مزايا و مشکلات پرورش ماهيان گرم آبي در گيلان /گ

  • گزارشها
  • مزايا و مشکلات پرورش ماهيان گرم آبي در گيلان /گ
چهار‌شنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۴  ۰ نظر   ۸۹ بازدید

مزايا و مشکلات پرورش ماهيان گرم آبي در گيلان
مزایا و مشکلات پرورش ماهیان گرم آبی در گیلان
گیلان با داشتن منابع آبی فراوان از جمله تالاب ها، رودخانه ها، آب بندان ها و حتی شالیزارهای پر آب، از ظرفیت های خوبی در زمینه صنعت آبزی پروری از جمله پرورش ماهیان گرم آبی برخوردار است.
صنعتی که از اواسط دهه40 باهدف کاهش فشار صید به ذخایر خزر و تامین پروتئین در یک مزرعه 2هزار هکتاری گیلان پا گرفت امروز در 5 هزار و800 مزرعه پرورش ماهی گرم آبی این استان رونق گرفته است.
آمارهای شیلات گیلان نشان می دهد این استان با تولید سالانه43هزار و433تن ماهی گرم آبی پس از مازندران و خوزستان، مقام سوم تولید این گونه از ماهیان را در کشور از آن خود کرده است.
فیتوفاک، کپور، آمور و بیگ هد از مهم ترین گونه های ماهی گرم آبی هستند که در گیلان پرورش داده می شوند.
ایجاد اشتغال، بهبود درآمد خانوارهای روستایی، افزایش تولید و سرانه مصرف ماهی و درنهایت کاهش صید ماهیان دریای خزر از مهم ترین مزایای پرورش ماهی گرمابی در گیلان است.
مدیرکل شیلات گیلان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما با بیان اینکه مزارع منفرد خاکی با 4هزار و350پهنه بیشترین مزارع پرروش ماهیان گرمابی گیلان را به خود اختصاص داده گفت: هزار و 17مزرعه پرورش ماهی گرمابی هم در آب بندان ها، 426 مزرعه درشالیزارها و یک مزرعه در تالاب بین المللی انزلی قرار دارد.
اسحاق شعبانی با اشاره به اینکه سالانه حدود30هزار تن از ماهیان گرمابی پرورشی گیلان در این استان مصرف و حدود 10هزار تن آن به استان های دیگر فرستاده می شود گفت: پارسال با صادرات حدود 3هزار تن ماهی گرمابی به کشورهای عراق، آذرباییجان و افغانستان یک میلیون دلار ارز وارد کشور شد.
وی با بیان اینکه با پرورش بطورمیانگین هر5 تن ماهی گرمابی دست کم برای یک نفر بطورمستقیم و یک نفر هم بطور غیر مستقیم شغل ایجاد می شود گفت: با پرورش سالانه 43 هزار و 433 تن ماهی گرمابی در گیلان، برای بیش از 4 هزار نفر بطور مستقیم و 4 هزار نفر هم بطور غیرمستقیم شغل ایجاد شده است.
مدیرکل شیلات گیلان می گوید: حدود 70 درصد از پرورش دهندگان ماهی گرمابی گیلان، خانوارهای روستایی هستند که در کنار فعالیت های کشاورزی و دامداری، یا در بخشی از زمین های خود استخر ایجاد کرده و یا درشالیزارها در قالب پرورش توام برنج وماهی، ماهی گرمابی پرورش می دهند.
اسحاق شعبانی وسعت بیشتر مزارع پرورش ماهی گرمابی گیلان را 2هکتار اعلام کرد و گفت: با تولید سالانه حدود 8 تن ماهی در2هکتار استخر، با احتساب هزینه های پرورش، حدود100میلیون ریال درآمد نصیب پرورش دهندگان می شود.
وی با بیان اینکه بیشتر مزارع پرورش گرمابی در روستاها در نزدیکی خانه های روستایی قرار دارد و اعضای خانواده در این کار مشارکت دارند گفت: در بیشتر خانوارهای روستایی، فرزندان به علت تک محصولی بودن و درآمد کم کشاورزی، تمایلی به ادامه شغل پدران خود نداشته و برای بدست آوردن شغل به شهرها مهاجرت می کنند اما رونق پرورش ماهی گرمابی درسال های اخیر و درآمد زا بودن این شغل سبب شده، برخی از جوانان روستایی به این شغل روی آورند.
مدیرکل شیلات گیلان با بیان اینکه توسعه صنعت پرورش ماهیان گرم آبی سبب افزایش میزان ماهی موجود در بازار می شود گفت: مجموع ماهی های پرورشی وصید شده گیلان درحال حاضر 63هزار تن درسال است که فقط 17هزارتن آن از دریا و رودخانه صید می شود و بیشترین مقدار ماهی موجود در بازار این استان معادل بیش از43هزارتن در استخرهای پرورش ماهی گرمابی تولید شده وحدود 3هزار تن آن را نیز ماهیان سردآبی تشکیل می دهد.
اسحاق شعبانی یکی دیگر از مزایای پرورش ماهیان گرم آبی را افزایش سرانه مصرف ماهی دانست و گفت : سرانه مصرف ماهی در گیلان از 6 و نیم کیلوگرم در10 سال پیش به 14کیلوگرم رسیده که با توجه به سهم عمده ماهیان گرم آبی پرورشی در بازار به نظر می رسد توسعه این صنعت نقش چشمگیری در بهبود سرانه مصرف ماهی در استان داشته است.
وی افزود : البته هنوز تا رسیدن به19کیلوگرم استانداردهای جهانی سرانه مصرف ماهی فاصله داریم که امیدواریم با توسعه پرورش ماهیان گرم آبی به استانداردهای جهانی در این باره دست یابیم.
به گفته مدیرکل شیلات گیلان، از طرفی پایین بودن قیمت ماهیان گرم آبی پرورشی نسبت به ماهیان صید شده از دریا سبب افزایش توان خرید خانواده ها و رغبت مردم به مصرف ماهی شده است .
اسحاق شعبانی در این باره مثالی زد و گفت : برای مثال درحال حاضر قیمت ماهی سفید در بازار بطورمیانگین کیلویی250هزار ریال است این درحالیست که قیمت هرکیلو فیتوفاک که بیشترین میزان تولید ماهیان گرم آبی را به خود اختصاص داده، حدود 50 هزار ریال است.
وی تازگی و در دسترس بودن ماهیان گرم آبی نسبت به ماهی دریا را هم مزید برعلت می داند و می گوید : حدود30درصد ماهیان گرمابی پرورشی در وان ها ومخازن فروشگاه ها بصورت زنده عرضه می شوند که بسیاری از مردم به علت تازه بودن سراغ این گونه از ماهی ها رفته وبرخی ها هم برای خرید ماهی به استخرهای پرورش ماهیان گرمابی مراجعه می کنند. مدیرکل شیلات گیلان افزود : درحالی که درفصل صید در بیشتر مواقع به علت شرایط نامساعد جوی و کاهش صید، ماهی دریا در بازار کم است که عرضه ماهی گرمابی این کمبود را جبران می کند.
مدیر کل شیلات گیلان با تاکید بر حفظ ذخایر ماهیان دریا گفت: با ادامه روند آلودگی و تخریب زیستگاه های ماهیان و ازطرفی افزایش نیاز مصرف کنندگان و به تبع آن صید بیشتر ماهی از دریا، این احتمال وجود دارد که در آینده در حفظ ذخایر ماهیان دریا بامشکل مواجه شویم که پرورش ماهی از جمله ماهیان گرم آبی می تواند تا حدود زیادی نیازهای مصرف کنندگان را تامین و فشار صید بر دریا را کم کند.
اسحاق شعبانی توسعه آبزی پروری برای حفظ ذخایر دریا را یک سیاست جهانی اعلام کرد و گفت : 50 سال پیش ماهیان صید شده از دریا در دنیا 90 درصد و آبزی پروری هم فقط 10درصد ماهی مصرفی را شامل می شد این درحالیست که درسال 2014میلادی بیش از نیمی از180میلیون تن آبزیان مصرف شده در دنیا شامل ماهیان پرورشی ازجمله ماهیان گرم آبی بود.
باوجود فواید بسیاری که پرورش ماهی گرم آبی دارد موانعی ازجمله محدودیت منابع آبی و تغییرات آب وهوایی درسال های اخیر، بالا بودن هزینه های تولید ونبود حمایت های مالی و علمی وتخصصی نبودن پرورش ماهیان گرم آبی، بر سر راه توسعه این صنعت در گیلان وجود دارد.
خبرنگار ما برای بررسی این مشکلات به سراغ معاون آبزی پروری اداره کل شیلات گیلان رفت.
احمد قناعت پرست با بیان اینکه آب بیشتر استخرهای پرورش ماهی گرم آبی گیلان از کانال های آب کشاورزی تامین می شود گفت : در فصل گرما به علت کاهش ذخیره آب سد سفیدرود در سال های اخیر و هدایت بخش عمده ای از آب به شالیزارها، آب این کانال ها کم شده و آب مورد نیاز استخرها تامین نمی شود.
وی افزود : ازطرفی درسال های اخیر با تغییرات جوی، افزایش دما و روزهای آفتابی هم تبخیر آب این استخرها را افزایش یافته و بدین ترتیب با کاهش عمق و گرم شدن دما و راکد ماندن آب پلانگتون هایی تولید می شود که بخش عمده ای از آن سمی بوده و سبب از بین رفتن ماهیان گرم آبی بویژه فیتوفاک می شود.
معاون آبزی پروری اداره کل شیلات گیلان می گوید : برای پرورش ماهی گرم آبی به تجهیزاتی چون پمپ های هوادهی ، دستگاه رسوب زدا و سیستم تعویض آب نیاز است که تامین آن ها هزینه بر است .
احمد قناعت پرست دراین باره مثالی زد و گفت : برای پرورش ماهی گرم آبی در یک استخر 2هکتاری به 4 پمپ هوادهی نیاز است که تامین آن بطورمیانگین حدود30میلیون ریال هزینه در پی دارد.
وی با اشاره به هزینه های دیگر پرورش ماهی ازجمله تامین بچه ماهی ،نیروی انسانی، برق، آب، غذا و کود گفت: پرورش ماهی در یک استخر 2هکتاری در هر دوره پرورش حدود 300 میلیون ریال هزینه در پی دارد.
معاون آبزی پروری اداره کل شیلات گیلان بابیان اینکه باوجود هزینه بر بودن پرورش ماهی گرم آبی به علت محدودیت های منابع ملی درسال گذشته هیچ گونه تسهیلاتی به پرورش دهندگان ماهی اعطا نشد گفت: البته شیلات کشور اعلام کرده بنا داره از سال آینده به پرورش دهندگان ماهی گرم آبی تسهیلات اعطا کند.
احمد قناعت پرست درخصوص تخصصی نبودن پرورش ماهیان گرم آبی هم می گوید: به علت هزینه بر بودن تامین دستمزد، صاحبان کمتر از 10درصد مزارع پرورش ماهیان گرم آبی استان از دانش فارغ التحصیلان شیلات بهره می برند.
وی با بیان اینکه50درصد آبزی پروران گیلان مدرک تحصیلی شان پایین تر از دیپلم است و بقیه نیز با وجود داشتن مدارک دیپلم و دانشگاهی تخصص چندانی در این باره ندارند گفت: بیشتر پرورش دهندگان ماهیان گرم آبی بصورت تجربی ماهی پرورش می دهند که به علت رعایت نکردن اصول نگهداری وپرورش با تلفات مواجه می شوند.
بررسی ها حاکیست اداره کل دامپزشکی استان قدم هایی برای حل این مشکل برداشته است.
مدیر کل دامپزشکی گیلان در گفتگو با خبرنگارخبرگزاری صدا و سیما گفت : کارشناسان شبکه های دامپزشکی استان سالی 2 بار از هر مزرعه پرورش ماهی گرم آبی بازدید و با نمونه برداری از آب و خوراک ماهی، فاکتورهای فیزیکی، شیمیایی و دمای آب، کیفیت غذا و همچنین سلامت ماهی از نظر ابتلا به انواع بیماری های ویروسی و انگلی را پایش می کنند.
سهراب عاقبتی با بیان اینکه در ِشبکه های دامپزشکی استان به روی پرورش دهندگان ماهی باز است و آماده ارائه مشاوره اصول نگهداری هستیم ، نظارت ها و بازرسی ها را در این باره کافی ندانست .
وی افزود : با توجه به تعداد و وسعت مزارع پرورش ماهی گرم آبی و به علت کمبود نیروی انسانی، امکان بازدید بیشتر از استخرهای پرورش ماهی گرم آبی ازسوی اداره کل دامپزشکی گیلان وجود ندارد و پرورش دهندگان ماهی برای تخصصی کردن این کار باید سطح دانش خود را بالابرده و یا دست کم از تحصیل کردگان شیلات و دامپزشکی بهره ببرند.
کوتاه سخن اینکه : اگرچه گیلان با قرارگرفتن برسکوی سوم پرورش ماهیان گرمابی توانسته قدم های خوبی در زمینه افزایش تولید و سرانه مصرف ماهی، ایجاد اشتغال، بهبود درآمد خانوارهای روستایی و کاهش صید از دریای خزر بردارد اما با وجود فواید بسیار این کار، موانعی بر سر راه توسعه این صنعت وجود دارد .
موانعی که امید می رود با حل مشکل کمبود منابع ملی، ارتقاء دانش بهره برداران و استفاده از فارغ التحصیلان آبزی پروری و نیز استفاده بیشتر ازمنابع آبی از جمله تالاب ها و آب بندان ها تا حدود زیادی مرتفع شود.
امری که با همت وعزم بیشتر مسئولان و بهره بردارن این بخش میسر می شود
منبع: واحد مرکزی خبر

مطالب مشابه

دیدگاه خود را بیان کنید