رشد بی رویه گیاه شناور آزولا نفس تالاب انزلی را به شماره انداخت

به نقل از این روزها هنگام گذر از فراز پل قدیمی انزلی به پایین که بنگری یکه می خوری زیرا که رشد بی رویه گیاه شناور آزولا کاملا سطح آب را پوشانده و احساس می کنی زندگی آبزیان تالاب در زیر سطح این گیاه مهاجم در حال خفه شدن است.
ابتدا فکر می کنی که این گیاه مهاجم، رودخانه شنبه بازار روگا به سمت کانال بندر را خشک کرده و تبدیل به یک زمین چمن نموده اند .
اما کمی که دقت کنی لکه هایی از آب تالاب را می بینی که ناامیدانه می کوشند تا بر این فرش سبز غلبه کنند و بر روی آن بغلتند؛ این فرش سبز را گیاه جان سخت و زود رشد آزولا تشکیل داده است.
آزولا نوعی سرخس با برگهای کوچک ( حداکثر دو و نیم سانتی متر ) به رنگ سبز تیره تا قرمز مایل به قهوه ای است؛ زادگاه اولیه این سرخس، آمریکای شمالی است اما در دهه 60 با هدف تثبیت ازت هوا توسط این گیاه و استفاده از آن برای باروری خاک از آسیای جنوب شرقی به ایران آورده شد و با بی توجهی به تالاب انزلی راه پیدا کرد.
آزولا در همزیستی با جلبک آنابینا قابلیت جذب نیتروژن و ازت هوا را به دست می آورد که وظیفه تأمین مواد غذایی جلبک به عهده آزولا است و جلبک نیز در مقابل ازت موردنیاز آزولا را فراهم می کند.
گرچه آزولا گیاهی سرشار از پروتئین است و گویا به همین دلیل نیز از خارج از کشور به گیلان آورده شده اما به گفته کارشناسان این سرخس آبزی به دلیل ایجاد پوشش ضخیم در سطح آب، جلوی تبادل اکسیژنی را گرفته و با کاهش اکسیژن محلول در آب موجب مرگ و میر آبزیان می شود و نیز به دلیل پوشش سطح تالاب ها باعث اختلال در فرود پرندگان مهاجر می شود.
اندام های این گیاه به دلیل تجزیه در کف تالابها رسوب گذاری شدید کرده و باعث ایجاد شرایط بی هوازی و آلودگی بیولوژیک می شون .
به گفته کارشناسان، میزان تولید آزولا در هکتار حدود 30 تا 50 تن در سال است که رسوب این مقادیر انبوه از آزولا باعث افزایش بیش از حد رسوبات در بستر تالاب و فقیر شدن این محیط از نظر شیلاتی نیز می شود.
رییس اداره حفاظت محیط زیست بندرانزلی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: سیلاب های فصلی موجب جاری شدن آزولای موجود در تالاب به سمت رودخانه و کانال بندر و دریای خزر می شود .
اکبر میغی گفت: با وجود این که آزولا یک معضل است و بخش های وسیعی از تالاب را فرا گرفته ولی کار علمی در خصوص اثرات مختلف آن بر تالاب انزلی صورت نگرفته است.
وی خاطرنشان کرد: روشن شده که این گیاه جلوی ورود اکسیژن به لایه های پایینی آب تالاب را می گیرد و به آبزیان اکسیژن کافی نمی رسد.
به گفته وی هرچه سطح پوشیده شده از آزولا وسیع تر باشد خطر برای آبزیان نیز بیشتر است.
میغی در مورد این که چرا با وجود مغذی بودن این گیاه، برداشت از آن صورت نمی گیرد گفت: نخست این که ما در شهرستان مراکز پرورش دام به ویژه گاو برای تعلیف از آن را نداریم و دیگر این که به دلیل وجود این گیاه در مناطق عمیق برداشت آن در حال حاضر آسان نیست و صرفه اقتصادی ندارد.
وی با اشاره به یک مورد درخواست برداشت از آزولا در روستای آبکنار شهرستان با نظارت محیط زیست گفت: اگر اقدامی برای اقتصادی نمودن برداشت آزولا صورت بگیرد هم مشکل تالاب تا حد زیادی حل می شود و هم علوفه مقوی برای پرورش دام تهیه می شود.
خطر این گیاه در محیط های طبیعی هشداری است برای برخی افراد و حتی کارشناسان که در زمینه ورود گونه های جدید به عرصه های طبیعی بسیار با ملاحظه و حساب شده عمل کنند