بازگشت آلودگی‌های پلاستیکی دریا به زنجیره غذایی انسان

دکتر مهران صفایی در گفت‌وگو با خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) درباره تراکم ضایعات پلاستیکی در دریاها و اقیانوس‌ها و تأثیر آن بر زنجیره غذایی توضیح داد: مطالعات دانشمندان بر روی مناطق ساحلی سراسر جهان حتی در قطب شمال نشان می‌دهد که ریزه‌های پلاستیکی معلق در آب که به دلیل تراکم ضایعات پلاستیکی در سواحل به دریا منتقل می‌شوند در تمامی مناطق آبی وجود دارند.
به گفته وی این ریزه‌ها به جای فیتوپلانکتون‌ها توسط آبزیان و پرندگان بلعیده می‌شوند و با سموم زیادی که به خود جذب می‌کنند، توان چرخش در زنجیره کامل غذایی را دارند.
این استادیار مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی با اشاره به اینکه پلاستیک‌ها باعث پر شدن معده پرندگان و آبزیان و ایجاد سندروم گرسنگی در آنها می‌شوند، خاطرنشان کرد: پدیده خفگی در ماهیان و انسداد مجاری تنفسی و مرگ لاک‌پشت‌های دریایی نیز از جمله عواقب تجمع پلاستیک‌ها در دریاها و سواحل است.
به گفته وی نزدیک به 80 درصد آلودگی دریایی و اقیانوسی در سطح جهان دارای منشأ از خشکی هستند و بین 60 تا 95 درصد از محتوای این آلودگی‌ها نیز جنس پلاستیکی دارند.
صفایی ادامه داد: تقریباً اکثر زباله‌های پلاستیکی رهاشده نهایتاً به دریاها می‌رسند و توسط جریانات گردابی دریایی به اقیانوس‌ها منتقل می‌شوند و سرانجام با جریانات قوی ورتکسوار(چرخشی) در قسمت‌های مرکزی اقیانوس‌ها به شکل لکه‌های عظیم آشغال متراکم می‌شوند.
به گفته وی، دبریس‌ها و پیلت‌ها- ریزه‌های پلاستیک معلق در آب‌ها که با چشم غیر مسلح دیده نمی‌شوند- تا یک میلیون بار بیشتر از غلظت متداول سموم در دریا و اقیانوس، قدرت جذب سموم ترکیبات «بی فنل‌های پلی‌کلره» و «دی‌دی‌ای» را دارند؛ سم‌هایی که از فیتوپلانکتون‌ها گرفته تا انسان، در زنجیره غذایی باقی می‌مانند.
صفایی افزود: خلیج فارس به دلیل کم‌عمقی و محدود بودن توسط خشکی و همین‌طور طولانی بودن زمان خودپالایی آن، آب‌ها، ساحل و اکوسیستم‌ آسیب‌پذیرتری در مقایسه با آب‌های آزاد دارد.
عضو هیأت علمی مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی با اشاره به اینکه هم‌اکنون آمار دقیقی از حجم ورود ضایعات پلاستیکی به خلیج فارس وجود ندارد، گفت: کشورهای منطقه در ارائه آمار و پایش محیط زیست هماهنگ عمل نمی‌کنند اما بر اساس آمار کشورهای دیگر و مقایسه شرایط ساحلی و توسعه‌یی آنها با کشورهای خلیج فارس می‌توان حدس زد که وضعیت خلیج فارس نیز رو به بحران می‌رود.
به گفته وی، هند بر اساس برآوردهای سال‌های 2007 و 2008 میلادی روزانه 300 تن پلاستیک به دریا وارد می‌کند و ژاپن نیز با اینکه از سیستم بازیافت مجهزی برخوردار است در همین سال‌ها، برآورد ورود سالانه 150 هزار تن پلاستیک را به دریا داشته است