تالاب بین المللی امیرکلایه / گیلان

تالاب بین المللی امیرکلایه / گیلان

در سواحل ماسه ای دریای خزر تحت تاثیر مشترک جریانهای دریایی و بادها و امواج و جریان آب و رسوبات رودها ، تلابهای ساحلی کوچک و برگی بوجود آمده است این تالابها در رابطه طبیعی و حیاتی با آبهای ساحلی دریا هستند تالاب امیر کلایه هم یکی از انواع این تالابها ی ساحلی است این تالاب یکی از 19 تالاب بین المللی کشور است که در فاصله 36 کیلو متری شمال شرق لاهیجان واقع گردیده تالاب بین المللی امیر کلایه” یکی دیگر از تالابهای منحصر به فرد در گیلان است که با وسعتی معادل هزار و ۲۳۰ هکتار در ناحیه شمالی لاهیجان در ۴۶کیلومتری و بین شهرهای لنگرود و بندرکیاشهر واقع در شرق استان گیلان آبگیری طبیعی قرار دارد که به دلیل واقع شدن در روستای امیرکلایه به نام این روستا خوانده می‌شود. واقع شده و در گذشته به آن » شاله کل« هم می گفتند و در محل زمستان گذرانی هزاران قطعه پرنده مهاجر از جمله قو، پلیکان و سایر مرغابی سانان است، از دیگر زیبایی های طبیعی تالاب می توان به نیلوفر آبی سفید اشاره کرد که جلوه خاصی به آن بخشیده است.

این اکوسیستم آبی درسال ۱۳۵۴در کنوانسیون رامسر با توجه به جاذبه‌ها و ویژگی‌های اکولوژیکی‌آن، بانام تالاب امیرکلایه در فهرست تالاب‌های بین‌المللی قرار گرفته‌است. این تالاب با یک هزار و ۲۳۲هکتار وسعت و باتوجه به نقش و اهمیت ویژه آن، به‌عنوان یکی از محیطهای طبیعی زندگی وحوش و آبزیان، در زمره پناهگاههای حیات وحش است که در سال 1349 حدود 1095 هکتار این تالاب توسط سازمان حفاظت محیط زیست حفاظت شده اعلام گردید و تحت نظارت سازمان محیط زیست قرار دارد.

شرایط خاص اکولوژیکی تالاب امیرکلایه موجب شده‌است که این اکوسیستم آبی به عنوان زیستگاه، شمار بسیاری از پرندگان مهاجر نیز قرار گرفته و هرساله پذیرای گونه‌های مختلفی چون انواع قو، فلامینگو،اردک، غازهای وحشی، خوتکا، چنگر ،گیلار ، پلیکان و دههاگونه دیگر باشد. دراین تالاب ۱۳۳گونه پرنده مربوط به ۴۱خانواده شناسایی شده است که ۳۹ گونه آن بومی و بقیه مهاجر هستند. کارشناسان محیط زیست، شمار پرندگان مهاجر به این تالاب را در سال، بیش از ۳۰هزارقطعه اعلام کرده‌اند و این تعداد با توجه به ویژگی‌های منحصربه فرد، وسعت و منابع غذایی تالاب و در صورت تامین امنیت‌های لازم و جلوگیری از شکار و صید غیرمجاز به دهها برابر خواهد رسید. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد تالاب بین‌المللی امیرکلایه لاهیجان در مقایسه با دیگر تالاب‌های گیلان این است که این تالاب از محدود محیطهای تالابی آب شیرین است که تنها در یک کیلومتری دریا قرار دارد.

یکی از ویژگیهای منحصر به فرد تالاب بین المللی امیر کلایه لاهیجان در مقایسه با دیگر تالابهای گیلان این است که این تالاب از معدود “محیط های تالابی آب شیرین ” است که تنها در یک کیلومتری دریا قرار دارد. این تالاب زیستگاه ۱۱ گونه از انواع ماهیان نظیر سوف، حاجی ترخان، اسبوله، اردک ماهی، کپور و گونه های دیگر است که در تنوع بخشی به این اکوسیستم آبی نقشی موثر دارند. “لای ماهی” از مهمترین گونه آبزیان در این تالاب است که از نظر کارشناسان شیلاتی حیات آن حائز اهمیت است. علاوه بر وجود انواع گونه های جانوری در این تالاب، این محیط آبی، زیستگاه گونه های گیاهی آبزی بی نظیر نیلوفر آبی، لاله تالابی، مریم آبی و عدسک است. ” پسته دریایی” که در زبان محلی به آن “ثعله باقلی” می گویند یکی از گیاهان زیبایی است که در این تالاب می روید و محصول آن لاله تالابی است.

این گونه گیاهی با کلاهک سبز رنگ و دانه های کوچک به رنگ سبز دارای خاصیت های دارویی و درمانی است و در طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرد، مصرف این گیاه برای گردشگران نیز از جذابیت خاصی برخوردار است. تالاب امیر کلایه را با توجه به اهمیت اکوسیستمی آن، می توان از نگاه های مختلف مورد ارزیابی قرار داد، این بخش از طبیعت گیلان دارای جاذبه های مختلفی است که نقش مهمی در حیات گونه های دیگر موجودات آبزی و غیرآبزی منطقه داشته و در کنار آن اثرات اکولوژیکی، اقتصادی و گردشگری تالاب امیر کلایه نیز حائز اهمیت است. نقش این تالاب به دلیل وجود انواع آبزیان اعم از گیاهی و جانوری در آن ها و اهمیتشان از جهت برخورداری موقعیت ویژه زیستگاهی برای پرندگان مهاجر، نکته ای است غیرقابل انکار و از نظر کارشناسان بسیار مهم و حیاتی است.

پناهگاه حيات وحش اميركلايه بين 12/50 عرض شمالي و 30/37 طول شرقي و در اطراف استان گيلان و در شمال شهرلنگرود واقع شده است. مساحت آن در حدود 1106 هكتار مي باشد.

پوشش گياهي: گياه غالب منطقه ني مي باشد كه علاوه بر آن گياهان شناور(عدسك آبي) و گياهان غوطه ور به فراواني دراين منطقه وجود دارند.

جانوران تالاب امیرکلایه:

خزندگان تالاب: خزندگانی که در این تالاب و حوزه آبزیان آن زیست می‌کنند، عبارتند از:
الف) لاک‌پشت‌ها: از خانواده Emydidae، شامل لاک‌پشت برکه‌ای(Mauremys Caspica) و لاک‌پشت خزری(Emys Orbicularis) می‌باشد.
ب) مارها: شامل مار آبی(Natriu natrix) و لوس مار(Oligodon Taeniolatus) می‌باشد.
پ) سوسمار: چندین گونه از سوسمارها در اطراف تالاب زندگی می‌کنند، ولی مطالعاتی بر روی آن‌ها صورت نگرفته است.
دوزیستان تالاب: شامل سه گونه قورباغه از جنسRana (قورباغه سبز) و(Hyla Arborea) (قورباغه درختی) می‌باشد.
پستانداران تالاب: مشاهدات نشان می‌دهد که در تالاب و اراضی اطراف آن، شغال (Canis Aureus) و شنگ یا سمور آبی(Lutra Lutra) به فراوانی یافت می‌شود و گربه جنگلی (Felis Chaus) و تشی (Histrix Indica) نیز دیده شده‌اند.
آبزیان تالاب: شامل ماهیان موجود در تالاب می‌باشد که نام و مشخّصات علمی آن‌ها در جدول شماره 5 آمده است.

ماهی های تالاب: 11 گونه ماهی در تالاب مشاهده شد که با ارزش ترین آنها اردک ماهی ، سوف حاجی طو فان ، سیم ، کپور ، لای ماهی ،کلمه انول (کورا)،ماهی سیم پرک،کاهی کپور،ماهی حوض وحشی،ماهی سرخ باله،ماهی ریز نقره‌ای،اسبله،گامبوزیا،رفتگر ماهی خاردار،سوزن ماهی،اردک ماهی، گاو ماهی مرمری،نه خاره اشاره نمود

قابل توجه اینکه تالاب امیر کلایه یکی از مهمترین ذخیره گاههای ماهی با اسمم علمی Tinca می باشد که در نوع خود بی نظیر است.

پرندگان تالاب: تا کنون در این تالا ب 133 گونه پرنده شناسایی شده که ز یبا ترین گونه پرندگان می توان به کشیم کوچک،کشیم گردن سیاه،باکلان بزرگ،باکلان کوچک،حواصیل خاکستری،اگرت بزرگ،غاز خاکستری،اردک گیلار،اردک ارده‌ای،اردک خوتکا،اردک سرسبز،اردک فیلوش،اردک نوک پهن،اردک تاج‌دار،اردک سرحنایی،اردک بلوطی،اردک سیاه کاکل،یلوه آبی،چنگر نوک سرخ،طاووسک،چنگر،خروس کولی،خروس کولی دم سفید،پاشلک معمولی،پاشلک کوچک،کاکایی دریای خزر،کاکایی سر سیاه،سنقر تالابی،عقاب دریایی دم سفید،عقاب خالدار بزرگ،عقاب خالدار کوچک اشاره نمود.

پناهگاه حیات وحش امیر کلایه با مساحتی بالغ بر 1084 هکتار طی مصوبه شماره 63 مورخ 21/5/1354 شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست.

موقعیت جغرافیایی:

این اثر با 4128712 تا 4136347 عرض جغرافیایی و 426077 تا 429745 طول جغرافیایی در زون39 در شرق شهر بندر کیاشهر و در استان گیلان واقع گردیده است.

ویژگیهای منطقه:

این منطقه که جزو رامسر سایتها میباشد منطقه ای است تالابی با آبهای دایمی و شیرین. از گونه های مهم گیاهی میتوان از نی؛ لویی؛ جگن؛ نیلوفر آبی ولاله مردابی و از گونه های مهم جانوری میتوان از انواع قوی؛ غاز؛ انواع اردک؛ حواصیل؛ کشیم؛ اردک ماهی ماهی کپور و سفید نام برد.

عوامل تهدید کننده:

از مهمترین عوامل تهدید میتوان وجود مستثنیات و تغییر کاربری اراضی تعارضات به اراضی حاشیه تالاب و همچنین شکارو صید غیر مجاز نام برد.