تهدید تالاب بوجاق با احداث اسکله

همشهری- پارک ملی بوجاق که در بندر کیاشهر و در 20 کیلومتری آستانه اشرفیه (‌شرق استان گیلان) واقع شده از مدت‌ها پیش با تهدیدات متعددی چون دفن زباله‌های شهری، برداشت ماسه بادی و واگذاری اراضی این منطقه به شرکت‌های شهرک‌ساز مواجه بوده است؛

تهدیداتی که با وجود هشدارهای فعالان محیط‌زیست همواره نادیده گرفته شده اما اخیرا تهدید دیگری به این تهدیدات افزوده شده است. آنطور که مدیرکل دفتر محیط‌زیست و توسعه پایدار وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید، تبدیل کیاشهر به بندر چند منظوره بیش از پیش تالاب بوجاق را با خطر مواجه کرده است. این در حالی است که این تالاب در سال77 با عنوان منطقه شکارممنوع تحت حفاظت قرار گرفت و در پی آن در تاریخ21/3/81 به‌دلیل اهمیت ویژه به پارک ملی ارتقا یافت

دکتر میرکی، در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به اینکه تالاب بوجاق بیش از 300‌سال قدمت دارد، گفت: این تالاب از حدود 200‌‌سال پیش که رودخانه سفید به‌طور مستقیم به دریا راه پیدا کرد به 2‌بخش شرقی و غربی تقسیم شد. این تالاب که به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود در کنوانسیون تنوع زیستی رامسر ثبت شده از سال‌81 رسما به پارک ملی ارتقا یافت و در حال حاضر یکی از ایستگاه‌های اصلی پرندگان مهاجری است که از مناطق سردسیر برای زمستان‌گذرانی به این تالاب روی می‌آورند

به گفته وی، وجود ایستگاه‌های صید ماهیان خاویاری در حاشیه تالاب نشان از آن دارد که این تالاب از قابلیت‌های فراوان شیلاتی برای فعالیت‌های صنعتی مرتبط برخوردار است. به همین دلیل در سال73 اعتباری برای بهره‌برداری اقتصادی به این تالاب اختصاص یافت و همزمان، بندر صیادی در منطقه تأسیس و در سال‌76 شرایط برای بهره برداری فراهم شد

تأکید بر قابلیت‌های اکوتوریستی

میرکی تصریح کرد: با وجود قابلیت‌های یاد شده، در این منطقه همواره مشکل رسوب وجود داشته زیرا آورد رسوبی در منطقه بسیار بالاست و به‌دلیل جریان غرب به شرقی که در دریای خزر وجود دارد بار رسوبی بسیار بالایی را در دهانه و مصب این بندر شاهدیم؛ به‌طوری که نگهداری این بندر به هزینه سنگینی نیاز دارد و همواره با مشکل نگهداری دهانه بندر برای تأمین عمق« آبخور» برای تردد شناورها مواجه بوده است. این مشکل ادامه یافت تا اینکه در سفر دوم هیأت دولت به استان براساس مصوبه‌ای قرار شد این بندر به بندر چند‌منظوره تبدیل شود. این درحالی است که اگر محوریت بندر چند منظوره، شیلات باشد مطلوب خواهد بود اما اگر بخواهند با توجه به جاذبه‌های اکوتوریستی شیلات، تخلیه بار و مسافر را نیز در این فعالیت‌ها بگنجانند با توجه به شرایط موجود، امکان پذیر نخواهد بود.

دكتر غلامرضا میرکی خاطر نشان کرد: تخلیه بار و مسافر در این بندر به این مفهوم است که ما شرایطی را ایجاد کنیم که عمق آبخور حداقل به 8‌متر و عرض دهانه ورودی بندر به بیش از 200‌متر افزایش یابد. این درحالی است که اکنون عمق آبخور حدود یک متر و دهانه ورودی حدود 100‌متر است. اما از آنجایی که این تالاب آبریزگاه مستقیمی ندارد و آب آن از طریق زهکشی تأمین می‌شود افزایش عمق آبخور و تعریض دهانه رودخانه نیازمند لایروبی در حجم بسیار زیادی است. در عین حال، آمیختگی آب شور خزر با آب شیرینی که در تالاب وجود دارد اکوسیستم تالابی را به یک اکوسیستم دریایی تبدیل می‌کند و تنوع زیستی شناخته شده و ناشناخته و مناظر طبیعی این زیست‌بوم را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. براین اساس، ضروری است با مدیریتی ویژه و با نگاه جامع، این فعالیت ساماندهی شود.

مدیرکل دفتر محیط‌زیست و توسعه پایدار وزارت جهاد کشاورزی با تأکید براینکه ما مخالف توسعه نیستیم و آن را یک ضرورت می‌دانیم، افزود: افزایش اشتغال و ایجاد درآمد در بندر کیاشهر و در پارک ملی بوجاق می‌تواند با توسعه فعالیت‌های اکوتوریستی محقق شود؛ علاوه براین، با وجود بندر تجاری انزلی و مجتمع بزرگی که در نزدیکی این منطقه در دست احداث است (مجتمع تجاری کاسپین) ایجاد بندری در این منطقه به‌گونه‌ای که قابلیت تخلیه بار و مسافر را داشته باشد هیچگاه عملی نخواهد شد زیرا زیرساخت‌های توسعه چنین بندری در مقیاس شهری در بندر کیاشهر وجود ندارد.

وي گفت: برای پیشگیری از پیامدهای احتمالی چنین طرحی ضروری است مصوبه تبدیل کیاشهر به بندر چند منظوره بازنگری شود و در این بازنگری، ایجاد اشتغال باتوجه به ظرفیت‌های زیست‌محیطی و اکوتوریستی منطقه در دستور کار قرار گیرد. با این راهکار علاوه بر اشتغال‌زایی، اکوسیستم دریایی و تالابی حفظ می‌شود و پارک ملی بوجاق مصون می‌ماند.وی از احداث استخرهای پرورش ماهی خاویار در کنار این تالاب به‌عنوان اتفاقی مثبت یاد کرد و گفت: استخرهای پرورش ماهی چسبیده به تالاب در واقع حکم رحم دریا را دارند؛ براین اساس شیلات با این اقدام گام بسیار مؤثری در ازدیاد ماهیان خاویاری برداشته است. در عین حال در قسمت جنوب و جنوب شرقی این تالاب، شهرداری با پاکتراشی جنگل‌های دست کاشت 50 ساله، انبوهی از زباله‌ها را در این بخش دفن می‌کند که علاوه بر تبعات ناگوار زیست‌محیطی، منظره بسیار رقت‌انگیزی را ایجاد کرده است