85 درصد میگوی تولیدی گلستان به خارج صادر می‎شود

خبرگزاری فارس از گرگان، در سال حماسه اقتصادی توجه به ظرفیت‎های استانی برای تحقق شعار مورد نظر مقام معظم رهبری در سال حماسه اقتصادی یک ضرورت انکار ناپذیر است. در استان گلستان ظرفیت‎های بی‎شماری وجود دارد که در صورت برنامه‎ریزی و توجه به آن می‎تواند سطح درآمدی اقتصاد خانوارهای مردم این استان را افزایش دهد.
یکی از این ظرفیت‎های بالقوه استفاده درست از منابع خدادادی دریای خزر است که خوشبختانه اداره کل شیلات گلستان با همکاری مدیران وقت در سال 1373 استارت شروع سایت میگو در شهرستان گمیشان را آغاز کردند که از آن زمان تاکنون بعد از افت و خیزهای و انجام کارهای مطالعاتی در سه چهار سال اخیر بخشی از این پروژه به بهره‎برداری رسید و هم اکنون 85 درصد میگو تولیدی این استان به کشورهای منطقه، آسیای جنوب شرقی و اروپایی صادر می‎شود و نقش مهمی در راستای تاکیدات مقام معظم رهبری برای عدم وابستگی به صادر نفت و توجه به صادرات غیرنفتی داشته است. برای همین منظور مصاحبه تفصیلی با علی‎اکبر پاسندی مدیرکل شیلات استان گلستان در خصوص اقدامات صورت گرفته در سایت میگو گمیشان ترتیب دادیم که توجه خوانندگان را به آن جلب می‎کنیم:
فارس: موقعیت جغرافیای سایت میگو گمیشان در کجا قرار دارد و در چه سال عملیات اجرایی آن آغاز شد؟
پاسندی: سایت میگو گمیشان در شمال استان گلستان در فاصله 17 کیلومتری شمال گمیشان و در جنوب شرقی دریای خزر قرار دارد.
این سایت از سال 1373 در منطقه گمیشان شروع به کار کرده است.
انجام مطالعات ایجاد این سایت و عملیات زیرساخت‎های فاز اول آن از سال 1381 تا 1385 با اعتباری بالغ بر 20 میلیارد ریال صورت گرفته است.
فارس: نخستین گونه‎ای که در سایت میگو پرورش داده شد، چه بود و هم اکنون چه نوع میگویی در این سایت تولید می‎شود؟
پاسندی: در سال‎های ابتدایی شروع به کار این سایت گونه‎ای به نام «سفید هندی» در این مرکز تولید شد که به دلیل مشکلاتی که در جنوب کشور به خاطر ورود بیماری و سرمای شدید باعث خسارت شدید و تعطیلی فعالیت‎های پرورش میگو در این سایت شد که به موجب آن مطالعات مجددی از سوی سازمان شیلات کشور برای فعال شدن این سایت با تغییر گونه پرورشی به نام «وانامی» که متعلق به کشورهای منطقه آمریکای جنوبی و آسیا شرقی بوده را از سال 1383 وارد کشور کرده است.
با توجه به اجرای موفقیت‎آمیز تولید این گونه از میگو در کشور، از سال 1383 به صورت پایلوت میگو «وانامی» در استان گلستان تولید شد و پس از انجام مطالعات مجدد و اخذ مجوزهای لازم از سوی سازمان محیط زیست کشور عملیات تولید گسترده این نوع میگو از سال 1390 به بعد در سایت میگو گمیشان در این استان آغاز شد.
با توجه به شرایط زیستی آب دریای خزر، شوری کم، دمای مناسب و اراضی کم بازده اطراف دریای در شمال شهرستان گمیشان و اقلیم مناسب بومی‎سازی گونه «وانامی» آغاز شد و که منجر به تولید مناسب که کاملا اقتصادی بوده توسط بخش خصوصی با جدیت دنبال شد.
فارس: هم اکنون میزان تولید میگو «وانامی» در استان به چه میزان است؟
پاسندی: طی سه سال گذشته یعنی از سال 1390 تاکنون تولید میگو «وانامی» در این استان روند رو به رشد بسیار خوب همراه بود که به طور متوسط در 1390 با تولید 140 تن، در سال 1391 با تولید 172 تن و در سال 1392 با تولید 300 تن عملکرد خوبی داشته است.
85 درصد میگوی تولیدی گلستان به خارج صادر می‎شود
فارس: آیا میگو تولیدی استان گلستان قابلیت صادرات به خارج کشور را دارد و بیشتر به چه کشورهایی صادر می‎شود؟
پاسندی: با توجه به کیفیت بسیار خوب میگو تولیدی استان که تحت نظارت و کنترل اداره کل دامپزشکی استان صورت می‎گیرد تاییدیه و قابلیت محصول کاملا صادراتی را به خوب پیدا کرده است به طوری که 85 درصد تولید سه سال اخیر به کشورهای اروپایی از جمله اسپانیا، ایتالیا و کشورهایی مانند لبنان، مصر و امارات عربی و کشورهای آسیای شرقی مانند کره‎جنوبی، ویتنام و چین صادر شده است.
42 میلیارد ریالی ارزش ریالی کل تولید میگو در سالجاری
فارس: میزان صادرات میگو گلستان در سه سال گذشته به چه میزان بوده است و در مجموع ارزش ریالی تولیدات میگو در سالجاری چقدر است؟
پاسندی: در سال 1390 حدود 500 هزار دلار، در سال 1391 حدود 700 هزار دلار و در سال 1392 یک‎میلیون و 800 هزار دلار سهم صادرات غیرنفتی اداره کل شیلات از محل صادرات میگو بوده است.
ارزش ریالی کل تولید میگو در سال جاری 42 میلیارد ریال بوده است به طوری که کل فعالیت صید صیادی استان گلستان با یک‎هزار و 460 صیاد و 21 تعاونی پره صیادی 38 میلیارد ریال بوده است.
پیش‎بینی تولید 600 تن تولید میگو / افزایش مساحت پرورش میگو به 350 هکتار در سال آینده
فارس: چند شرکت در تولید میگو سایت گمیشان مشارکت دارند و مساحت این شرکت‎های به چه میزان است؟
پاسندی: هم اکنون هفت شرکت خصوصی با مساحت حدود 240 هکتار و مساحت مفید 5/166 هکتار در سایت میگو گمیشان به تولید میگو مشغول هستند و برای سال 1393 تولید 600 تن تولید میگو در این سایت پیش‎بینی می‎شود ضمن اینکه مساحت پرورش میگو به 350 هکتار افزایش خواهند یافت.
فارس: سایت میگو گلستان چقدر در اشتغال ساکنان حاشیه دریای خزر در این استان موثر بوده است؟
پاسندی: در حال حاضر در سایت میگو گمیشان 75 نفر به صورت دائم مشغول به کار هستند و در زمان صید به مدت دو ماه تعداد 50 نفر برای صید و برای عمل‎آوری در دو مرکز در شهرستان بندرترکمن تعداد 150 نفر در دو شیفت که بیشتر آنها کارگران زن بومی بندرترکمن هستند، مشغول به می‎باشند.
از مزایای این سایت اشتغال افراد بومی منطقه گمیشان و بندرترکمن است که باعث شد اشتغال پایدار در این مناطق ایجاد کند.
طول دوره تولید میگو در استان گلستان 120 الی 140 روز است و شروع آن از اول خرداد و صید آن در اواخر مهر ماه و آبان ماه صورت می‎گیرد.
در مجموع به ازای هر 5/2 هکتار پرورش میگو یک اشتغال مستقیم و دو اشتغال غیرمستقیم را به خود اختصاص می‎دهد.
ارزش ارزآوری هر 15 کیلوگرم میگو صادراتی معادل یک بشکه نفت خام است.
فارس: ارزش ارزآوری هر کیلوگرم میگو صادراتی چقدر است و در مجموع متوسط تولید میگو در هر هکتار است؟
پاسندی: ارزش اقتصادی و ارزآوری هر 15 کیلوگرم میگو صادراتی معادل یک بشکه نفت خام است و متوسط تولید در هکتار با سیستم هوادهی سه تن و 700 کیلوگرم است و بدون سیستم هوادهی 2 تن و 100 کیلوگرم بوده که این میزان تولید در مقایسه با استان‎های جنوبی حدود 20 درصد بیشتر است.
فارس: اداره کل شیلات گلستان چه برنامه‎ای برای توسعه سایت میگو گمیشان دارد و برای جذب سرمایه‎گذاران چه برنامه‎ای دارد؟
پاسندی: برای توسعه سایت میگو با توجه به اخذ مجوز از سازمان محیط زیست افزایش سطح برای 4 هزار هکتار برنامه‎ریزی شده که به علت اقتصادی بودن این فعالیت از استقبال بسیار بالایی برای سرمایه‎گذاری برخوردار است.
برای خدمات‎رسانی، حمایت و ساماندهی این سرمایه‎گذاران به دستور استاندار گلستان «ستاد توسعه میگو» به ریاست معاون برنامه‎ریزی استاندار و دبیری اداره کل شیلات استان و با حضور دستگاه‎های مرتبط مانند جهاد کشاورزی، محیط زیست، اداره برق، منابع طبیعی، امور اراضی، آب منطقه‎ای و ... تشکیل شد که با توجه به تفویض اختیار رئیس شیلات کشور تاکنون 2 هزار هکتار از اراضی این سایت واگذار شد و قرار است این سرمایه‎گذاران با آورده ریالی خود عملیات زیرساختی احداث مزارع پرورش میگو و هزینه تولید انجام دهند.
فارس: برای ساماندهی علاقمندان پرورش میگو شیلات گلستان چه اقداماتی انجام می‎دهد؟
پاسندی: برای ساماندهی جوانان علاقمند و فارغ‎التحصیلان شیلات از سوی «ستاد توسعه میگو استان» یک‎هزار هکتار به تعداد 36 تعاونی متقاضی واگذار شد که قرار شد از سوی دولت اعتبار لازم برای احداث زیرساخت‎های این یک‎هزار هکتار به اداره کل شیلات اختصاص یابد تا بستر لازم برای احداث مزارع و تولید توسط فارغ‎التحصیلان شیلات انجام گیرد.
صدور مجوز تولید بچه میگو به میزان 100 میلیون قطعه به بخش خصوصی
فارس: شیلات گلستان برای حمایت و تامین نیازهای تولیدکنندگان میگو چه اقداماتی انجام می‎دهد؟
پاسندی: برای فعال کردن سایت میگو و تامین نهاده‎های مربوط به پرورش از جمله تهیه بچه میگو و غذاهای مورد نیاز میگو مانند کنستانتره که در حال حاضر از استان‎های جنوبی تهیه می‎شود از سوی کارشناسان اداره کل شیلات استان برای رفع این نیاز، تامین مولد، بومی‎سازی و تکثیر انبوه بچه میگو در دستور کار قرار گرفته و هم اکنون نیز مجوز تولید بچه میگو به میزان 100 میلیون قطعه به بخش خصوصی صادر شده است تا در سال‎های آتی نیاز این سایت تامین شود.
برای تولید غذای مورد نیاز میگو نیز مجوز احداث کارخانه مربوطه به سه متقاضی داده شده است که هم اکنون در حال انجام فرایند امور هستند.
فارس: توانمندی استان برای فرآوری و عمل‎آوری میگو برداشت شده چیست؟
پاسندی: یکی از دغدغه‎های مهم بعد از تولید میگو عمل‎آوری آن است که خوشبختانه در حال حاضر دو مرکز شامل «مرکز ماهیان خاویاری آشوراده» و «شرکت کیان ماهی» وجود دارد که در حال عمل‎آوری میگو تولیدی استان هستند.
فارس: شیلات گلستان مهمترین اقدامی که برای توسعه تولیداتی شیلاتی انجام داده است، چیست؟
پاسندی: برای رفع نیاز سایت میگو گمیشان و حمایت از تولیدات شیلاتی استان طی تصمیم مسئولان گلستان، «شهرک صنعتی شیلات» در نزدیکی سایت میگو گمیشان به مساحت 20 هکتار در حال احداث است که هم اکنون زیرساخت‎های آن از سوی شرکت شهرک‎های صنعتی استان در حال انجام است که تمامی فعالیت‎های مرتبط با شیلات و میگو با کارخانجاتی که به همین منظور از سوی بخش خصوصی در این شهرک راه‎اندازی خواهد شد اقداماتی همچون فرآوری، بسته‎بندی، تهیه غذا برای ماهی، تولید یخ و پودر ماهی انجام خواهد گرفت.
در صورت تامین اعتبار تا سقف 500 میلیارد ریال و تسهیلات بانکی تا سقف یک‎هزار و 100 میلیارد ریال برای احداث و اعتبارات جاری امکان تولید 6 هزار تن میگو و اشتغال 3 هزار نفر در سایت میگو و شهرک صنعتی شیلات فراهم خواهد بود.
فارس: سایت میگو شیلات چه منافعی برای مردم منطقه‎ در برداشته است؟
پاسندی: به نظر می‎رسد با ایجاد سایت میگو گمیشان بسیاری از مشکلات و دغدغه‎های فارغ‎التحصیلان بخش کشاورزی و شیلات و ساکنان بومی حاشیه دریای خزر مرتفع شود و از حضور ساحل‎نشینان در دریای خزر برای صید غیرمجاز و آسیب‎رساندن به ذخایر دریایی جلوگیری شده است.
تنها راه عملی و راه نجات صیدغیرمجاز احیاری و تقویت سایت میگو گمیشان خواهد بود چرا که تاکنون تمام نیروهای به کار گرفته شده در این سایت از ساکنان بومی منطقه بوده که نشان‎دهنده عزم جدی شیلات استان برای اشتغال ساحل‎نشینان بوده است.
فارس: شیلات گلستان چه اقداماتی برای تامین آب حوضچه‎های پرورش میگو انجام داده است؟
پاسندی: اراضی قبل استفاده در سایت میگو کاملا فاقد ارزش کشاورزی بوده و کاملا لم‎یزرع و شوره‎زار بوده و از آب شور دریا برای تامین حوضچه‎های پرورش میگو استفاده خواهد شد و نیاز به آب شیرین در فرایند تولید اصلا نخواهد بود.
برای آبدهی حوضچه‎های پرورش میگو از سوی اداره کل شیلات استان کانال‎های آب رسان با عرض 70 متر و عمق پنج متر به طول شش کیلومتر از تالاب گمیشان به سایت میگو احداث شد و آب به صورت ثقلی وارد حوضچه‎های شده و صاحبان مزارع با ایستگاه پمپاژ اقدام به آبدهی مزارع میگو خود می‎کنند.
سخن آخر؛
پاسندی: توجه جدی اداره کل شیلات استان گلستان به بحث صادرات غیرنفتی تاکیدی مقام معظم رهبری در سال «حماسه اقتصادی» را با جدیت دنبال خواهد شد.
به نظر حقیر در شرایط فعلی بهترین اقدام برای افزایش سطح درآمدی خانوارهای توجه به ظرفیت‎های اقتصادی و خدادادی استان است که اداره کل شیلات گلستان تمام همت خود را برای به فعلیت رساندن این ظرفیت‎ها در حوزه فعالیتی خود به کار خواهد گرفت