ظرفیت های مغفول مانده شیلات هرمزگان /گ

ظرفیت های مغفول مانده شیلات هرمزگان
واقعیت های موجود دربخش شیلات و آبزی پروری هرمزگان

استان هرمزگان بواسطه ساحلی و دارا بودن زیستگاههای مرجانی، جنگلهای حرا، وجود خورها و تالاب های بین المللی منبع ، مرکز وذخایرگاه و رشد آبزیان بوده که کمتر استانی در کشور این شرایط طبیعی را دارا می باشد اما امروز با خطر فرو ریختن سوخت قاچاق توسط قاچاقچیان در دریا مواجه است.

توسعه پایدارومتوازن جزایر 14گانه هرمزگان با تلفیق سرمایه های ملی و فرصت های منطقه ای با تاکید برتوسعه گردشگری، بازرگانی، کشاورزی، شیلاتی و برخی ازفعالیت های دیگرمی توانند بصورت زنجیروار،امکان ایجاد مشاغلی را فراهم آورند که با توجه به مشاغل پیشین و پسین بتوانند نقش موثری را در توسعه و شکوفایی اقتصادی این مناطق ایفا کنند.

با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی هرشغل دربخش کشاورزی و شیلات موضوع برآورد اقتصادی، حفظ مشاغل و یا ارزش ایجاد یک شغل جدید به عنوان صرفه اقتصادی طرح حاضر در کنار ارزش تولیدات مد نظر قرار گیرد واجازه ندهند ازاین سرمایه ملی عده ای خاص برای سود اندک بهره ببرند.

علاوه برحفظ گونه های با ارزش آبزیان و حفاظت ازآنها بویژه گونه های باارزش اقتصادی شیلاتی از موارد مهم در توجیه های اقتصادی برای توسعه فعالیتها مد نظر قرار گیرند وبا حراست از دریا این سرمایه ارزشمند خدادادی برای نسل های آینده حفظ شود.

در کنار تمامی موارد یاد شده ارزش حضور اقشار مختلف مردم از جمله صیادان و آبزی پروران در مناطق مرزی و جزایر به عنوان مهتمرین رکن پاسداری از تمامیت ارزی کشور و تثبیت اقتدار و پایداری در دور افتاده ترین نقاط ، خود به عنوان پدافند غیر عامل محسوب شده که نیازمند حمایتهای قانونی و مالی خاص خود است.

آب های هرمزگان علاوه برمشکل ریختن سوخت در دریا در سالهای اخیر با پدیده های سخت مثل کشند قرمز روبرو بود که نگرانی جدی برای این بخش ایجاد کرد و همچنان برای مردم این سئوال بی جواب ماند که محققان شیلاتی به چه راهکاری رسیدند وچرا تحقیقات آنان به اطلاع مردم نرسید.

هرمزگان با وجود دارا بودن یک هزارو 400کیلومتر مرز آبی و دارای 14جزیره در خلیج فارس ظرفیت های موجود شیلات می تواند با ایجاد بازتعریف از نقش شیلات در توسعه ، علاوه برافزایش تولید ملی در برچیدن مشاغل کاذب درمنطقه می تواند موثر باشد.

این استان با داشتن دریا طولانی ومتصل به خلیج فارس نتوانسته ازداشته های خدادادی که همان ساحلی بودن و جزایرمتعدد با کاربردی وتوانایی زیاد توسط مردم بکار گرفته شود ونقش محوری درتولید آبزیان در بین استانهای جنوبی ایفا نکرده وهمواره نگرانی از کاهش ذخائر دریایی سخن گفته می شود.

با توجه به مناسب بودن قیمت محصولات دریایی در سبد غذایی مردم ظرفیت های که می تواند علاوه بر آبزی پروری دراستخرهای کنار ساحل در خود دریای بی کران این استان از جاسک تا پارسیان بکار گرفت ومنبع درآمدی زیادی را به همراه داشته باشد.

این ظرفیت ها تنها به دادن مجوز صید برای افرادی غیر واقعی و ازبین بردن گونه های نادر در آبهای خلیج فارس وفروختن محصول به کشورهای خارجی نیست بلکه می تواند انگیزه و انگیزش در مردم ساکن ساحل برای تکثیرو پرورش ،رها سازی وسپس استحصال آبزیان گوناگون ایجاد کرد ومساله بیکاری هم به خودی خود دراین استان به صفر می رسد.

با وجود ظرفیت های فراوان در حوزه شیلات وآبزیان و زمینه مساعد برای توسعه آبزی پروری ، انتظار می رود استان هرمزگان دربین استانهای ساحلی درجایگاه بالاتری قرارداشته باشد واین بخش نیازمند توجه جدی تر می باشد.

جلوگیری از صید بی رویه و خارج از فصل بویژه برای کشتی های صنعتی وافراد غیر مجاز، نظارت بر دادن مجوزهای صید آبزیان و تلاش برای رفع نیازهای اولیه صیادان و جامعه صیادی برای بهبود معشیت آنان ، پژوهش ها و آموزش های کاربردی وبررسی وضعیت ذخائر آبزیان و حفظ آن می تواند وضعیت شیلات هرمزگان را به سمت بهبود ببرد.

این استان با داشتن 30هزار صیاد ، چهار هزارو 200 فروند شناور صیادی ، 72تعاونی صیادی، 39 مرکز تخلیه صید در 22بندر صیادی درسال 90 توانسته 178هزار تن انواع آبزیان استحصال کند ومقام اول را در کشور بدست آورد که به نسبت قابلیت های هرمزگان نسبت به استانهای دیگر رقم زیادی نیست.

** حرف های جامعه صیادی هرمزگان

فعالان صید و صیادی در هرمزگان می گویند: از آنجایی که کاهش ذخایر آبزیان درآب های آزاد و افزایش قیمت ادوات صید و صیادی منجر به کاهش درآمد صیادان شده، این استان می تواند به عنوان بزرگ ترین پرورش دهنده میگو و دیگر آبزیان با محوریت پرورش ماهی در قفس با استفاده از بچه ماهیان تولیدی مخصوص آبهای آزاد در طول یکهزارو 400 کیلومتر نوار ساحلی ( از جمله جزایر 14گانه این استان) درآبهای خلیج فارس و دریای عمان مطرح شود.

این عده در تایید گفته های خود در گفت وگو با گزارشگر ایرنا، به کاهش صیدآبزیان وهمچنین میگو ازآبهای آزاد، افزایش تولید آبزیان پرورشی و تقاضای بالای بازار از تولید میگو و ماهی پرورشی اشاره ومی گویند: تجربه نیز نشان می دهد که بیشترین بهره درپرورش آبزیان نهفته است که استان هرمزگان دارای بیشترین مزیتها دراین زمینه است.

بنابه اظهاردست اندارکاران صید وصیادی هرمزگان ، از مجاورت در کنار دریا، وجود نزدیک به 100 هزار هکتار زمین نسبتا مسطح شناسایی شده مجاور با ساحل و همچنین اقلیم مناسب بعنوان مزیت های لازم برای توسعه فعالیت های آبزی پروری با محوریت میگو نام برده و ابراز داشتند: هرمزگان از همه این مزیت ها برخوردار است.

این درحالی است که زیرساخت های لازم برای صادرات میگوی پرورشی از جمله پیشرفته ترین آزمایشگاه ˈبرآورد میزان مانده داروˈ دراین آبزی ( تایید شده ازسوی اتحادیه اروپا)و همچنین مراکز فرآوری و بسته بندی بهداشتی دارای استانداردهای پیشرفته دراین استان می تواند کمک بزرگی به صادرات آن باشد

یکی از اعضای اصلی اتحادیه صیادان هرمزگان ازهمراهی نکردن بانکها درباره بازپرداخت اقساط تسهیلات دریافتی، حمایت نکردن از طرح های بازسازی ذخایر آبزیان در خلیج فارس و دریای عمان وصادر نکردن مجوز صید بعنوان بخشی از مشکلات و دغدغه جامعه صیادی این استان نام برد.

اسماعیل خوش اظهار کرد:درسال های اخیرباهدف بازسازی ناوگان صیادی، بانک های عامل تسهیلاتی را به صیادان هرمزگان پرداخت کردند که متاسفانه به علت کاهش میزان صید، امکان بازپرداخت بموقع اقساط میسر نشد ودر نتیجه صیادان را با مشکلات زیادی مواجه کرده است.

نماینده جامعه صیادی هرمزگان که آمار آنان به بیش از 38 هزار نفر می رسد گفت: بانک های عامل صیادان را در تنگنا و تحت فشار قرار داده و در توجیه این عمل ابراز می دارند: مشکلات شما (صیادان) به بانکها ارتباطی ندارد.

وی بر لزوم تفویض و افزایش اختیارات بیشتربه اداره کل شیلات هرمزگان بعنوان یکی از مهم ترین خواسته های جامعه صیادی هرمزگان نام برد و افزود: هم اکنون برای پیگیری برخی از خواسته ها و انجام مکاتبات بایستی به تهران مراجعه کنیم

** دیدگاه های کارشناسان ومدیران شیلات هرمزگان

کارشناسان و مدیران شیلات و فعالان بخش آبزی پروری، هرمزگان را بعنوان یکی از مستعد ترین نقاط کشور برای فعالیت های شیلاتی با محوریت تولید آبزیان پرورشی آن هم با استفاده از منابع طبیعی به خصوص آب دریا معرفی می کنند.

آنان از داشتن سواحل طولانی، دارابودن زمین های مستعد فعالیت های آبزی پروری بویژه میگو (وانامی)، وجود یکهزارو 400 کیلومتر ساحل نسبتا آرام در طول سرزمین اصلی و 14جزیره این استان برای اجرای طرح های مختلف از جمله پرورش ماهی در قفس، تولید صدف های مروارید ساز (لب سیاه) به عنوان ظرفیت های موجود پیش رو یاد می کنند.

همچنین تولید انواع بچه ماهیان آبهای آزاد (به منظور تامین بچه ماهی مورد نیاز برای پروژه های تولید ماهی درقفس)، تولید ماهیان زینتی آبهای شور و ایجاد اشتغال برای دهها کارشناس شیلاتی شاغل در بخش های دولتی، خصوصی و تعاونی با سابقه ای بیش از دو دهه بعنوان مزیت های دیگراین استان نام می برند.

این درحالی است که می توان از شناسایی، جانمایی و حتی انجام کارهای مقدماتی از قبیل نقشه برداری و خاک شناسی 50 هزارهکتار از زمین های ساحلی با هدف انتخاب بهترین مکان برای پرورش میگو ودیگر آبزیان در استان ساحلی هرمزگان را در همین راستا قلمداد کرد.

دربرنامه های اول، دوم و حتی سوم اقتصادی کشور اعلام شد با هدف توسعه فعالیت های آبزی پروری وکسب درآمد و ایجاد اشتغال برای جوانان بیش 100 هزار هکتار زمین در نوار ساحلی چهاراستان جنوبی کشور برای ایجاد استخرهای پرورش میگو شناسایی و حتی زمینه آماده سازی و واگذاری بخش هایی از آنها نیز فراهم شده است.

یکی از کارشناسان خبره شیلات در هرمزگان می گوید: دراین مدت تنها به پرورش میگو توجه شده درحالیکه دراین استان در زمینه تولید ماهی در قفس، تولید بچه ماهی آبهای آزاد و حتی ماهیان زینتی آب شور، تولید صدف های مروارید ساز و انواع گیاهان دریایی با کاربرد بالای بهداشتی، پزشکی، صنایع غذایی و حتی تولید خوراک دام نیز بیشترین استعداد را دارد.

مدیرکل شیلات هرمزگان ادامه داد: ورود به دیگر بخشها از جمله تولید ماهی در قفس که مطالعات آن نهایی واجرای آن نیز با استفاده از بچه ماهیان تولید شده مخصوص آبهای آزاد در مراکز تحقیقاتی این استان به صورت آزمایشی انجام شده و همچنین انواع جلبک ها و گیاهان دریایی و تولید و صادرات ماهیان زینتی می تواند بعنوان مهم ترین محورهای توسعه فعالیت های شیلات مد نظر قرارگیرد.

پرویز محبی تاکید کرد: فعالیت های شیلاتی می تواند در کنار کارهای بندری و تجاری و دریانوردی با تاکید بر دو منطقه آزاد کیش و قشم و شش منطقه ویژه اقتصادی صنعتی معدنی خلیج فارس، کشتی سازی فراساحل ، بنادر و دریانوردی(مجتمع بندری شهید رجایی) ، انرژی بر پارسیان، صنایع نفت و گازلاوان و ویژه اقتصادی و تجاری قشم تکمیل کننده محور توسعه این استان باشد.

وی در تایید گفته های خود به وجود بیش از12هزار هکتار مزرعه پرورش میگو به همراه تعداد زیادی مراکز تولید لارو میگو و صنایع فرآوری و بسته بندی، تولید غذای آبزیان وهمچنین تولید آزمایشی سه گونه بچه ماهی آبهای آزاد در مراکر تحقیقاتی هرمزگان وموفقیت طرح تولید ماهی در قفس (آبهای آزاد) اشاره کرد.

این مقام مسوول ادامه داد: هرچند شیلات هرمزگان هنوز به چشم اندازهای ترسیم شده دست نیافته اما ارتقای بنیه علمی کارکنان این اداره کل و فعالان بخش خصوصی و استفاده از فن آوری های روز می تواند کمک زیادی به صنعت آبزی پروری این استان داشته باشد.

محبی ازاجرای طرح های پرورش ماهی در قفس، تکمیل بنادر صیادی در حال احداث و واگذاری بنادر صیادی به تشکل های صیادی، افزایش میزان صید فانوس ماهیان، حفاظت وترمیم ذخایر آبزیان و افزایش صید میگو ازآبهای آزاد دراین استان با اجرای طرح رهاسازی بچه میگو بعنوان مهم ترین برنامه های کاری و مدیریتی خود در اداره کل شیلات هرمزگان نام برد.

وی یادآورشد: با توجه به پیشرفت های حاصله در ممالک دارای صنعت پرورش میگو وآبزیان مختلف، دیگر زمان آزمون خطا دراین بخش به انتها رسیده و باید بدون هرگونه توقفی با سرعت از همه امکانات وزیرساخت های ایجاد شده دردو دهه گذشته تاکنون بطورعلمی و دقیق در جهت توسعه همه جانبه این صنعت بهره برداری و استفاده کرد.

مدیرکل شیلات هرمزگان دراین زمینه به معرفی و ترویج گونه ای جدید از میگو به نام ˈ وانامیˈ اشاره و یادآور شد: پرورش دهندگان طی سه سال اخیر موافق به جایگزینی آن با گونه سفید هندی شده اند که در احیای مجدد صنعت میگوی این استان نقش بسزایی داشته است.

محبی تصریح کرد:با توجه به اقلیم مناسبی که هرمزگان دارد،پرورش دهندگان می توانند با استفاده از گونه وانامی هر سال دو دوره اقدام به تولید و برداشت میگو کنند که این موضوع طی سه سال اخیر بیشترین درآمدزایی و سوددهی را برای آنان به همراه داشته است.

به گفته وی دراستان هرمزگان پنج سایت پرورش میگو به وسعت هفت هزارهکتار وجود دارد که چهارهزار و145هکتار آن شامل تیاب شمالی و جنوبی، جزیره هنگام و بندر مقام فعال هستند.

این مقام مسوول با اشاره به تعداد زیاد دانش آموختگان رشته های شیلاتی با گرایش های مختلف از مراکز آموزش عالی این استان و استانهای همجوار اضافه کرد: به فعل درآوردن قابلیت های موجود می تواند موجب رونق فعالیتهای شیلاتی و درنتیجه بکارگرفتن صدها نفر از این نیروها باشد.

مدیرکل شیلات هرمزگان ابراز داشت: دردو دهه گذشته و درراستای توسعه فعالیت های آبزی پروری با محوریت صنعت میگو افزون بر 50 هزار هکتار زمین شناسایی مطالعه و حتی کارهای زیربنایی در سطح 10 هزار هکتار آنها شامل احداث راه، تامین برق، حفر کانال تامین آب از دریا، تسطیح و حتی خاکشناسی نیز انجام شده است.

محبی اضافه کرد: متاسفانه در حال حاضر تنها از 10 درصد زمین های شناسایی شده در قالب سایت های پرورش میگو در سواحل شهرستانهای میناب ، بندر خمیر، قشم و بندرلنگه استفاده می شود که این رقم قابل افزایش به پنج تا شش برابر است.

بررسی اخبار شیلاتی و اظهار نظر کارشناسان و مقام های مسوول این سازمان اهمیت هرمزگان را در بین دیگر استانهای کشور در زمینه فعالیتهای شیلاتی بیش از پیش نمایان می کند.

قائم مقام سازمان شیلات ایران در جدید ترین سخنان خود با اشاره به ظرفیت ها موجود از جمله زمین های ساحلی تاکید کرد: تبدیل شدن هرمزگان به قطب پرورش میگو و دیگر آبزیان دور از دسترس نیست .

سیف الله حقیقی یادآور شد: هم اکنون نیز افزون بر 40 درصد از صید آبزیان یعنی 140 هزارتن در سال به این استان اختصاص دارد که با تکمیل و گسترش همه جانبه حلقه تولید در قالب آبزی پروری این رقم قابل افزایش است.

قائم مقام سازمان شیلات ایران بااشاره به زیرساخت های موجود به ویژه وجود بیش از یکهزارو 400 کیلومتر نوار ساحلی(900 کیلومتر خط ساحلی متصل به سرزمین اصلی و 500 کیلومتر سواحل جزایر 14گانه توابع این استان)اضافه کرد:همه چیزبرای ارتقای همه جانبه فعالیت های آبزی پروری با محوریت صنعت میگو، پرورش ماهی درقفس، تولید بچه ماهیان آبهای آزاد با هدف تامین بچه ماهی مورد نیاز برای پروژه های ذکر شده، پرورش صدف های مروارید سازوحتی تکثیرماهیان زینتی آبهای خلیج فارس (نقاط مرجانی) آماده است.

وی از تمرکز زدایی و دادن اختیارات بیشتر با اداره کل شیلات هرمزگان به عنوان یکی از مهم ترین خواسته های به حق فعالان صید و صیادی و صنعت میگو و دیگر آبزیان نام برد و گفت: دراین زمینه با انجام کارشناسی های بعمل آمده گام های مفیدی نیز برداشته شده که برای نهایی شدن به زمان بیشتری نیاز است.

حقیقی ازانتخاب و معرفی (مدیرکل سابق شیلات هرمزگان ومجری طرح صید فانوس ماهیان در شیلات ایران ) بعنوان مشاور رییس سازمان شیلات ایران در امور شیلاتی و همچنین مجری طرح صید فانوس ماهیان شیلات ایران با محوریت استان هرمزگان در راستای تفویض اختیارات بیشتر به استانها نام برد.

وی از دادن اختیارات بیشتر به اداره کل شیلات هرمزگان به عنوان یکی از خواسته های به حق جامعه صیادی این استان نام برد و گفت: مقدمات این کار در حال فراهم شدن است.

وی با تاکید بر گسترش فعالیت صیادان در زمینه صید فانوس ماهیان ابراز داشت: هم اکنون بسیارکمتر ازسهمیه در نظر گرفته شده استفاده می کنیم که با تعیین مجری طرح شاهد فراهم کردن مقدمات لازم از جمله تامین شناورهای مخصوص و توسعه فعالیتهای صیادان با محوریت آبهای آزاد در اقیانوس هند خواهیم بود.

این مقام مسوول در سازمان شیلات ایران ازافزایش اعتبارات عمرانی ساخت، تکمیل و تجهیز بنادر صیادی و ماهیگیری هرمزگان با هدف سرعت دادن به اجرای پروژه های نیمه تمام شیلاتی نام برد .

به گفته وی در حال حاضر20 بندر صیادی و 84 مرکز صید در طول نوار ساحلی این استان و جزایر 14گانه آن با محوریت آبادی های دارای سکنه وجود دارد.

کارشناسان بخش خصوصی و دولتی و همچنین مدیران شیلاتی می گویند با وجود ظرفیت های لازم، اجرای بسیاری از زیر ساخت ها و انجام طرح های مطالعاتی در زمینه پرورش ماهی در قفس، تولید بچه ماهیان آبهای آزاد، تولید لارو میگو و چند پروژه دیگرمشکلاتی نیز وجود دارد که حل آنها می تواند منجر به توسعه همه جانبه فعالیتهای شیلاتی شود