محیط زیست به تالاب محتضر نمره كامل داد

سلامت نیوز : ایران همواره به عنوان كشوری چهار فصل در میان كشورهای اطراف شناخته شده است، گوشه گوشه این كشور طبیعت خاص و منحصربه‌فرد خود را داشته و بعضا دارد. از دو دریای شمالی و جنوبی كشور تا خلیج فارس گرفته تا دریاچه‌های كوچك و بزرگ همه در چهار فصل شدن این سرزمین دخیل بودند و هستند. تالاب‌ها در این بین نقش پررنگی در باروری هرچه بیشتر زمین‌های اطراف خود داشتند و دارند هنوز. اما اگر تالابی مانده باشد. كنوانسیون رامسر، پیمانی بین‌المللی است كه در سال 1971 میلادی منعقد شده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد ؛ این كنوانسیون برای حفاظت از تالاب‌ها و پرندگان مهاجر شكل گرفته و بر مبنای آن، كشورهای عضو موظف هستند از تالاب‌های ثبت‌شده حفاظت كنند. در ابتدا این معاهده به امضای نمایندگان 18 كشور شركت‌كننده رسید، اما امروزه 160 كشور جهان عضو این پیمان هستند. بسیاری از تالاب‌های ایران هم در این كنوانسیون به ثبت رسیده‌اند كه جای بسی شادمانی است، از میان این تالاب‌ها هفت تالاب هم به لیست سیاه مونترال پیوستند، لیستی كه تالاب‌های در معرض خطر به آن می‌پیوندند كه با شنیدن این عدد قطعا دچار اندوه مونترالی می‌شویم. در این میان اما تالاب‌هایی چون شادگان كه جاذبه گردشگری در خور توجهی دارد، به آلودگی دچار شده و هورالعظیم هم به خشكسالی و بی‌آبی. هر دوی این تالاب‌ها كه روزی در لیست رامسر جاخوش كرده بودند، الان در مونترال به سر می‌برند. اما مدیركل محیط زیست خوزستان به این دو تالاب نمرات جالب توجهی داده است.

نمره‌یی كه اگر كسی نداند گمان می‌كند تالاب‌ها همانند سابق، پرآب و پرتوان در حال حیات‌اند. مدیركل محیط زیست خوزستان روز گذشته از تعیین حقابه‌ تالاب شادگان از رودخانه كارون خبر داد، تالابی كه صیادانش با ورود پساب‌های صنعتی از كار بیكار شده‌اند، ماهی‌ای در تالاب نمانده كه به دست صیادان صید شود و با آن روزی بگذرانند. احمدرضا لاهیجان‌زاده در خبری اعلام كرد بیش از 20 درصد از مساحت تالاب‌های كشور در استان خوزستان قرار دارد، وی همچنین سهم میانگین هر استان را از تالاب‌ها حدود 5/2 درصد دانست كه با مساحت تالاب‌ها در خوزستان قابل مقایسه نیست. وی با اشاره به دو تالاب شادگان و هورالعظیم اظهار داشت: «نیاز است مدیریتی یكپارچه برای تالاب‌های كشور تعریف شود و همچنین، در زمینه هماهنگی بین‌المللی میان ایران و عراق برای تالاب‌های مرزی از جمله هورالعظیم مدیریت یكپارچه برنامه‌ریزی شود تا این تالاب‌ بتواند به جایگاه اصلی خود بازگردد. از نظر كیفیت و براساس طبقه‌بندی مطالعات محیط زیست كشور، تالاب شادگان و تالاب هورالعظیم كه با كشور عراق مشترك است، به ترتیب نمره 100 از 100 و نمره 97 از 100 را دریافت كرده‌اند.»

مدیركل حفاظت محیط زیست خوزستان همچنین درباره موضوع حقابه تالاب‌ها عنوان كرد: «با همكاری سازمان آب و برق خوزستان، برای نخستین بار حقابه‌یی از رودخانه كارون برای تالاب‌ شادگان پیش‌بینی شد. برای نخستین بار است كه اقدامی درحوزه حقابه تالاب‌ها انجام شده است.»شاید تعیین حقابه برای تالاب شادگان اوضاع كیفی آب را در این تالاب بهتر كند و دیگر شاهد حجم انبوه آبزیان مرده نباشیم، اما تالاب هورالعظیم آنقدر مهجور واقع شده كه نه حقابه‌یی از عراق دریافت می‌كند و نه از ایران. محمد درویش، كارشناس محیط زیست درباره وضع كنونی این دوتالاب به «اعتماد» گفت: «وضعیت تالاب شادگان بسیار نامطلوب است چون محل دریافت پساب كشت و صنعت نیشكر و كشاورزی منطقه بوده كه همگی وارد شادگان می‌شدند، به همین دلیل بسیاری از گونه‌های آبزی تالاب از بین رفته‌اند به شهادت اینكه بسیاری از صیادان منطقه بیكار شده‌اند، و حتی پوشش گیاهی مرغوب منطقه هم از بین رفته است. اخیرا به دلیل احداث پتروشیمی جدید در خوزستان هم بخش زیادی از حقابه را به آن ماجرا اختصاص دادند. اگر قرار است از این به بعد این حقابه به شادگان اختصاص پیدا كند و كیفیت آبش بهتر شود، اتفاق امیدواركننده‌یی است، امیدوارم این اتفاق بیفتد و شادگان از این حالت ناامید‌كننده خارج شود. اما اگر بخواهیم به شادگان و وضعیت امروزش نمره دهیم اگر كیفیت مطلوبش را 100 بگیریم كیفیت شادگان 40 تا 45 است.»

در سفر اخیر رییس سازمان محیط زیست به مناسبت روز تالاب‌ها به خوزستان، هزاران ماهی در تالاب شادگان رهاسازی شد تا شاید كمی از بار ماهی‌های مرده تالاب بكاهد و صیادان را دلگرم كند كه هنوز می‌توانند به تالاب به چشم محلی برای گذران زندگی‌شان نگاه كنند، اما این اقدام بیشتر شبیه اقدامی نمادین برای حفظ گونه‌های جانوری تالاب بوده تا اقدامی موثر. درویش در این خصوص معتقد است: «هزار ماهی را در تنگ آب رها می‌كنند نه در تالابی با عظمت 400 هزار هكتاری. شادگان می‌تواند گنجایش میلیون‌ها قطعه ماهی را داشته باشد نه هزاران ماهی. اصلا باید دید هزار ماهی رها شده در آب زنده می‌مانند یا نه. اگر كیفیت آب به همین شكل باشد قطعا ماهی‌ای زنده نخواهد ماند، اگر غیر از این بود صیادهای منطقه بیكار نمی‌ماندند.»تالاب هورالعظیم تالاب دیگری بود كه مدیركل حفاظت محیط زیست خوزستان به آن اشاره كرد و نمره‌یی پایین‌تر از شادگان به آن داد. 97 از 100 نمره‌یی بود كه لاهیجان راه نصیب این تالاب كرد، تالابی كه تقریبا با مرگ دست و پنجه نرم می‌كند. درویش در این خصوص معتقد است: «از تالاب هورالعظیم چیزی باقی نمانده كه بخواهیم به آن نمره‌یی دهیم. این تالاب كه در مرز ایران و عراق قرار دارد، نه حقابه‌یی از ایران دریافت می‌كند و نه از عراق. به مراتب وضعیتش بدتر از شادگان است، لااقل شادگان صوری و ظاهری هم شده آب دارد، هرچند آلوده كه هورالعظیم از داشتن همین مقدار آب هم محروم است.

بخش اعظم حقابه هورالعظیم از دجله و فرات عراق تامین می‌شد و بخشی‌اش را كرخه تامین می‌كرد. اما در حال حاضر هیچ حقابه‌یی برایش از هیچ كشوری در نظر گرفته نشده است، باید روی هورالعظیم خیلی كار شود تا دوباره به حیات برگردد. من نمی‌دانم چطور به هورالعظیم این نمره را دادند احتمالا این هورالعظیم با آن هورالعظیمی كه در لیست كنوانسیون رامسر ثبت شده و جزو 10 تالاب برتر خاورمیانه بود، فرق می‌كند. هورالعظیم از طرف عراق وارد لیست مونترال شده است، چون بخش عظیمی‌ از آن در عراق است، ما تالاب‌های هورالحمار و هورالهویزه را هم داریم شاید نمره‌ای داده شده به این دو تالاب بوده. اما هورالعظیم در حال حاضر به چشمه گرد و خاك تبدیل شده و چون در فصل غیر زراعی هستیم بخشی از آن نم دارد و كمی هم آب، اما هوا كه گرم شود همین را هم از دست می‌دهیم. وضعیت هورالعظیم با این نامی كه ثبت شده است بسیار اسفبار است.»سال گذشته هشت تالاب از تالاب‌های ما در لیست مونترال بودند و امسال به هفت تا تبدیل شده‌اند. امید می‌توانیم داشته باشیم كه این تعداد سالانه كم شوند و زیاد نه. مدیریت‌های زیست محیطی مان هم خوب می‌شود، بالاخره یك روز خوب زیست محیطی هم می‌آید كه همه تالاب‌های این سرزمین دیگر مونترالی نباشند و همه رامسری شوند