سال ۱۳۶۵ تصویب و عملیات اجرایی آن در سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۱ انجام شد.

بر اساس آخرين اطلاعات اين بندر داراي 135 فروند شناور صيادي شامل 72 لنج و 63 قايق مي باشد و با تعداد 797 نفر صياد در اين بندر اشتغال بكار دارند .
ميزان صيد سالانه در اين بندر حدود 3226 تن مي باشد .
با اجراي بندرگاه پزم مسئله ترسيب رسوبات در حاشيه شمالشرقي موج شكن باعث بروز مشكلاتي در بهره برداري از اين بندر گرديد كه با بررسي آن در شيلات عوامل ايجاد رسوبگذاري شامل وجود منابع مهم تامين رسوب مكانيزم هاي انتقال رسوب وجانمايي نادرست بندر شناخته شد و درصدد حل اين مشكل با مطالعات تخصصي برآمد و به اين منظور از سال 1382 عمليات اجرايي آبشكن آغاز و طبق برنامه زمانبندي پروژه مذكور خاتمه يافت .
هم اكنون مراحل مقدماتي انتخاب پيمانكار لايروب در شرف انجام است .

تيس

تنگ

بندر تَنگ، روستایی در دهستان تنگ بخش کهیر شهرستان کنارک در استان سیستان و بلوچستان ایران است. این روستا، مرکز دهستان تنگ است.

بندر صیادی تنگ یکی از قدیمی ترین اسکله های صیادی در حوزه شهرستان کنارک در ۱۱۰ کیلومتری مسیر چابهار – جاسک واقع شده و از نقاط مهم صیادی و گردشگری سواحل مکران به حساب می آید.

موج شکن اصلی بندر صیادی تنگ بطول یکهزار و ۱۸۰ متر و موج شکن فرعی بطول ۸۵۰ متر، راه دسترسی داخل دریا بطول ۲۲۰ متر، استحصال زمین داخل دریا به مساحت یک و نیم هکتار، وسعت حوضچه حدود ۲۰ هکتار انجام و بالغ بر ۱۶ هزار قطعه آکروپاد بتنی ساخته شده است.

منبع درآمد خیلی از مردم روستای تنگ از طریق صیادی و ماهیگیری است.

بندر صیادی تنگ دهمین بندر صیادی استان سیستان وبلوچستان با مساحت حوضچه آرامش ٢٠ هکتار و تولید پیش بینی شده ١٠ هزار تن، دارای ١٢٩ لنج و ٢٠٠ قایق صیادی است که برای ٢ هزار نفر فرصت شغلی مستقیم و غیر مستقیم ایجاد می‌کند.

رمين

بندرصيادي رمين در 11كيلومتري شرق چابهار واقع شده است ويكي از بنادر مهم استان سيستان وبلوچستان به شمار مي آيد.
ظرفيت تخليه صيد ساليانه اين بندر حدود 3339 تن با تعداد 48 فروند لنج و 48 فروند قايق صيادي است كه تعداد 656 نفر صياد بر روي شناورها مشغول بكارند.
اسکله صیادی رمین در ده کیلومتری مسیر جاده شرقی چابهار(جاده ساحلی) به طرف گواتر و در قسمت جنوبی شهر رمین قرار دارد. انواع کشتی ها و قایقهای صید ماهی از این بندر به طرف دریای عمان و اقیانوس هند روانه شده و در بازگشت با صید انواع ماهیهای حلال به اسکله بازگشته، پهلو گرفته و نسبت به تخلیه بار خود اقدام میکنند.

در بندرصیادی رمین حدودا بیش از ۵۰۰ فروند قایق ولنج شامل حدود 130 فروند قایق و 96 لنج برودتی مشغول فعالیت هستند.

اسکله رمین از جمله جاذبه های گردشگری استان سیستان و بلوچستان در شهرستان چابهار به حساب می‌آید که به‌واسطه لنج ها و قایق‌های صیادی، صیادان و صید انواع ماهی‌ها و شاه‌میگو گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.

روزانه صدها لنج و قایق در اسکله صیادی رﻣﻴﻦ چابهار لنگر می‌اندازند و از آنجا که بسیاری از آن‌ها به تجارت (صید ماهی) می‌پردازند، اسکله رمین از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار است. در کنار اسکله، سوله بزرگی وجود دارد که محل تخلیه، وزن‌کشی و بارگیری ماهی‌های صیدشده است.

بندر صیادی رمین یکی از بنادر صیادی مهم در شرق چابهار می باشد که بدلیل دارا بودن صیادان زیاد، قطب شیلاتی ایران ، و تامین کننده بخشی از صید صنعتی و تجاری کشور به حساب می‌آید،

تالاب لیپار در ۹ کیلومتری شرق روستای رمین وجود دارد.

بريس

روستاي بريس در 85 كيلومتري شرق شهرستان چابهار و35 كيلومتري غرب خليج گواتر قراردارد . بریس یکی از روستا‌های بزرگ چابهار واقع در دهستان 'سند میرثوبان' بخش دشتیاری چابهار است. بریس از سمت شمال به جاده اصلی چابهار- پسابندر و کوه‌های مریخی یا مینیاتوری، از سمت شرق به روستا‌های پُشَت و بندر صیادی پسابندر و از جنوب و غرب به دریای نیلگون عمان منتهی می‌شود.

بندر بریس در موقعیت جغرافیایی 40 10 61 شرقی و 50 08 25 شمالی قرار دارد. بریس از بنادر صیادی قدیمی استان سیستان و بلوچستان می‌باشد.

بندر بریس یکی از ۱۱ بندر ماهیگیری و جایگاه تخلیه صید در حوزه شهرستان دشتیاری و نوار ساحلی چابهار- گواتر ويكي از بنادر مهم استان سيستان وبلوچستان ميباشد و در سال 1371 به بهره برداری رسید و هزار و ۲۲۸ صیاد به وسیله ۱۹۱ قایق فایبرگلاس، ۸۰ قایق چوبی، ۶۹ فروند لنج یخی و ۵۷ فروند لنج سردخانه دار در بندر بریس مشغول فعالیت های صید وصیادی هستند.
ميزان صيد سالانه در اين 9810 تن و تعداد صيادان 1560 نفر مي باشد ميباشد .

اسکله بندر صیادی بریس که در سال ۱۳۶۸ ساخته و در سال ۱۳۷۱ به بهره برداری رسید یکی از ۱۱ بندر صیادی و جایگاه تخلیه صید در سواحل مکران است که از نوع سنگی و بتنی با عمق آبخور ۲ متر، طول راه ارتباطی ۸۰۰ متر، طول موج شکن ۵۹۴ متر، پهلوگیری اسکله ۱۶۰ متر، بازوی فرعی ۹۵ متر، طول موج شکن فرعی ۲۹۵ متر، ظرفیت پهلوگیری همزمان سه فروند لنج در زمان تخلیه صید دارد و وسعت حوضچه آن ۲۵ هکتار است.

در بندر بریس ۲ کارخانه کنسروماهی، چهار کارخانه عمل آوری و سردخانه، یک کارخانه یخسازی، یک کارخانه پودر ماهی و پنج تعاونی صیادی فعال هستند.

بندر صیادی بریس در جنوب شرقی ایران و در کناره دریای عمان واقع شده است. بندر بریس به دلیل موقعیت استراتژیک خود در منطقه جغرافیایی مهم و حساس، اهمیت زیادی دارد.

این بندر در شهرستان کنارک واقع شده و نقش مهمی در فعالیت‌های اقتصادی، به ویژه صید و صیادی دارد. بندر بریس به دلیل دسترسی به آب‌های غنی از ماهی در دریای عمان، برای صیادان محلی اهمیت زیادی دارد و به عنوان یکی از مراکز عمده صیادی در استان سیستان و بلوچستان شناخته می‌شود.

علاوه بر صید و صیادی، بندر بریس به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، پتانسیل بالایی برای توسعه گردشگری دارد. سواحل زیبا و طبیعت بکر اطراف آن، این بندر را به مقصدی جذاب برای گردشگران و دوستداران طبیعت تبدیل کرده است.

توسعه زیرساخت‌های گردشگری و بهبود امکانات و خدمات می‌تواند در آینده نقش مهمی در اقتصاد منطقه و بهبود شرایط زندگی مردم محلی داشته باشد. بنابراین، بندر بریس دارای اهمیت اقتصادی، فرهنگی و محیط زیستی است و می‌تواند در توسعه پایدار منطقه نقش کلیدی ایفا کند.

زرآباد (گالک، کلات)

فعالیت بیش از ۵۰ فروند لنج و ۲۰۰ فروند قایق در بندر صیادی و گردشگری شهید رضایی کلات بخش زرآباد کنارک در سیستان و بلوچستان با اشتغال بیش از ۲ هزار نفر نقش مهمی در توسعه، اشتغالزایی و تامین آبزیان منطقه دارد.

بندر صیادی زرآباد یکی از مدرنترین بنادر صیادی کشور است که عملیات اجرایی بندر صیادی زرآباد در سال ۱۳۸۳ آغاز شده و در سال ۱۳۹۰ با سرمایه گذاری ۴۷۰ میلیارد ریالی افتتاح و بهره برداری شده است.طول موج شکن اصلی بندر صیادی زرآباد ۳۷۱ متر و موج شکن فرعی ۱۰۱ متر و طول اسکله شناورها ۵۳۷ متر است. بندر صیادی شهید رضایی زرآباد در همجواری روستای کلات واقع شده است و به همین سبب در نزد بومی ها به «بندرصیادی کلات زرآباد» شهرت دارد.

بندر صیادی زرآباد دارای ظرفیت تخلیه سه هزار تن صید است.

ساختمانهای پشتیبانی و سوله روی اسکله به مساحت دو هزار و 380 متر مربع و راه دسترسی از بندر به گالک به طول 15 کیلومتر از دیگر ویِژگی های بندر صیادی زرآباد است

شرکت تعاونی خدمات صیادی زرآباد، برای ۲۰۰ نفر بصورت مستقیم و غیر مستقیم اشتغالزایی کرده و ۲۰ شناور صیادی (لنج) از خدمات آن استفاده می کنند.در مجموع ۱۸ شرکت تعاونی در سطح شهرستان زرآباد فعال هستند.

گواتر

بيردف

درک

جُد

برای تقویت بیشتر بنادر صیادی استان سیستان و بلوچستان و توسعه پایدار این منطقه، تلاش‌های جامع و هماهنگ در چندین سطح مورد نیاز است. در ادامه به توضیحات بیشتری در این زمینه پرداخته شده است:

توسعه زیرساخت‌های مدرن

سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها: توسعه و نوسازی زیرساخت‌های بندری مانند اسکله‌ها، سیستم‌های نگهداری آبزیان، و امکانات فرآوری می‌تواند کیفیت و بهره‌وری صیادی را افزایش دهد.

فناوری‌های نوین: استفاده از فناوری‌های نوین در صیادی و پرورش آبزیان به منظور افزایش تولید و کاهش اثرات زیست‌محیطی.

حفاظت از محیط زیست

برنامه‌های حفاظت از زیست‌بوم‌های دریایی: ایجاد و تقویت مناطق حفاظت‌شده دریایی و سواحل به منظور حفاظت از تنوع زیستی و ذخایر آبزیان.

مقابله با آلودگی: اتخاذ اقدامات جدی برای کاهش آلودگی ناشی از فعالیت‌های صنعتی، کشاورزی و شهری که به دریا راه می‌یابند.

تقویت جوامع محلی و آموزش

آموزش صیادان: برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای صیادان در مورد روش‌های صید پایدار، مدیریت منابع آبزیان، و حفاظت از محیط زیست.

ترویج اقتصادهای محلی: حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط محلی که می‌توانند از فعالیت‌های صیادی و گردشگری پایدار سود ببرند.

افزایش همکاری‌های بین‌المللی

شراکت‌های بین‌المللی: تقویت همکاری‌ها با سازمان‌ها و دولت‌های بین‌المللی برای بهره‌گیری از دانش، تجربیات، و منابع مالی در زمینه توسعه پایدار صیادی و حفاظت از محیط زیست.

توسعه گردشگری پایدار

ترویج اکوتوریسم: ایجاد فرصت‌های گردشگری مبتنی بر طبیعت و فرهنگ صیادی که نه تنها به اقتصاد محلی کمک می‌کند، بلکه آگاهی عمومی در مورد اهمیت حفاظت از محیط زیست را نیز افزایش می‌دهد.

با اتخاذ این رویکردها، بنادر صیادی استان سیستان و بلوچستان می‌توانند در مسیر توسعه پایدار قرار گیرند، به طوری که هم به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی جوامع محلی کمک کنند و هم به حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست می‌انجامند. این تلاش‌ها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، همکاری گسترده بین دولت، جوامع محلی، سازمان‌های غیردولتی و بخش خصوصی است.

حدود هزار فروند لنج و هزار و ۵۰۰ فروند قایق صید و صیادی با حدود ۲۵ هزار نفر صیاد دائمی و فصلی در قالب ۳۴ تعاونی صیادی در حوزه اداره کل شیلات سیستان و بلوچستان فعالیت دارند.

صیادان استان سیستان و بلوچستان از طریق دریای عمان و آب های اقیانوسی ۷۰ درصد ماهیان تون کشور را تامین می کنند.

منتظر مطالب و تصاویر بیشتر و متنوع تر باشید

اگر شما هم در خصوص موضوع این صفحه ، نظر و مطلب اصلاحی و یا تکمیلی دارید لطفا از طریق درگاه دیدگاه ذیل این صفحه یا ایمیل ایران آکوا info@iranaqua.ir و یا فرم تماس با ما برایمان ارسال فرمایید تا بنام خودتان در ادامه مطالب فوق درج گردد.