تدوین نقشه راه توسعه آبزی‌پروری ماهیان سردآبی کشور

کارشناس موسسه تحقیقات شیلات ایران از تدوین نقشه راه توسعه آبزی‌پروری ماهیان سردآبی کشور در افق 1404 خبر داد

خبرگزاری فارس از بندر انزلی، مرتضی علیزاده در جمع محققان و پژوهشگران آبزی‌پروری کشور برنامه‌ریزی را یکی از مهم‌ترین ارکان توسعه در هر کشور عنوان کرد و اظهار داشت: امروزه کشورهای دنیا برنامه‌های توسعه خود را در مقاطع مختلف بلندمدت و کوتاه مدت تدوین کرده و اجرا می‌کنند.
وی ادامه داد: پس از انقلاب اسلامی و وقفه چند ساله در تنظیم و اجرای برنامه‌های توسعه‌ای، برنامه‌های پنج ساله نخست، دوم، سوم و چهارم توسعه کشور تهیه و اجرا شده و در حال حاضر برنامه پنجم در حال اجراست.
علیزاده با بیان اینکه اقدام‌های موثری در قالب این برنامه‌ها در زمینه توسعه شیلاتی انجام شده است، افزود: برنامه‌های توسعه کشور شرایط مناسبی را برای توسعه پایدارتر و بهبود مدیریت شیلاتی فراهم کرده است.
کارشناس موسسه تحقیقات شیلات ایران جهت‌گیری برنامه‌های توسعه را دارای چشم‌انداز قابل قبولی برای رسیدن به متوسط سرانه کشورهای در حال توسعه به عنوان یک شاخص مهم در توسعه شیلاتی برشمرد و تصریح کرد: دستیابی به این هدف تضمین کننده دو اصل مهم بهره‌برداری پایدار از ذخایر منابع آبی و توسعه پایدار در آبزی‌پروری است.
وی اجرایی شدن دو اصل مذکور را مستلزم برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌‌گذاری‌های تحقیقاتی به عنوان بستر و اساس توسعه دانست و خاطرنشان کرد: با تصمیم معاون راهبردی ریاست جمهوری مبنی بر تشکیل کانون دانش و صنعت آبزی پروری و تهیه نقشه راه توسعه آبزی‌پروری کشور در افق 1404، موسسه تحقیقات شیلات ایران اقدام به تدوین این سند به منظور سامان‌دهی برنامه‌های اجرایی و تحقیقاتی کرده است.
علیزاده نقشه راه توسعه آبزی‌پروری سردآبی کشور را دارای چهار فصل مروری بر وضع موجود، مشکلات و محدودیت‌ها، تعیین و اولویت‌بندی اهداف و برنامه‌های پیشنهادی و الزام‌ها عنوان کرد و گفت: میزان تولید آزاد ماهیان پرورشی جهان طبق آمار سازمان خواروبار کشاورزی سازمان ملل در سال 2009 بیش از 2 میلیون و 395 هزار و 910 تن بوده و ایران در این سال با تولید 73 هزار و 642 تن، 3 درصد از مجموع آزاد ماهیان پرورشی جهان را تولید کرده است.
وی با اشاره به اینکه مقام نخست تولید قزل‌آلای آب شیرین به ایران اختصاص دارد، بیان داشت: صنعت آبزی‌پروری کشور در مدت 10 سال گذشته رشد قابل توجهی داشته و میزان تولید از حدود 9 هزار تن در سال 76 به حدود 73 هزار و 642 تن در سال 88 رسیده است.
کارشناس موسسه تحقیقات شیلات ایران تولید قزل‌آلای آب شیرین را 20 درصد بیشتر از پیش‌بینی‌های انجام شده در برنامه چهارم توسعه کشور عنوان کرد و ابراز داشت: پیش‌بینی می‌شود مقدار تولید آزاد ماهیان سردآبی آب شیرین در پایان برنامه پنجم توسعه کشور به 150 هزار تن برسد.
علیزاده میانگین وزن برداشت قزل‌آلا در سال 89 را 367.5 گرم ذکر کرد و اذعان داشت: انتظار می‌رود این رقم تا پایان سال 90 به حداقل 400 گرم برسد.
وی ضریب تبدیل غذای قزل‌آلا از سال 85 تا 89 را دارای کاهش ذکر کرد و افزود: میزان تولید متوسط مزارع قزل‌آلا در واحد سطح در سال 85 حدود 27.7 کیلوگرم بوده و این مقدار در سال 89 به حدود 26.1 کیلوگرم رسیده است.
کارشناس موسسه تحقیقات شیلات ایران بهبود شاخص‌های تولید را به دلیل توسعه توانمندی‌های فنی و تکنولوژی و همچنین ناشی از قابلیت‌های مناسب آبزی‌پروری سردآبی در کشور معرفی کرد و یادآور شد: عملکرد این صنعت نشان دهنده توسعه سطحی آن در سال‌های اخیر بوده است.
علیزاده با اشاره به افزایش تولید در واحد سطح از طریق به‌کارگیری دستاوردهای تحقیقاتی، اظهار داشت: در این زمینه پیشرفت محسوسی حاصل نشده بنابراین رشد شتابنده برخی مشکلات و محدودیت‌ها را در عرصه‌های مختلف به همراه داشته و این صنعت جوان و فعال را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
وی ادامه داد: گستردگی این فعالیت‌ها و چالش‌های فرا روی آن موجب شده علیرغم فعالیت‌های تحقیقاتی و مطالعاتی صورت گرفته، پاسخگویی به تمام مشکلات امکانپذیر نباشد.
کارشناس موسسه تحقیقات شیلات ایران به بررسی مسائل و محدودیت‌ها در توسعه آبزی‌پروری سردآبی کشور پرداخت و تصریح کرد: صنعت آبزی‌پروری کشور با دو چالش اصلی پایین بودن کارآیی و بالا بودن هزینه تولید در مزارع تکثیر و پرورش مواجه است.
علیزاده، اختلال‌های ژنتیکی گسترده در جمعیت‌های مولد کشور و پایین بودن کارآیی تکثیر و تولید بچه ماهی را یکی از عوامل اصلی ایجاد کننده چالش‌های مذکور معرفی کرد و گفت: واردات بی‌رویه و روزافزون تخم چشم‌زده از کشورهای مختلف، شیوع انواع بیماری‌ها و آلودگی‌ها در اثر عدم رعایت اصول پیشگیری و بهداشتی و توسعه آلودگی‌های زیست‌محیطی در منابع آبی از جمله این چالش‌هاست.
وی عدم استفاده بهینه از ظرفیت تولید سیستم‌های موجود پرورشی، کیفیت پایین مواد اولیه خوراک و عدم توسعه مطلوب تکنولوژی نوین ساخت خوراک در کشور، توسعه‌نیافتگی تحقیقات کاربردی و عدم به‌کارگیری دستاوردهای تحقیقاتی در مزارع تکثیر و پرورش، کارآیی پایین اقتصاد تولید و توسعه‌نیافتگی بازار و همچنین ناکارآمدی سیستم‌های بانکی و بیمه‌ای در ارائه خدمات به تولیدکنندگان را از دیگر مسائل و محدودیت‌ها در توسعه آبزی‌پروری سردآبی کشور اعلام کرد.
کارشناس موسسه تحقیقات شیلات ایران با تاکید براینکه اقدام‌های ارزشمندی در مدت 10 سال گذشته در اجرای طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه تکثیر و پرورش ماهیان سردآبی توسط این موسسه و دیگر مراکز آموزشی و پژوهشی کشور صورت گرفته است، تصریح کرد: برخی چالش‌های جدی موجود نشان دهنده فاصله زیاد تا رسیدن به وضعیت مطلوب است.
علیزاده، تهیه بانک اطلاعاتی از فعالیت‌های تحقیقاتی انجام شده و آماده‌سازی بستر لازم برای ترویج دستاوردهای تحقیقاتی را امری ضروری توصیف کرد و اذعان داشت: افق‌های زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی با هدف برطرف کردن برخی مشکلات موجود در این بخش بسیار با اهمیت و اجتناب‌ناپذیر است.