صید ترال، سودجویی به قیمت نابودی ذخایر آبزی و غارت سهم آیندگان / گ

صید ترال، سودجویی به قیمت نابودی ذخایر آبزی و غارت سهم آیندگان
ایرنا، یکی از مهم ترین منابع درآمد و معیشت مردمان ساکن در سواحل خلیج فارس از دیرینه زمان تاکنون بهرمندی از منابع و ذخایر آبزیان این دریا بوده و هست.

دردهه های اخیر خلیج فارس به عنوان آبراه بین المللی تبدیل شده و سهم عمده ای در جغرافیای سیاسی و اقتصادی دنیا ایفا می کند، طوری که بخش عمده جابجایی نفت، انرژی و دیگر کالاهای جهان از طریق این آبراه صورت می گیرد.

همچنین وجود منابع عظیم نفت وگاز و فعالیت های مربوط به آن دراین منطقه و سهم عمده خلیج فارس در تجارت جهانی و ترانزیت کالا این دریا را به قلب اقتصاد دنیا تبدیل کرده است.

اما این فعالیت های اقتصادی درخلیج فارس و آلودگی های ناشی از آن ها و ورود فاضلاب ها به دریا از یک طرف و صید بی رویه، خارج از فصل و استفاده از روش های و ادوات مخرب و فناوری های جدید باعث بروز خسارت های جبران ناپذیری به منابع و ذخایر و آبزیان این دریا شده است.

این آسیب ها طوری است که با وجود افزایش چند برابری تلاش های صیادی، بهره برداران و شناورهای پیشرفته اما میزان صید نه تنها افزایش نداشته باشد بلکه در برخی بندرها با کاهش چشمگیر نیز رو به رو شود.

به دنبال کاهش ذخایر آبزی خلیج فارس و افزایش قیمت ماهی و میگو در کشورهای منطقه، در سال های اخیر صیادان سودجو با استفاده از کشتی های پیشرفته، ادوات صید مخرب و غیر قانونی در فصل های صید ممنوع به صیادی در این دریا می کنند که در صورت ادامه این روند نسل آبزیان خلیج فارس منقرض خواهد شد.

یکی از نابوده کننده ترین روش های صید استفاده از تور ترال ( در این روش با استفاده از تور به شکل کیسه ای که انتهای آن کامل بسته شده است و کشیدن آن با شناور در بستر دریا یا لایه های میان آبی و با فاصله از کف دریا نسبت به صید آبزیان هدف اقدام می شود) است که در این روش آبزیانی صید می شوند که ارزش تجاری و اقتصادی ندارند و بازگرداندن آنها به دریا نیز فایده ای به حال غنی شدن ذخایر آبزیان ندارد.

در روش صید ترال، معمولا80 تا 90 درصد ماهی های صید شده به عنوان دورریز به دریاریخته می شود و به ازای صید هر 100 کیلوگرم میگو،80 تا 90 کیلوگرم انواع گونه های آبزی ریز و نابالغ صید می شود.

اثرات بسیار نابود کننده روش صید ترال بر میزان ذخایر آبزیان خلیج فارس و متعاقب آن کاهش صید در منطقه حتی سبب اعتراض گسترده نهادهای صنفی وابسته به صیادان و درخواست برای ممنوع شدن صیدترال و نظارت بیشتر بر شناورهای صیادی شده است.

همه ساله حدود 40 روز پیش ازآغاز صید رسمی شناورهای غیر مجاز اقدام به صید میگوهایی می کنند که به دلیل ریزبودن (وزن کمتراز شش گرم) ارزش تجاری ندارند و عرصه را برای صیادانی که مجوز صید قانونی دارند خالی می کنند و آنها در فصل صید چیزی عایدشان نمی شود زیرا صیادان غیرمجاز ترال کننده نه تنها دریا را از میگو خالی کرده اند بلکه صیدگاه ها و نسل آبزیان را نیز از بین برده اند.

این درحالی که اگر صیادان ترال مقررات اعلام شده ازسوی پژوهشکده شیلات مبنی بر اعلام زمان صید میگو را رعایت کنند هم میگوها از لحاظ وزن به وضعیت تجاری برای صید، مصرف و صادرات می رسند و هم دریا تور همه صیادان را پر می کند.

یکی از صیادان منطقه جفره بوشهر گفت: سابقه صید ترال در آبهای استان بوشهر که باعث صید منابع دریایی نارس، نابودی زیستگاه ها و بستر دریا و مناطق حفاظت شده می شد، به دهه 60 برمی گردد.

عبدالرسول غریبی افزود: با اعتراض جامعه صیادی و پی گیری مسوولان در دهه 70با هدف بازسازی منابع دریایی صید ترال به وسیله کشتی های ترال کننده در خلیج فارس ممنوع شد.

این صیاد اضافه کرد: ولی با وجود این قانون به دلیل نبود مدیریت صحیح، ندانم کاری ها، فقدان برنامه ریزی مناسب و رشد بیکاری در سواحل در این مدت با افزایش روند کمی و کیفی شناورهای صیادی رو به رو شدیم.

غریبی یادآور شد: همه این عوامل باعث ناهمخوانی بین ابزار صید و منابع آبزیان شد و صید و صیادی را وارد ورطه وحشتناکی کرد که امروز غیراقتصادی شدن فعالیت صیادی را منجر شده است.

وی گفت: زیاده خواهی برخی از صیادان، افزایش ناموجه سرمایه گذاری ها در بخش صید، غیراقتصادی بودن صید، ترال به عنوان کم هزینه ترین شیوه صید باعث شده صیادان علاوه بر ترال به دنبال قاچاق سوخت و صید غیرمجاز و سایر موارد دیگر باشند.

غریبی بر ضرورت نظارت قانونی بر صیدگاه ها، افزایش قدرت نهادهای نظارتی و برخورد قانونی و قاطع با متخلفان تاکید کرد.

یکی دیگر از صیادان که خواست نامش در خبر آورده شود نیز گفت: مشکلی که برای جامعه صیادی آزار دهنده است، موارد درون سازمانی است که اقدامات سودمند و کیفی مدیران سال های پیش شیلات ایران از جمله تعطیلی صید ترال و خارج کردن کشتی های ترال کننده از دریا را نیز کم رنگ کردند.

وی افزود: نه تنها اقدامات مفید و کارشناسی گذشته که مدیریتی برای ماهیگیری پایدار وصید مسوولانه بود از بین رفت بلکه در پنج سال اخیر درنهایت بی تفاوتی آنها، دریا و صیدگاه ها را به حال خود رها کرد تا عده ای زیاده خواه وفرصت طلب با شیوه ممنوعه صید ترال و در فصل غیرمجاز با تبانی و بدون ترس از عواقب قانونی، اقدام به صید و نابودی صیدگاه ها کنند.

این صیاد اضافه کرد: همه شرکت های تعاونی خدمات صیادی استان بوشهر توقف و جلوگیری از صید ترال در صیدگاه ها و توجه به مدیریت صید و حفاظت از منابع محدود آبزی در دریای خلیج فارس را از مسوولان شیلات توقع و انتظار دارند.

وی ادامه داد: مدیریت صید شیلات باید نسبت به حفظ منابع محدود آبزیان در خلیج فارس حساس باشند و اقدامات لازم را انجام دهند.

عضو هیات مدیره تعاونی صیادان بندر دیر بوشهر نیز گفت: مشکل اصلی و اساسی صیادان استان بوشهر، صید ترال است که این کار علاوه بر اینک ه باعث تخریب ادوات صید صیادان، صیدگاه‏ها و زیستگاه‏های میگوی منطقه می‏ شود، برای صید استاندارد نیز ناامنی ایجاد می‏ کند.

عیسی فولادی افزود: اکنون وضعیت معیشت صیادان با توجه به کاهش ذخایر آبزیان مناسب نیست و نیاز است دولت از جامعه صیادی حمایت بیشتری داشته باشد.

وی بیان کرد: صید ترال یکی از مخرب ترین شیوه های صید است که موجب برداشت گونه های نابالغ، بر هم زدن تعادل اکوسیستم های دریایی و علاوه بر آن نابودی جلبک ها، مرجان ها و لاروهای ماهیان دریایی می شود.

وی اضافه کرد: به همین منظور روش صید ترال که از سوی شناورها انجام می شد از سال 1373 به طور کلی درخلیج فارس ممنوع شد و استفاده از آن فقط با اعلام رسمی شیلات وپژوهشکده میگوی استان بوشهر برای قایق ها ولنج های صیادی در مرداد به مدت 45 روز زمان صید میگو آزاد بود.

معاون صید و صیادی اداره کل شیلات استان بوشهر گفت: در بنادر این استان صید به چهار روش صورت می گیرد که شامل صید با تور گوشگیر، گرگور (قفس)، ترال ویژه میگو و صید قلابی است و حدود 10 تا 15 صیدگاه نیز وجود دارد.

عبدالحسن تنگستانی افزود: تا سال 75 روش صید ترال ماهی نیز در خلیج فارس وجود داشت و به دلیل مخرب بودن این روش که کف روب است و ناخواسته به عمده آبزیان نابالغ کف دریا صدمه وارد می کند برای ماهیگیری ممنوع شد.

وی اضافه کرد: همچنین در همان زمان با تخصیص اعتباری 40 فروند کشتی صیادی مجهز به ترال از دریا خارج شدند ولی برای میگو این روش صید همچنان ادامه دارد زیرا روش صید متداول برای میگو در همه دنیاست.

معاون صید و صیادی شیلات استان بوشهر گفت: براساس قانون حفاظت از منابع آبزیان جمهوری اسلامی، شیلات به عنوان نماینده حاکمیت نظام، متولی مدیریت صید، بهره برداری بهینه و مسوولانه از ذخایر آبزیان کشور است و در این زمینه با همکاری جامعه بهره بردار و سایر نهادهای مرتبط سیاست گذاری می شود.

تنگستانی افزود: استفاده و بهره برداری بهینه از ذخایر دریا سبب پایداری و توسعه ذخایر و تضمین و ثبات مشاغل صیادی می شود.

وی اضافه کرد: در صورت بهره برداری غیرمجاز و خارج از فصل، استفاده از روش های صید غیرمجاز و غیراستاندارد باعث ضربه زدن به ذخایر آبزیان، زیستگاه ها و صیدگاه ها در مناطق مختلف شده که بحران شدید ذخایر و بی ثباتی مشاغل صیادی را به دنبال دارد.

تنگستانی اضافه کرد: جامعه صیادی به عنوان صاحبان اصلی ذخایر و انفال عمومی و برای پایداری این منابع نسبت به بهره برداری صحیح از ذخایر، رعایت تقویم صیادی و ترویج و به کارگیری ادوات صید استاندارد توجه کنند تا عده معدودی از صیادان زیاده خواه و غیرقانونمند نتوانند از سفره جمعی صیادان برداشت غیراصولی داشته باشند.

وی ادامه داد: با توجه به این که شیلات به تنهایی توانایی حفاظت از منابع آبزیان را ندارد، دیگر ارگان های سیاسی، امنیتی، انتظامی و دادگستری باید برای پیشگیری از تخلفات صیادی بویژه صید ترال درآب های سرزمینی استان همکاری کنند.

معاون صید و صیادی شیلات استان بوشهر گفت: صید بی رویه و خارج از فصل و استفاده از ادوات صید غیرمجاز بویژه ترال از جمله مهم ترین عوامل انسانی در ازبین بردن ذخایر آبزیان است.

وی اضافه کرد: روش ترال به عنوان صید کور شناخته می شود زیرا عمده صید آن آبزیان غیر هدف و نابالغ است.

تنگستانی اضافه کرد: در این شیوه صید توده متنوع آبزیان کفزی صید و باعث تخریب بستر صیدگاه ها و زیستگاه های آبزیان می شود.

معاون صید و صیادی شیلات استان بوشهر گفت: در صید ترال میگو حدود 10 تا 15درصد صید هدف میگو، 20 تا 25درصد سایر آبزیان تجاری و بیش از 60درصد نیز صید سایر آبزیان ریز، نابالغ و غیرمعمول است.

وی یادآورشد: با توجه به این که عمده آبزیان کفزی خلیج فارس بومی منطقه هستند، استفاده از صید ترال باعث از بین بردن این آبزیان می شود.

تنگستانی اظهارکرد: آلودگی های صنعتی ازجمله حفاری های نفتی، اکتشافات دریایی و رها کردن آلودگی های ناشی از فاضلاب خانگی به صورت خام به دریا باعث مرگ و میر طبیعی آبزیان شده است.

وی ادامه داد: در مدت 10 تا 15سال گذشته میزان صید سالانه در آب های استان بوشهر ثابت بوده اما این به معنی کاهش نیافتن ذخایر نیست بلکه به معنی تلاش بیشتر صیادان برای صید بوده است.

تنگستانی بیان کرد: صیادان با توجه به کاهش ذخایر آبزیان برای صید با افزایش ادوات صیادی به اعماق دریا می روند و اقدام به صید می کنند که این امر از زاد و ولد بموقع آبزیان جلوگیری می کند.

وی گفت: در این شرایط خاص صیادان با استفاده از ادوات صیادی مجاز، رعایت تقویم صیادی، جلوگیری از برداشت غیر مجاز، همکاری همه ارگان های نظارتی، نظارت بر شیوه صید و جلوگیری از شناورهایی که پس از چند روز دریاروی صید خود را به کشورهای همسایه فروخته و خالی به بندر برمی گردند در حفظ و بهره برداری بهینه از دریا همکاری داشته باشند.

معاون صید و بندرهای ماهیگیری اداره کل شیلات استان بوشهر گفت: با توجه به محدودیت ذخایر آبزیان دریایی هم اکنون 30تا 35درصد بهره برداران از این ذخایر دراین استان مازاد ظرفیت موجود هستند.

تنگستانی افزود: براساس ظرفیت ذخایر موجود دریایی در استان بوشهر، قدرت موتور شناورها باید 10میلیون اسب بخار باشد که هم اینک 130میلیون اسب بخار است.

وی اضافه کرد: اداره کل شیلات استان بوشهر برای حفظ ذخایر دریا، از صدور موافقت اصولی صید جدید جلوگیری و قدرت موتور شناورها را نیز محدود کرده است.

تنگستانی بیان کرد: علاوه بر این برای ابزار و ادوات صید نیز استانداردهایی تعیین شده که در صورت استفاده از ابزارآلات غیر مجاز با بهره برداران متخلف برخورد می شود.

وی با تاکید براین که دریا متعلق به جامعه صیادی است اظهار کرد: اکنون بیش از 150هزار نفر معادل 20درصد جمعیت استان بوشهر از دریا ارتزاق می کنند که برای پایداری شغل صیادی در این استان حفظ ذخایر باید در راس امور باشد.

تنگستانی گفت: با توجه به محدودیت منابع و ذخایر موجود بحث اشتغال زایی و تثبیت شغل در این بخش مهم است و باید با مدیریت و بهره برداری بهتر، از ذخایر حفاظت کرد.

وی بیان کرد: اداره کل شیلات استان بوشهر از روش های صید مخرب مثل تور ترال کف روب در خارج از فصل صید، تور گوشگیر (رکاسی) و تورهایی با چشمه ریز یا نخ های نایلونی جلوگیری می کند.

تنگستانی یادآورشد: با توجه به این که آبزیان در زمان لارو ریزی به سواحل می آیند بسیاری از آنها تحت تاثیر این آلودگی ها قرار می گیرند و زیستگاه های آنها از بین می رود.

وی اضافه کرد: از ارگان های ذی ربط بویژه وزارت نفت، پالایشگاه های شیمی و پتروشیمی، فلات قاره، شهرداری ها و مراکز صنعتی می خواهیم قبل از آزاد سازی هرگونه مواد زاید به دریا تصفیه های لازم را انجام دهند تا باعث آلودگی آب دریا و از بین رفتن آبزیان نشوند.

تنگستانی گفت: هم اکنون یکهزار و 600 قایق صیادی، 540فروند موتورلنج صیادی و 21فروند کشتی در قالب 37تعاونی و یک اتحادیه صیادی در استان بوشهر سالانه بیش از 50هزار تن انواع آبزیان را صید می کنند