لكه نفتي جمهوری‌آذربايجان، قاتل فك‌هاي خزري

چهار‌شنبه ۶ دی ۱۳۹۱  ۰ نظر   ۸۲ بازدید

لكه نفتي جمهوری‌آذربايجان، قاتل فك‌هاي خزري

شرق: جمعيت فك‌هاي خزري تا صد سال پيش دوميليون قلاده بود اما حالا تنها حدود صد هزارتا از آنها باقي مانده است. ورود نام اين پستاندار در فهرست سياه‌گونه‌هاي مورد تهديد جانداران هم مانع نابودي آنها نشده است. آلودگي‌ها و مسموميت‌هاي ناشي از نفت عمده‌ترين دلايل مرگ و مير اين جانور در معرض انقراض است. جديدترين خبر بدي كه براي فك‌هاي خزري و همه جانداران وابسته به اين دريا منتشر شده، به وجود آمدن يك لكه نفتي به طول 110 كيلومتر بر سطح درياي خزر است. اين لكه نفتي از تاسيسات كشور آذربايجان خارج شده و بزرگ‌ترين تهديد زيست‌محيطي امروز اين دريا محسوب مي‌شود.
بنابر اعلام مسوولان سازمان محيط‌زيست، عكس‌هاي ماهواره‌اي نشان مي‌دهند لكه‌هاي نفتي به طول 110 كيلومتر از اين كشور به سمت ايران در حركت است. عبدالرضا كرباسي، معاون دريايي سازمان حفاظت محيط‌زيست با اعلام اينكه جمهوري آذربايجان به مسايل زيست‌محيطي درياي خزر هيچ توجهي ندارد به مهر گفت: اين لكه‌ها تهديدي جدي براي محيط‌زيست خزر محسوب مي‌شوند و جمهوري آذربايجان بايد به اين‌گونه مسايل توجه كند تا فعاليت‌هاي آنها مشكلات زيست‌محيطي براي كشورهاي همسايه ايجاد نكند. به گفته وي، البته اين لكه‌هاي نفتي در ظاهر در آب‌هاي خزر ديده نمي‌شود زيرا در طول حركت به تدريج به زير آب مي‌رود، از اين رو به استان‌هاي ساحلي كشور از جمله گلستان، مازندران و گيلان اعلام كرده‌ايم تا شرايط را به طور مداوم پايش و وضعيت را اعلام كنند. كرباسي همچنين گفت: زماني كه ايران و روسيه خزر را در اختيار داشتند اين دريا بسيار عاقلانه‌تر و منطقي‌تر اداره و بهره‌برداري مي‌شد اما از زماني كه سه كشور ديگر به اين دو كشور پيوست، توازن در خزر به هم خورد و روند از بهره‌برداري مناسب به سمت بهره‌كشي پيش رفت. معاون محيط دريايي سازمان محيط‌زيست با بيان اينكه در حال حاضر آبزيان خزري بسيار كاهش يافته‌اند افزود: اما اين آلودگي‌هاي نفتي مي‌تواند بر اندك آبزيان كف‌زي باقيمانده در بستر خزر تاثير منفي داشته و منجر به نابودي آنها شوند.
در همين حال بنا بر اعلام مسوولان «پژوهشكده درياي خزر» سالانه 122‌هزار‌و 350 تن آلودگي نفتي وارد درياي خزر مي‌شود. نتايج بررسي روي فك‌ها نيز نشان مي‌دهد در سه نقطه در كرانه‌هاي درياي خزر بيشترين آلودگي وجود دارد. در سواحل باكو به دليل فعاليت‌هاي نفتي، در آستارا به سبب انبار آلايندگي‌هاي انساني و در شهرستان تنكابن به دليل زهكشي‌هاي پساب كشاورزي آلودگي‌ها در حد بسيار بالايي وجود دارد.
حالا با بروز اين لكه 110 كيلومتر نفت كه از سمت آب‌هاي ساحلي آذربايجان به سوي ايران در حركت است، باز هم بر تهديدهاي پيشين حيات فك‌ها افزوده شده است، فك خزر كوچك‌ترين گونه در ميان فك‌هاي دنياست و «شاخص حيات در درياي خزر» محسوب مي‌شود.
اسماعيل كهرم، كارشناس محيط‌زيست كه پيش از اين روي آلودگي‌هاي نفتي خليج‌فارس در اطراف جزير خارك پژوهش‌هايي انجام داده بود، در اين‌باره به شرق مي‌گويد: «نفت براي دريا سم است، نفت از آب سبك‌تر است و روي آب مي‌ماند و دو عامل دماي هوا و ميزان شوري آب آن را تشديد مي‌كند يعني هر چه شوري آب كمتر باشد، سطح انتشار لكه‌هاي نفتي بيشتر مي‌شود، در خليج‌فارس دماي بالاي هوا، لكه‌هاي نفتي را وسعت مي‌دهد و در درياي خزر شوري كمتر آب به نسبت خليج‌فارس و ديگر درياها. وقتي نفت به دريا نشت كند، لكه نفتي تمام پهنه سطح آب تا عمق و كف دريا را تحت‌تاثير قرار مي‌دهد و حيات همه جانداران دريايي را به خطر مي‌اندازد
اين كارشناس مي‌افزايد: «لكه‌هاي نفتي پس از مدتي در آب ته‌نشين مي‌شود و تمام موجودات زنده كف دريا را مي‌كشد، در خليج‌فارس هم آلودگي‌هاي نفتي در اطراف خارك تا 90درصد مرجان‌ها را از بين برده‌اند، علاوه‌بر اين آلودگي‌هاي نفتي، پستانداران آبزي مانند فك‌هاي خزر را نيز به كشتن مي‌دهند، چرا كه اين جانوران براي تنفس بايد از عمق به سطح آب بيايند و همين مساله موجب مي‌شود لكه‌هاي نفت بر تن آنها نشسته و در نهايت منجر به بروز زخم‌هاي بدني و مرگ آنها شود، از همين‌رو آلودگي‌هاي نفتي را از اصلي‌ترين عوامل انقراض نسل فك‌ها مي‌دانند
بر اساس گفته‌هاي اسماعيل كهرم درياي خزر پس از مدتي اين آلودگي‌هاي نفتي را به سمت سواحل مي‌فرستد و در اين موقع است كه در نزديكي ساحل كه عمق آب كم است و حيات جانوران و گياهان دريايي بسيار بيشتر است، خطر جدي‌تر مي‌شود.
اين كارشناس در پاسخ به سوالي در رابطه با راه‌حل كاهش اثرات و تبعات اين معضل زيست‌محيطي نيز به شرق مي‌گويد: «تحريم‌ها جلوي راه‌حل‌ها را گرفته‌اند، شناورهايي هست كه در اطراف لكه‌هاي نفت گذاشته مي‌شود و به وسيله موتورهاي خاصي همه لكه‌هاي نفتي را از سطح دريا جمع مي‌كند، ايران از اين‌گونه شناورها دارد و من در بندر امام نمونه آنها را ديده‌ام، اما به دليل اينكه به قطعات خاصي نياز دارند و آنها تامين نشده است، بلااستفاده مانده‌اند
درياي خزر به دليل راه نداشتن به آب‌هاي آزاد به لحاظ استانداردهاي سلامتي و تميزي آب به نسبت ديگر درياها در وضعيت به مراتب آلوده‌تري قرار دارد. بروز آلودگي نفتي جديد نيز وضعيت اين درياي محصور را بدتر از پيش كرده است

دیدگاه خود را بیان کنید