بهم خوردگی زایشگاههای طبیعی ماهیان در رودخانه ها

بهم خوردگی زایشگاههای طبیعی ماهیان در رودخانه ها
خبرنگار مهر، هر سال و همزمان با پایان فصل ماهیان استخوانی، مهاجرت ماهیان از دریا به سمت رودخانه ها آغاز می شود تا در این زایشگاههای طبیعی به تکثیر و زاد و ولد بپردازند
این وضعیت درحالیست که برخی رودخانه های گلستان به دلیل برداشت های بی رویه شن و ماسه، لایروبی نشدن، ساخت و سازهای حاشیه، ورود انواع آلاینده ها و پسابها و تخریب به دلیل بروز سیل های مخرب، نقش مادرانه خود را برای دریا و تکثیرماهیان از دست داده اند.

نتیجه این تخریبها و تهدیدها، کاهش شدید سرانه صید و تولید انواع ماهی است و هر سال سرانه صید ماهی کم و کمتر می شود.میزان صید ماهیان استخوانی در فصل صید سالجاری حدود 400 تن برآورد می شود که از این میزان 90 تن ماهی سفید، 45 تن ماهی کپور، 255 تن ماهی کفال و 10 تن سایر ماهیان صید شده است.

42 رودخانه بطول 2700 کیلومتر در گلستان جریان دارد که هزار و 500 کیلومتر آن نیاز شدید به لایروبی دارد و به دلیل لایروبی نشدن بسیاری از رودخانه های استان به نیزار تبدیل شده اند.

مدیرکل شیلات گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه گلستان در زمینه شیلاتی رتبه های برتر کشور را دارد، گفت: دریای خزر، دریاچه بسته است و آبهایی که وارد آن می شود 90 درصد از رودخانه هایی است که مربوط به ایران نیست.

علی اکبر پاسندی افزود: پنج کشور بهره بردار دریای خزر هستند و تنها 90 تا 100 کیلومتر سواحل مربوط به استان است و این وضعیت درحالیست که دریا به عنوان پرورشگاه برای ماهی است و فعالیت زایشگاهی ندارد.

پاسندی بیان داشت: یکی از دلایل کاهش صید ماهیان استخوانی این است که ماهیان برای زاد و ولد باید در زمان مشخصی که همزمان با فروردین تا خردادماه است به رودخانه مهاجرت کنند.

از دست رفتن امکان زاد و ولد طبیعی ماهی در رودخانه ها

وی با اشاره به اینکه، زایشگاههای طبیعی رودخانه ها بهم خورده است، یادآورشد: این عامل سبب شده تا عملا امکان زاد و ولد طبیعی ماهی در رودخانه وجود نداشته باشد.

پاسندی گفت: چون زایشگاههای طبیعی ماهی از دست رفته، شیلات برای اینکه دریا را ترمیم کند، اقدام به احداث مراکز تکثیر در کشور و احداث سه مرکز در استان کرده است.

وی عنوان کرد: با توجه به اینکه استان گلستان کشاورزی است و هدف از ایجاد سدها و آببندان توسعه کشاورزی است، باید حق آبه زیست محیطی نیز حفظ شود بویژه زمانی که ماهی به رودخانه ها مهاجرت می کنند.

وی یادآورشد: هر چند در سالهای اخیر توجه ویژه ای به این بحث شده ولی در مجموع، ماهی در اصل به عنوان موضوع اصلی دیده نمی شود و توسعه سدها بویژه در نزدیک دریا صدمات بازسازی در ماهیان دارد.

پیشنهاد احداث آب بندان در گرگانرود

مدیرکل شیلات گلستان به راهکارهای ترمیم و بازسازی ذخایر شیلاتی اشاره و اضافه کرد: یک پیشنهاد تهیه کردیم که نسبت به احداث آب بندان در کنار رودخانه گرگارود در خواجه نفس اقدام کنیم تا در زمان غیر زراعی، ذخیره آب داشته باشیم و زمانی که رودخانه آب ندارد، این نقصیه را با رها سازی ذخایر آب تامین کنیم و بازسازی ماهیان با مشکل مواجه نشود.

مدیر کل شیلات گلستان اظهار داشت: ماهیان دریای خزر نیمه مهاجر و رود کوچ هستند و برای زاد و ولد نیاز دارند وارد آب شیرین رودخانه ها شوند تا با توجه به شرایط اکولوژی رودخانه و با وجود جریانات آبی و شرایط زیستی مناسب، پس از تخم ریزی، تخم ها به لارو تبدیل شوند و سپس لارو ها به بچه ماهی و در نهایت بچه ماهیان به دریا بر می گردند.

پاسندی خاطر نشان کرد: در چند سال اخیر بعلت ایجاد سدهای بزرگ و کوچک بخصوص سد لاستیکی خواجه نفس عملاً نفس ماهیان مولد برای زاد و ولد گرفته شده است.

وی افزود: رسوبات انباشته شده دهانه دریا و رودخانه که سالهاست توسط رودخانه گرگان رود وارد دریا می شود باعث مسدود شدن دهانه رودخانه با دریا شده است که با وجود این مسئله عملاً حرکت قایق های حفاظت منابع و صیادان دیگر مقدور نیست.

مدیر کل شیلات گلستان تاکید کرد: کار لایروبی از رودخانه گرگان رود از ابتدای دهانه گرگان رود شروع شد که جای تقدیر و تشکر دارد و انشاء اله با این اقدام زیر بنایی و اساسی گام مهمی در جهت احیاء رودخانه مهم شیلاتی برداشته می شود.

پاسندی خاطر نشان کرد: رودخانه ها مادر دریاها هستند اگر رود خانه ها احیا شوند دریا شکوفا می شود لذا، با نگاه حکیمانه به رود خانه ها که می توانند دریا را زنده و شاداب نگه دارند می توانیم به زندگی آبزیان حیات دوباره ببخشیم. امیدست روزی بتوانیم رودخانه های عاری از فاضلاب ها، آلودگی های صنعتی و خانگی و رود خانه های احیا شده ، با نشاط ، پر از آب پایه با دبی مناسب داشته باشیم.

رهاسازی بچه ماهیان

پاسندی همچنین رهاسازی بچه ماهیان را از دیگر برنامه ها برای احیای ذخایر شیلاتی عنوان کرد و گفت: سالانه 100 میلیون بچه ماهی راهاسازی می شود که سال گذشته 92 میلیون بچه ماهی استخوانی از نوع کپور،سفید و کلمه رهاسازی شد.

وی با تاکید بر اینکه دریا را باید تقویت کنیم، اظهار داشت: این بچه ماهیان رهاسازی شده، بعد از سه تا چهار سال به عنوان ماهی در سبد صیادان قرار خواهند گرفت.

صید غیرمسئولانه ماهیان

مدیرکل شیلات گلستان، صید غیرمسئولانه در دریا را از مهمترین دلایل کاهش صید ماهیان استخوانی برشمرد و گفت: یکی از برنامه های شیلات، تقویت تعاوینهای صیادی است که در این راستا، 21 تعاونی با 1400 صیاد در استان ساماندهی شده است.

وی افزود: حضور غیر مسئولانه ساحل نشینان و افراد غیرمسئول بیش از حد مجاز در دریا سبب شده تا بخشی از صید ماهیان کاهش یابد، این درحالیست که صید غیرمجاز نسبت به صید تعاونیها چند برابر شده است