اروميه همچنان به درياچه نيمه جانش مي بالد

اروميه- آذربايجان غربي به ويژه شهر اروميه سال هاي سال است كه درياچه نمك را در دل خود جاي داده و مانند مادري مهربان به داشتن چنين فرزندي مي بالد.

مادري كه به افتخار داشتن چنين فرزندي سال هاي سال پذيراي گردشگران بي شماري بوده و مناظر زيباي آن را تماشا و از خواص درماني، ذخيره گاه ها، پارك ملي، جزيره هاي بكر و بديع آن لذت مي برد، هم اكنون تنها و بي كس مانده است و اين فرزند زيبا و اين درياچه نمك جلوي چشمانش جان مي دهد.
آري درياچه نمك اروميه تشنه است و از شدت تشنگي زبانش سوخته و ديگر توانايي موج افشاني ندارد.
فرزند زيباي اروميه هم اينك تنهاست و نگران مرگش و مردم سرزمين درياچه نمك نيز با دلشكستگي و آه و حسرت فرزند زيباي اروميه را به نظاره نشسته اندو عاجز از انجام كاري.
قايق ها ديگر نمي توانند در درياچه جولان دهند و در نمك زارها گير مي افتند و چاره اي جز تسليم شدن ندارند.
هنوز مردم محلي بر سر شوره زارهاي اين درياچه آنقدر مي نشينند كه درياچه بيدار شود، آخر درآمد آنها از درياچه بود و گردشگران را در درياچه راهنمايي و همراهي مي كردند، ديگر بيكار شده اند و مي گويند هيچ كس رغبتي براي پياده روي چند كيلومتري در شوره زار براي رسيدن به قايق را ندارد و اگر هم به قايق برسد ممكن است آبي نباشد تا قايق به راه افتد.
حالا كساني كه صداي خشكي آب درياچه را مي شنوند و اخبارش را مي خوانند، مي گريند ولي اين گريه هاكافي نيست بايد نوشت همه با هم بگرييد با يك يا چند نفر مسوول، عطش درياچه برطرف نمي شود.
اگرچه امروزه بيشتر مسوولان خشكسالي، گرمي هوا، ايجاد آب بندهاي مختلف وسوء مديريت را از علل كاهش آب درياچه اروميه مي دانند ولي بايد گفت: اين علل و عوامل را رها كنيد به فكر درياچه باشيد كه نفسش به شماره افتاده است.
اينكه مدير عامل شركت آب منطقه اي آذربايجان غربي به عنوان اعتراض بر خشكي درياچه اروميه و كمبود آب اين ذخيره گاه و تالاب بين المللي عريض ترين فاصله بين آذربايجان غربي و شرقي را با پاي پياده آنهم از روي درياچه سابق(!) اروميه رفت و برگشت و موجي رسانه اي پديد آورد نيز نتوانست كاري از پيش ببرد و مرهمي بر دل تشنه درياچه نمك شود.
' نقي كريمي ' در اين خصوص گفت: درياچه اروميه به خشك ترين و كم آب ترين ميزان خود طي صد سال گذشته رسيده و اين امر لزوم توجه جدي عمومي و مردم و به خصوص كشاورزان در جهت استفاده بهينه از منابع آبي را مي طلبد.
وي اظهار كرد: با اينكه دولت اقدامات خوب و طرح هاي فراواني براي احياي اين درياچه در دست اجرا دارد، تنها راه نجات آن بارش نزولات آسماني و رحمت خداوندي است.
وي با اشاره به اينكه مصرف نادرست و غير اصولي در زمينه كشاورزي باعث هدررفت شديد آب شده است، خاطرنشان كرد: برداشت اضافي از منابع آب زيرزميني به مرور باعث كاهش نفوذپذيري خاك و سفره هاي زيرزميني و جايگزيني آبهاي شور در اين بسترها شده و ضرر اصلي آن در آينده متوجه همه به خصوص كشاورزان مي شود.
مديرعامل شركت آب منطقه اي آذربايجان غربي همچنين يادآورشد: انتقال بين حوضه اي، بارورسازي ابرها، تخصيص حق آبه درياچه اروميه از رودخانه هاي منتهي به اين تالاب، آبياري تحت فشار و تغيير الگوي كشت محصولات كشاورزي منطقه از مهم ترين اقدامات انجام شده و در دست اقدام توسط شركت آب منطقه اي آذربايجان غربي با همكاري نهادهاي مرتبط همچون سازمان جهاد كشاورزي و حفاظت محيط زيست استان براي احياي درياچه اروميه در حال حاضر است.
انتقال آب از ساير حوضه هاي آبخيز، بارورسازي ابرها، آبياري تحت فشار اگر چه راهكارهاي مسوولان براي نجات درياچه اروميه است ولي اين حركات آهسته و لاكپشتي نمي تواند جلوي سرعت مرگ درياچه را بگيرد و بايد دولتمردان سريع وارد عمل شوند.
دولت ايران در فروردين ماه برنامه سه مرحله اي را براي نجات درياچه اروميه اعلام كرد كه شامل باروري ابرها براي افزايش بارش باران در منطقه، كاهش مصرف آب و سيستم آبياري و افزايش عرضه آب به درياچه اروميه بوده است.
*** نارضايتي از ناكافي بودن اعتبار احياي درياچه اروميه ***
استاندار آذربايجان غربي در رابطه با آخرين اقدامات صورت گرفته براي احياي اين درياچه ، گفت: براي احياي آن سه راه پيش روي ماست، بارورسازي ابرها،‌ انتقال آب حوضه به حوضه و همچنين تغيير نوع مصرف آب در حوضه‌هاي بالادستي كه ما در تمام اين مباحث و راه حل ها ورود پيدا كرده‌ايم، امروز هر سه مسير در حال انجام است اما چيزي كه بايد گفت ما از ميزان اعتبارات تخصيصي براي احياي اين درياچه راضي نيستيم.
' وحيد جلال زاده ' اظهار كرد: ما در انتقال آب حوضه به حوضه، انتقال آب از رودخانه زاب را در سال گذشته آغاز كرديم و براي سال جاري جهت اجرايي كردن آن 150 ميليارد ريال اعتبار پيش بيني شده است، البته اين در حالي است كه دولت در بودجه پيشنهادي خود به مجلس شوراي اسلامي اين ميزان را 500 ميليارد ريال درنظرگرفته بود كه در مجلس به خاطر كمبود در ساير حوزه‌ها از ميزان آن كاسته شد.
وي، با اشاره به اختصاص هزار ميليارد ريال در قالب بحث ريزگردهاي عربي، نجات تالابهاي بين المللي در معرض تهديد گفت: يكي ديگر از طرح هاي نجات درياچه اروميه انتقال آب از حوضه آبريز ارس به درياچه اروميه با 250 ميليارد ريال است كه هنوز اجرايي نشده است.
جلال زاده افزود: متاسفانه حق آبه درياچه اروميه از رودخانه ارس اختصاص نمي يابد و اين آب مستقيم به درياي خزر سرازيرمي شود.
استاندار آذربايجان غربي با بيان اين‌كه براي تغيير نوع مصرف آب در حوضه‌هاي بالادستي درياچه اروميه و بحث آبياري تحت فشار در اراضي كشاورزي براي پنج سال آينده، اعتبار خوبي براي استان‌هاي آذربايجان غربي و شرقي و كردستان پيش بيني شده است، ادامه داد: سازمان جهادكشاورزي و شركت آب منطقه‌اي مسووليت اجراي اين طرح را دارند،‌ با تخصيص اين اعتبار سهمي كه كشاورزان بايد براي اجراي طرح آبياري تحت فشار پرداخت مي كردند رايگان شده است، اين امر مي‌تواند ما را حتي در اجراي طرح‌هاي آبرساني به مناطقي كه قبلا به علت وجود مشكلاتي در اين زمينه از آب كافي برخوردار نبودند كمك كند، يكي از عمده ترين علت هاي آبرساني نكردن به روستاي قره باغ طي سال‌هاي گذشته، همين موضوع بوده است.
وي با بيان اينكه در بحث باروري ابرها در سال گذشته مطالعات خوبي انجام شد كه اميدواريم امسال در فصل پاييز اقدامات خوبي انجام شود، گفت: مراحل اجرايي اين طرح در حال اتمام بوده و تا نيمه دوم سال اجرايي مي شود.
اجراي طرح بارورسازي ابرها كه دو سالي است از سوي سازمان محيط زيست كشور و اصرار كارشناسان اين سازمان مبني بربهترين راه نجات درياچه اروميه قوت گرفته است درحال حاضر مورد انتقاد بسياري از كارشناسان و نمايندگان مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي واقع شده است.
استاندار آذربايجان غربي گفت: كارگروه درياچه اروميه قوي ترين كارگروه دولت است كه در آن براي احياي درياچه اروميه تصميم گيري مي شود.
جلال زاده با اشاره به تشكيل كارگروه درياچه اروميه در دفتر كار معاون اول رييس جمهور افزود: اين كارگروه به رياست معاون اول رييس جمهور تشكيل مي شود و علاوه بر وزراي م جهاد كشاورزي، نيرو، معاون رييس جمهور و رييس سازمان حفاظت محيط زيست، استانداران استان هاي آذربايجان شرقي و استان كردستان نيز حضور دارند.
وي به تشريح بررسي هاي انجام شده درباره هفت درياچه مهم جهان و نقش تغييرات آب و هوايي در حيات اين درياچه ها در اين جلسه پرداخت و گفت: در نخستين نشست اين كارگروه گزارش بارندگي هاي اخير در حوضه درياچه اروميه و افزايش 60 سانتيمتري سطح آب درياچه اروميه نقطه قوت و سبب ايجاد اميدواري براي نجات درياچه اروميه از بحران خشكسالي شد و به تلطيف فضا و تصميمات اتخاذ شده نيز كمك كرد.
وي به تاثيرات 67 درصدي خشكسالي و كاهش بارندگي ها در كاهش آب درياچه اروميه اشاره نمود و به تشريح اهميت مصارف آب در بخش هاي كشاورزي و شرب پرداخت و گفت: سدهاي احداث شده در كاهش آب درياچه اروميه 6/5 درصد نقش دارند اما بهره برداري غير مجاز در حوزه كشاورزي 27 درصد دخالت دارد.
استاندار آذربايجان غربي ضرورت اصلاح مصرف آب در بخش كشاورزي و شرب را يك ضرورت دانست كه در احياي درياچه اروميه و تامين بخشي از نياز آن تاثير بسزايي دارد.
*** جهاد اقتصادي در اروميه، احياي درياچه است ***
نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي از خطر انفجار بمب 8 الي 10 ميليارد تني نمك در درياچه اروميه خبر داد.
سيد سلمان ذاكر گفت: با وزش بادهاي فصلي در زمينهاي اطراف درياچه اروميه نمك‌هاي موجود كه بر اثر خشكي درياچه به وجود آمده است خسارات جبران ناپذيري را به كشور، شهرهاي استان و حتي كشورهاي همسايه از جمله تركيه و عراق به وجود مي آورد.
وي با بيان اينكه تاكنون 6 هزار هكتار از درياچه اروميه به شوره زار تبديل شده است، اظهار كرد: با ادامه اين روند و خشكي روز افزون درياچه اروميه خطر وقوع سونامي نمك افزايش يافته است.
نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي گفت: مسوولين استاني و كشوري به جاي صرف قدرت براي علاج و درمان آسيب، بايد براي پيشگيري آن اقدام نمايند چرا كه سركوب اين سونامي نيازمند هزاران ميليارد تومان هزينه است.
ذاكر در ادامه با اشاره به اينكه بنا به گفته كارشناسان درياچه اروميه تا 3 الي 5 سال ديگر به طور كامل خشك مي شود، گفت: مرگ تدريجي درياچه اروميه به مرحله آشكارا رسيده است و اين فاجعه نشانه كوتاهي در نجات آن مي باشد.
وي اظهار كرد: نجات درياچه اروميه همت و تلاش مضاعف مردم و مسوولين استاني را مي طلبد به گونه اي كه بايد جهاد اقتصادي در استان، سال احياي درياچه اروميه باشد.
نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي خاطرنشان كرد: افزايش تردد از پل شهيد كلانتري، ايجاد اشتغال و توسعه كشاورزي از جمله فوايد احياي درياچه اروميه است.
ذاكر به پيامدهاي ناشي از مرگ درياچه اروميه نيز اشاره و عنوان كرد: كاهش روزافزون كشاورزي، تهديد سلامت انسان‌ها، افزايش مهاجرت‌هاي بي‌رويه و از همه مهمتر نابودي محيط زيست را مي توان از جمله خطرات اين خشكي دانست.
نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي افزود: مرگ درياچه اروميه، مرگ نشاط آذربايجان غربي است و موجب ثبت چهره سياه بر تاريخ استان قلمداد مي شود.
نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي گفت: اگر مسوولان پروژه آبرساني به درياچه اروميه را هر چه سريعتر اجرايي نكنند، فاجعه اي اتفاق خواهد افتاد كه حتي با صرف ميلياردها تومان پول هم قابل برگشت نخواهد بود.
'نادر قاضي پور' يكي ديگر از نمايندگان مردم اروميه در مجلس نيز در اين رابطه گفت: با اشاره به بحراني تر شدن وضعيت درياچه اروميه در ماه هاي اخير و هشدار درباره ايجاد سونامي نمك به واسطه خشك شدن اين درياچه، خواستار اختصاص منابع مالي بيشتر و تسريع در اجراي پروژه احياي درياچه اروميه شد.
وي از بحراني تر شدن وضعيت درياچه اروميه و نزديك شدن آن به نابودي كامل، ابراز نگراني كرد و گفت: امروز درياچه اروميه به واسطه سوء مديريتي كه موجب رو به موت شدن اين درياچه شده است، خون گريه مي كند و نيازمند توجه جدي مسوولان است.
نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه اگر اين درياچه دچار مشكل شود بايد صدها ميليارد دلار سرمايه گذاري براي احياي آن انجام شود، تأكيد كرد: تنها يك نمونه از اثرات زيان بار خشك شدن درياچه اروميه اين است كه يك تا 10 ميليارد تن نمكي كه باد از اين درياچه از غرب به شرق كشور مي برد، مي تواند زندگي 13 ميليون نفر را تحت تاثير قرار دهد و حتي زندگي مردم تهران را هم دچار مشكل كند.
وي، با بيان اينكه آب رودخانه ارس هيچ وقت به درياچه اروميه نمي رسد، گفت: انتقال آب ارس به درياچه اروميه فقط پوششي براي گرفتن اعتبار است و در اصل اين آب به شهرستان هاي شبستر و صوفيان مي رسد.
قاضي پور گفت: از مدتي قبل قرار بوده كه آب رودخانه ارس را با 25 ميليارد ريال به درياچه اروميه بياورند اما متاسفانه تا الان صورت نگرفته است.
عضو كميسيون صنايع و معادن مجلس در مورد آثار سوء نابودي درياچه اروميه، اظهاركرد: اولين تاثير نابودي درياچه بر روي مردم است به اين گونه كه با نابودي درياچه مهاجرت شروع مي شود بعد از آن كشاورزي به طور كامل از بين مي رود و به طور جدي مي توانم بگويم كه استان آذربايجان از بين مي رود. اين در حالي است كه طبق نظر كارشناسان تا پنج سال ديگر درياچه اروميه به طور كلي از بين مي رود.
*** كميته حفاظت از درياچه اروميه در كشور تشكيل شود ***
عضو كميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي با تاكيد بر تشكيل كميته حفاظت از درياچه اروميه گفت: با درخواست از كارشناسان و صاحبنظران در جهان براي اعلام نظر خود در راستاي نجات درياچه اروميه مي‌توان به راه حل مناسبي رسيد.
'مويد حسيني صدر' در رابطه با روند احياي درياچه اروميه، افزود: اگر اقدام اساسي صورت نگيرد، اين اقدامات كوتاه مدت تنها باعث هدر رفتن هزينه‌ها خواهد شد و با اين اقدمات كوچك مشكلات اين درياچه حل نخواهد شد.
نماينده مردم خوي در مجلس شوراي اسلامي در مورد هزينه شدن اعتبارات حفظ درياچه اروميه، خاطرنشان كرد: در اين مورد من اطلاعاتي ندارم و نمي‌دانم كه اين مساله صحت دارد يا خير.
حسيني صدر افزود: برخي از كارشناسان پيشنهاد كرده‌اند كه بخشي از درياچه بايد حفظ شود و بخشي ديگر خشك شود، عده‌اي هم معتقدند آب از درياي خزر به اين درياچه منتقل شود.
اين نماينده مجلس شوراي اسلامي در ادامه درباره تنها راه حل نجات درياچه اروميه اظهار كرد: بايد از اشخاص صاحب نامي كه در اين حوزه صاحب نظر هستند در تمام جهان دعوت كرد تا نظرات خود را در اين باره ارائه دهند و بايد مسئولان كشور درخواستي را براي تمام صاحب‌نظران، كارشناسان و دانشگاهيان در سرتاسر جهان بفرستند و موضوع درياچه اروميه و مشكلات آن را برايشان شرح دهند.
*** درياچه اروميه تا 3 سال ديگر خشك مي‌شود ***
مدير حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي گفت: با ادامه روند فعلي بحران زيست محيطي درياچه اروميه تا سه سال آينده كاملا خشك و نابود مي‌شود.
حسن عباس نژاد با اشاره به پيش بيني كارشناسان در سال 78 مبني بر خشك شدن درياچه اروميه تا 15 سال آينده افزود: متاسفانه اين پيش بيني در حال تحقق است و با وضعيت فعلي بايد تا سه سال آينده و در حالت خوش بين تا پنج سال آينده شاهد نابودي اين زيست بوم با ارزش خواهيم بود.
وي با هشدار جدي نسبت به مرگ درياچه اروميه افزود: هم اكنون اين تالاب ارزشمند روزهاي بسيار بحراني را طي مي‌كند و ادامه اين روند مشكلات زيست محيطي زيادي را براي منطقه به ارمغان خواهد آورد.
مدير كل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي از خشك شدن كامل 60 درصد درياچه اروميه خبرداد و گفت: در حال حاضر به دليل بالا بودن تبخير بالاي آب 60 درصد از مساحت اين درياچه شامل سه هزار هكتار خشك و تبديل به شوره زار شده است.
عباس نژاد ميزان غلظت نمك درياچه اروميه را بالاي 360 گرم بر ليتر عنوان كرد و بيان داشت: متاسفانه عميق ترين نقطه درياچه اروميه در حال حاضر دو متر آب دارد.
وي با بيان اينكه اكسيژن محلول در آب درياچه اروميه به شدت كاهش يافته است، اظهاركرد: اين امر موجب شده حيات تنها موجود زنده اين تالاب آرتميا اروميانا با خطر جدي مواجه شود به گونه‌اي در حال حاضر ميزان آرتميا در آب درياچه اروميه به صفر رسيده است.
عباس نژاد با اشاره به اينكه تمامي جزاير درياچه اروميه به هم چسبيده‌اند، گفت: سواحل اين درياچه نيز به خشكي متصل شده است.
اين مسئول تبخير بسيار بالاي آب، كاهش شديد آب ورودي به درياچه، شرايط اقيلمي منطقه، كاهش نزولات آسماني، عدم استفاده اصولي از منابع آب زيرزميني به همراه عوامل انسان ساز را از اهم دلايل بحراني شدن درياچه اروميه دانست و افزود: براساس پيش بيني كارشناسان و با توجه به افزايش شش تا پنج درجه‌اي دماي هوا در سالجاري درياچه اروميه تا سه يا پنج سال آينده كاملا نابود و از بين خواهد رفت.
عباس نژاد در خصوص اقدامات صورت گرفته توسط مسئولان استاني و كشوري براي نجات اين تالاب ارزشمند خاطرنشان كرد: با توجه به وضعيت بحراني درياچه اروميه و حساسيت ويژه رئيس جمهور قوي ترين كارگروه نجات درياچه اروميه و مديريت بحران در كشور تشكيل شده است.
وي يادآور شد: در اين راستا سند مديريت راهبردي براي درياچه اروميه امضا و پروژه‌هاي زيادي با 40 هزار ميليارد ريال از محل اعتبارات ملي (ماده 10) با همكاري وزارت نيرو، وزارت جهاد كشاورزي و سازمان حفاظت محيط زيست تعريف شد.
عباس نژاد خاطرنشان كرد: بر اساس ارزيابي اوليه مشخص شد برخي پروژه‌هاي تعريف شده از سالهاي قبل داراي كد و رديف اعتباري از محل اعتبارات ملي و استاني بودند كه در نهايت مقرر شد اين طرح‌ها با تزريق و افزايش اعتبارات روند قبلي خود را طي و از ميان طرح‌هاي اين ستاد حذف شوند كه اين امر منجر شد اعتبار 40 هزار ميليارد ريال به 18 هزار ميليارد ريال كاهش يابد.
مديركل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي در ادامه گفت: طرح‌هاي پيش بيني شده توسط كارگروه ويژه نجات درياچه اروميه در سه محور شامل صرفه جويي دو ميليارد مترمكعب آب در سال و تزريق اين آب طي مدت زمان پنج ساله به درياچه اروميه، افزايش آب در سطح حوضه آبريز درياچه اروميه از طريق اجراي طرح‌هاي مختلف از جمله بارور كردن ابرها، انتقال آب بين حوضه اي، افزايش راندمان آبياري، تغيير الگوي كشت وافزايش آب‌هاي زيرزميني بحث و به تصويب رسيد.
عباس نژاد طرح بارور كردن ابرها را يكي از بهترين گزينه‌ها براي نجات درياچه اروميه از وضعيت بحراني دانست و اظهاركرد: با اجراي اين طرح راندمان بارش 15 تا 20 درصد افزايش مي‌يابد.
مديركل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي در بخش ديگري از سخنان خود با بيان اينكه درياچه اروميه براي رسيدن به تراز اكولوژيك سالانه به 3.1 ميليارد مترمكعب آب نيازدارد گفت: هم اكنون ميزان آب توليدي حوضه آبريز درياچه اروميه هفت ميليارد مترمكعب است كه نهادهاي متولي نجات درياچه اروميه موظف شده‌اند اين آب را مديريت كرده و سالانه 3.1 ميليارد مترمكعب از اين آب را به درياچه اروميه منتقل كنند.
وي اجرايي شدن اين امر را مسنلزم نرمال بودن شرايط اقليمي و ميزان بارندگي در منطقه دانست و افزود: اجراي اين طرح‌ها تنها مي‌تواند درياچه اروميه را به تراز اكولوژيك 1274.1برساند و براي نجات درياچه اروميه از وضعيت فعلي طرح‌هاي ديگري نيز در دستور كار قرار دارد.
عباس نژاد يادآورشد: در اين راستا اين طرح براساس ميزان توسعه، جمعيت و اراضي كشاورزي استانهاي حوضه آبريز درياچه اروميه ميزان حق آبه هر استان مشخص و براساس دستورالعمل خاص به مرحله اجرا در مي‌آيد.
وي، متولي اصلي درياچه اروميه را استان آذربايجان غربي اعلام كرد و گفت: سهم آذربايجان غربي از تامين 3.1 ميليارد مترمكعب آب يك ميليارد و 900 مترمكعب است.
وي با بيان اينكه متاسفانه بحران فعلي درياچه اروميه در طي 15 سال گذشته رخ داده است گفت: طرح‌هاي مزبور به محض ابلاغ از سوي ستاد و كارگروه نجات درياچه اروميه اجرايي مي‌شود ولي نبايد انتظار داشت اين تالاب ارزشمند در عرض يك يا دو سال از حالت بحراني خارج شود.
اين مقام مسوول كل آب موجود درياچه اروميه را در شرايط نرمال 34 ميليارد مترمكعب عنوان و خاطرنشان كرد: در اين مدت 20 ميليارد مترمكعب آب درياچه اروميه از بين رفته است و براي جبران كم آبي به همان ميزان آب نياز است.
*** سالانه 1/3 ميليارد متر مكعب آب وارد درياچه اروميه خواهد شد ***
مدير طرح ملي حفاظت از تالاب‌هاي ايران نيزبااشاره به اينكه براساس مصوبه كميته تخصصي بايد سالانه 1/3 ميليارد متر مكعب آب وارد درياچه اروميه شود، گفت: تنها در اين صورت و طي يك دوره پنج ساله تنها مي‌توانيم به سطح تراز اكولوژيك اين درياچه برسيم.
نظري دوست با اشاره به اينكه برنامه مديريت درياچه اروميه طرح مشتركي بين 3 استان آذربايجان شرقي، غربي و كردستان بود كه با كمك مشاوران داخلي و بين المللي و براساس بند الف ماده 67 قانون برنامه چهارم تهيه شد، گفت:‌ اين برنامه مديريتي در مهرماه سال 87 به امضاي وزراي نيرو و جهاد كشاورزي، رييس سازمان محيط زيست و استانداران سه استان آذربايجان شرقي، غربي و كردستان رسيد و در فروردين ماه سال جاري در هيات دولت به تصويب رسيد.
مدير طرح ملي حفاظت از تالاب‌هاي ايران افزود: براي اجراي اين برنامه يك ساختار فرابخشي ديده شده كه ستاد اجرايي مديريت حوضه آبخيز درياچه اروميه با رياست معاون اول رييس جمهوري و دبيري رييس سازمان حفاظت محيط زيست و حضور معاون نظارت راهبردي رييس جمهور و وزراي نيرو، جهاد كشاورزي، مسكن، كشور و استانداران سه استان آذربايجان شرقي، غربي و كردستان تشكيل مي‌شود.
وي گفت: اولين جلسه اين ستاد ملي ارديبهشت ماه سال جاري برگزار و پس ازبررسي وضعيت درياچه اروميه مقرر شد كميته تخصصي تشكيل شده و راهكارهاي مديريت درياچه اروميه را ارايه كند.
مدير طرح ملي حفاظت از تالاب‌هاي ايران با اشاره به اينكه تصميمات ستاد اجرايي مديريت حوضه آبخيز درياچه اروميه در حكم مصوبات هيات دولت خواهد بود به ايسنا گفت: اولين جلسه كميته تخصصي درياچه اروميه خردادماه سال جاري برگزارشد و ازآن زمان تاكنون پنج جلسه در اين كميته تشكيل شده كه بر اساس آن مقرر شد سالانه 1/3 ميليارد متر مكعب آب وارد درياچه اروميه شده و سهم آب هر استان و ميزان بهره برداري و ارسال آن براي درياچه اروميه تعيين شده است.
همچنين 27 طرح اجرايي نيز در اين كميته تخصصي براي تطبيق استان‌هاي حاشيه درياچه اروميه با كمبود آب مصوب شده كه از جمله آنها مي‌توان به آبياري تحت فشار، استفاده مجدد از آبهاي رها شده، تعيين حريم، نظارت و ... اشاره كرد.
وي با اشاره به اينكه نظارت و ايجاد ايستگاه‌هاي نظارتي بر روان آب‌هاي ورودي به درياچه اروميه بر عهده سازمان حفاظت محيط زيست خواهد بود، گفت: در عين حال برخورد با چاه‌هاي غيرمجاز بر عهده وزارت نيرو است و به هر استان اعلام مي‌شود كه ميزان بهره برداري از آب در حوضه آن استان به چه ميزان خواهد بود كه بر اساس آن استان مربوطه نسبت به برنامه ريزي در اين خصوص اقدام خواهد كرد.
وي با اشاره به اينكه تراز اكولوژيك درياچه اروميه 1/1274 متر از سطح درياهاي آزاد است، افزود: هم‌اكنون سطح آب درياچه اروميه 5/2 متر كمتر از سطح تراز اكولوژيك درياچه است كه بر اين اساس بين 10 تا 12 ميليارد متر مكعب كمبود آب داريم كه با احتساب ورود سالانه 1/3 ميليارد متر مكعب آب به درياچه با وضعيت تبخير كنوني مي‌توانيم طي يك دوره 5ساله به سطح تراز اكولوژيك درياچه برسيم.
مدير طرح ملي حفاظت از تالاب‌هاي ايران اظهار اميدواري كرد با همكاري و مشاركت تمامي دستگاه‌هاي ذيربط درياچه اروميه از مرگي كه هم اكنون دچار آن شده نجات يابد.
بيش از 15 سال از هشدارهاي زيست محيطي مبني بر خشك شدن و نابودي درياچه اروميه مي گذرد، اما به دليل اجرايي نشدن يك طرح عملي براي برون رفت اين تالاب از وضعيت بحراني تاول هاي اين درياچه هر روز پررنگ تر از ديروز خود را نشان مي دهند.
عدم اختصاص حق آبه درياچه اروميه از رودخانه ارس، حضور تيم بارورسازي ابرها در آذربايجان غربي و شرقي، بي توجهي به نقش استفاده از آب هاي زيرزميني و كاهش منابع ورودي به درياچه اروميه، بالا بودن ميزان تبخير آب، كاهش بارندگي ها، احداث سدها از جمله مشكلاتي است كه مسوولان مهمترين علل بحراني شدن درياچه اروميه عنوان مي كنند اما متاسفانه تاكنون راهكارهاي عملي كه براي برون رفت از اين مشكلات طراحي شده قرباني بروكراسي هاي اداري و يا مانورهاي تبليغاتي و رسانه اي برخي مسوولان و دستگاه هاي اجرايي ذيربط شده است.
درياچه اروميه از سال 76 شروع به خشك شدن كرده است و در عرض 13 سال، سطح آب درياچه كاهش زيادي پيدا كرد و در حال حاضر درياچه مملو از نمك، گويي كه كفن پوشيده باشد، به انتظار مرگ نشسته است.
درياچه اروميه بين دو استان آذربايجان غربي و شرقي واقع شده و حوضه آبريز آن علاوه بر اين دو استان، كردستان را هم دربر مي گيرد.
خشك شدن درياچه اروميه، خطر تبديل شدن قسمت زيادي از زمين هاي استان آذربايجان غربي و آذربايجان شرقي به نمكزار را به همراه دارد و تاكنون 200 هزار هكتار به اراضي بياباني كشور اضافه كرده است.
پارك ملي درياچه اروميه با ويژگي‌هاي خاص خود بعد از درياچه شور بحرالميت در دنيا به عنوان دومين درياچه شور و بزرگ در جهان به شمار مي‌رود، اين درياچه به عنوان بزرگترين تالاب دايمي با دارا بودن 102 جزيره بزرگ و كوچك در استان قابليت‌هاي زيادي را در دل خود جاي داده است.
علاوه بر رسانه هاي داخلي، رسانه هاي خارجي نيز مانور رسانه اي زيادي در خصوص بزرگترين درياچه شور جهان انجام داده و وضعيت مبهم آنرا بررسي كردند.
در اين ميان خبرگزاري آسوشيتدپرس گزارش تحليلي از وضعيت اين درياچه منتشر و در آن به بررسي نقش درياچه اروميه در اقتصاد شمال غرب ايران پرداخت و نوشت سومين درياچه بزرگ آب شور جهان در حال تبديل شدن به شوره‌زار است.
اين در حاليست كه مجلس شوراي اسلامي طرح دو فوريتي 'انتقال آب براي نجات درياچه اروميه از خشك شدن ' مخالفت كرد.
عضو كميسيون قضايي و حقوقي مجلس در نطق ميان‌دستور خود در اعتراض به رأي نياوردن طرح دو فوريتي آب‌رساني به درياچه اروميه كه در صحن مطرح شده بود، خطاب به نمايندگان گفت: نمايندگان و مسوولان متعهد به امضاي خود عمل نكردند و از انتقال آب براي درياچه اروميه دفاع نكردند.
سلمان ذاكر ادامه داد: گويي جايگاه درياچه اروميه براي شما معلوم نشده است، نكند آثار و ابعاد فاجعه و آسيب خشك شدن درياچه اروميه براي شما معلوم نباشد؟
وي افزود: همه مي‌دانيم كه درياچه اروميه بزرگترين تالاب بين‌المللي و بزرگترين درياچه ملي ماست كه ذخيره‌گاه ژنتيكي آبزيان بسياري است و يك ثروت ملي به شمار مي‌رود.
اين نماينده مردم در مجلس يادآور شد: آيا شما نمي‌دانيد كه 6 هزار هكتار زمين و ساحل نمك با 10 ميليارد تن نمك درياچه اروميه در آستانه نابود شدن است و جان 15 ميليون آبزي كه در اطراف اين درياچه زندگي مي‌كنند،‌ مورد تهديد است.
وي بيان كرد: ورود آب به درياچه اروميه به صفر رسيده و تبخير سالانه به بيش از يك متر رسيده و شوري آب فوق اشباع شده و سرانجام درياچه اروميه در حال خفه شدن است و متاسفانه ما درگير از دست رفتن زمان هستيم.
ذاكر با بيان اين كه امروز مجلس بايد تحقيق و تفحص از علت‌هاي خشك شدن درياچه اروميه را آغاز كند، گفت: دولت بايد ستاد بحران براي كنترل و مديريت احياي درياچه اروميه را در دستور كار خود قرار دهد.
نماينده مردم اروميه در مجلس تاكيد كرد: امروز بايد كميته‌اي براي حل بحران درياچه اروميه تشكيل شود، چرا كه درياچه اروميه مال ملت ايران است و دولت بايد بودجه احياي آن را تامين كند.
*** آوارگي 14 ميليون نفر، نخستين دستاورد خشك شدن درياچه اروميه ***
عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس در صحن علني مجلس در موافقت با تصويب دو فوريت طرح انتقال آب به درياچه اروميه با بيان اينكه خشك شدن درياچه اروميه آوارگي 14 ميليون انسان را به همراه دارد، گفت: اگر هم اكنون اين مشكل را برطرف نكنيم، در آينده چه كسي توانايي جلوگيري از سونامي نمك را دارد.
جواد جهانگيرزاده افزود: با توجه به اينكه اين طرح ملي است و براي آينده زيست بوم كشور طراحي شده است، مخالفان آن به خاطر خدا آن را مطالعه كرده و سپس مخالفت خود را اعلام كنند.
نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه خشك شدن درياچه اروميه يك موضوع ملي و زيست بومي است، گفت: اگر هم اكنون اين مشكل را برطرف نكنيم در آينده چه كسي توانايي جلوگيري سونامي نمك را دارد.
وي با بيان اين كه اگر درياچه اروميه خشك شود استان آذربايجان شرقي و همچنين زنجان زودتر از اروميه باران نمك را مي بيند، گفت: خشك شدن درياچه اروميه آوارگي 14 ميليون انسان را به همراه دارد.
اين نماينده مردم مجلس با يادآوري اينكه وزارت علوم و تحقيقات و سازمان محيط زيست براي ارايه طرح انتقال آب به درياچه اروميه كارهاي كارشناسي را انجام داده اند، ادامه داد: با توجه به اين كه در سال 87 و در دور دوم سفرهاي استاني رييس جمهوري به اروميه 270 ميليارد تومان براي مكانيزه شده انتقال آب به اين درياچه تصويب شد، متاسفانه مبلغي را به اين طرح اختصاص نيافته است.
جهانگيرزاده تاكيد كرد: اگر هم اكنون از خشك شدن درياچه اروميه جلوگيري نشود در سال‌هاي آينده بايد صدها ميليارد دلار براي مقابله با سونامي نمك هزينه شود.
عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس با بيان اين كه عدم جلوگيري از خشك شدن درياچه اروميه در آينده پشيماني مسوولان را به دنبال خواهد داشت، گفت: درياچه شور اروميه مايه حيات مردم آن منطقه است و نبودن آن به ضرر كشور تمام مي شود.
برخي از نمايندگان مجلس به رغم توجه روزافزون دولت به اين درياچه با اظهارات نادرست گام هايي كه مي رفت به سمت بهبود وضعيت درياچه كمك كند، سست و آنرا درياچه اي استاني و منطقه اي تصور كردند، درحاليكه درياچه اروميه نه تنها از آن تمام ايرانيان است بلكه توجه به آن حتي از مرزهاي ايران اسلامي فراتر رفته و مدعيان جهاني پيدا كرده است.
البته از نمايندگاني كه شايد يكبار هم درياچه اروميه را از نزديك نديده و در مناطقي با فاصله بيش از يكهزار كيلومتري از درياچه زندگي مي كنند، نبايد انتظارداشت حال وخيم اين نگين آذربايجان را درك كنند.
94 نماينده كه آسان از كنار وضعيت درياچه اروميه و وخامت اوضاع آن گذشته و راي مخالف به دوفوريت طرح دادند، در آينده گواه آن خواهند بود كه نماينده اي نه براي تمام كشور بلكه براي خود و شهرهاي خود هستند و مصلحت كشور را تنها در مصلحت شهر خود مي دانند.
در ايامي كه حتي يك روز معطلي هم براي احياي نفس هاي به شماره افتاده درياچه اروميه دير است، اين اقدام مجلس هشتم بستن شاهرگ حياتي درياچه به كما رفته اروميه است كه شايد سرانجامي جز مرگ اين درياچه را درپي نداشته باشد.
و بايد گفت تاريخ اين اقدام نمايندگان مجلس را ثبت و آيندگان در اين مورد قضاوت خواهند كرد