راهنمایی برای انتخاب و نگهداری ماهی قرمز

ماهی قرمز، زینت سفره‌های هفت سین ایرانیان که البته به گفته بسیاری از باستان‌شناسان قدمتی 1600 ساله دارد با خطرها و مشکلات بهداشتی زیست‌محیطی رو بروست که برای خرید و نگهداری آن بهتر است توصیه‌های سازمان دامپزشکی را جدی گرفت.

ماهی قرمز یا حوض یکی از زیباترین و نخستین ماهیانی است که به دست بشر اهلی شد و پس از پرورش و تکثیر گونه‌های مختلف آن در امپراطوری چین، ژاپن، اروپا، آمریکای شمالی و تمامی نقاط دنیا، هم اکنون بیش از 100 واریته مختلف آن به جهانیان معرفی‌ شده است.

اما همین ماهیان قرمز به ظاهر زینتی و زیبا می‌توانند در صورت رعایت نکردن اصول و نکات بهداشتی در خرید و نگهداری بیماری‌های باکتریایی قابل انتقالی برای انسان مانند عفونت های آئروموناسی، عفونت‌های فلاووباکتریایی، پزودوموناس فلوروسنس، عفونت‌های ادواردزیلایی، یرسینیوز، عفونت‌های نوکاردیایی، سل ماهی، انواع ویبریوها و استرپتوکوکوزیس به ارمغان بیاورند که البته بر اساس پایش‌ها و گزارش‌های سازمان دامپزشکی از روند پرورش و تکثیر این گونه ماهیان زینتی تا کنون گزارش های مستدلی از وقوع این بیماری ها در ماهیان قرمز گزارش نشده است.

کاظم عبدی - مدیر کل دفتر بهداشت و مبارزه با بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی - در این باره به خبرنگار ایسنا گفت: هر ساله با نزدیک شدن ایام نوروز افرادی غیرمرتبط با مراجع ذیصلاح ضمن ارائه اطلاعات ناصحیح اقدام به ایجاد تشویش اذهان عمومی کرده و در این بین رسانه‌های جمعی نیز به جای اطلاع رسانی صحیح از طریق مراجع ذیصلاح بهداشتی (سازمان دامپزشکی کشور) و تولیدی (سازمان شیلات ایران) به این امر دامن می‌زدند و با ذکر آلوده بودن این ماهیان زیبا به بیماری‌هایی نظیر پسوریازیس، سالمونلا، سل ماهی و ... باعث وارد شدن خسارات متعدد به پرورش‌دهندگان ماهیان زینتی می‌شوند.

وی افزود: در حالی که براساس اطلاع رسانی‌های سازمان دامپزشکی، ماهیان قرمز تولیدی در مراکز تکثیر و پرورش ماهیان زینتی کشور تحت نظارت و پایش مستمر بوده و تاکنون بیماری‌های خطرناکی که بتواند از این حیوانات خونسرد به انسان (بعنوان موجود خونگرم) منتقل شود گزارش نشده و در صورت رعایت مسائل بهداشتی در برخورد با این حیوانات مخاطره‌ای سلامت انسان را تهدید نخواهد کرد.

مدیر کل دفتر بهداشت و مبارزه با بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی تاکید کرد: بیماری پسوریازیس انسانی یک بیماری پوستی خودایمنی مرتبط با سیستم ایمنی بدن بوده که عواملی از قبیل وراثت، روحی مانند استرس، صدمات فیزیکی به پوست، داروها و نور آفتاب باعث تشدید آن می شوند و هیچ ارتباطی با ماهی ندارد. حتی مصرف روغن ماهی بعنوان یکی از راه‌های کنترل این بیماری شناسایی شده است .

عبدی ادامه داد: هیچ بیماری ویروسی قابل انتقال بین ماهیان و انسان بدلیل ماهیت خونسرد بودن ماهیان تا کنون گزارش نشده و در صورت رعایت مسائل بهداشتی مخاطرات ناشی از سایر بیماری‌های باکتریایی، انگلی و قارچی نیز از بین رفته یا کاهش می یابد.

وی درباره اقدامات سازمان دامپزشکی به عنوان متولی بهداشت و بیماری‌های آبزیان در کشور اظهارکرد: سازمان دامپزشکی برای حفظ و صیانت از سرمایه‌های عظیم آبزیان، ارتقای سلامت و بهداشت آن‌ها و مقابله با بیماری‌های مشترک انسان و آبزیان دستورالعمل کنترل بهداشتی مراکز تکثیر و پرورش ماهی قرمز را تهیه و به همه استان‌های کشور ارسال کرده است.

مدیر کل دفتر بهداشت و مبارزه با بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی افزود: بر این اساس کارشناسان دامپزشکی آبزیان استان‌ها از تمامی مراکز تکثیر و پرورش ماهی قرمز در کشور نمونه‌برداری ویروسی، باکتریایی، انگلی و قارچی کرده که در صورت ردیابی هرگونه آلودگی بسته به ماهیت بیماری اقدام به قرنطینه، کنترل، پیشگیری، درمان یا معدوم سازی واحدهای آلوده کرده می‌کند.

به گفته عبدی همکاری با شهرداری‌ها برای ساماندهی و عرضه ماهی قرمز در میادین میوه و تره بار براساس ضوابط بهداشتی سازمان، افزایش نظارت‌ها بر اماکن عرضه مجاز آبزیان، صدور گواهی بهداشتی و حمل برای مراکز مجاز تکثیر و پرورش ماهی قرمز و آموزش و اطلاع رسانی عمومی از طریق نصب پلاکاردها، تهیه بروشور و صدور اطلاعیه‌های بهداشتی از دیگر اقدامات سازمان دامپزشکی در این زمینه است.

وی درباره چگونگی انتخاب و خرید ماهی قرمز سالم و بهداشتی از سوی مردم گفت: توصیه می‌شود مردم ماهی قرمز را از مراکز معتبر و تحت نظارت و کنترل شهرداری و دامپزشکی تهیه و از خرید ماهی از فروشندگانی که ماهی‌ها را به صورت متراکم و در محل و در شرایط نامناسب بهداشتی و زیستی (از جمله شرایط نامناسب اکسیژنی و دمایی آب) نگهداری می‌دارند، خودداری کنند.

مدیر کل دفتر بهداشت و مبارزه با بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی با بیان اینکه ماهی قرمز باید دارای ظاهر و تحرک مناسب و شنای متعادل باشد، تصریح کرد: مردم باید از خرید ماهیان قرمزی که دارای علائم و نشانه‌هایی مانند باله‌های تاخورده و جمع شده، لکه‌های پنبه در اطراف دهان یا سطح بدن، زخم یا لکه‌های سفید متمایل به خاکستری یا قرمز روی سطح بدن، لبه باله‌هایی خورده و سائیده شده، چشم‌های بیرون زده به صورت یکطرفه یا دوطرفه و پولک‌های ریخته هستند، خودداری کنند.

عبدی درباره چگونگی نگهداری از این ماهیان زینتی در ایام نوروز گفت: برای نگهداری طولانی مدت ماهیان قرمز در خانه و سفره‌های هفت سین مقدار آب مورد نیاز هر قطعه ماهی حداقل یک لیتر در نظر گرفته شود و آب تنگ ماهیان یک تا دو بار در هفته تعویض و از قراردادن شن و ماسه‌های رنگی و تیز برای تزئین آکواریوم‌ها و تنگ‌های ماهیان خودداری شود.

وی ادامه داد: استفاده از دستکش به ویژه برای افراد حساس و دارای سوابق آلرژی، شستشوی کامل دست‌ها با آب و صابون بعد از هر بار دست زدن به آب یا ماهیان زینتی، جلوگیری از دست زدن کودکان به ماهیان، آموزش بهداشت فردی به آن‌ها و عدم دستمالی چشم، صورت و دهان بعد از کار با آکواریوم، نگهداری مناسب غذاهای ماهیان آکواریومی در جاهای خنک و تاریک و خشک در ظروف کاملاً در بسته و رعایت تاریخ مصرف برای این مواد غذایی، تغذیه ماهی قرمز با غذاهای کم پروتئین و سرشار از کربوهیدرات از جمله توصیه‌هایی بهداشتی در زمینه چگونگی نگهداری ماهیان قرمز است.

مدیر کل دفتر بهداشت و مبارزه با بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی اظهارکرد: غذای ماهیان بهتر است در سطح آب شناور بماند و غذا دهی بایستی یک یا حداکثر دو بار در روز و به مدت یک تا دو دقیقه مصرف شود.

عبدی با اشاره به رعایت دوره ای حداقل دو هفته‌ای قرنطینه برای ماهیان جدید در یک آکواریوم جداگانه و جداسازی تمامی موارد اختلال و بیماری از سایر ماهیان طی دوره زمانی برای آن‌ها گفت: در صورت بروز هر نوع علائم و ناراحتی در ماهیان آکواریومی به دامپزشک و در صورت بروز هر نوع علائم و ناراحتی‌های پوستی در انسان به پزشک مراجعه شود.

وی افزود: آب مورد استفاده باید بهداشتی باشد و برای استفاده آب‌های شرب شبکه آبرسانی شهری باید آن را کلرزدایی کرد یا برای تعادل گازها و خروج کلر قبل از مصرف حداقل به مدت 48 ساعت در ظروفی دهان‌گشاد نگهداری و ذخیره شود.

مدیر کل دفتر بهداشت و مبارزه با بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی با بیان اینکه باید از قرار دادن آکواریوم‌ها یا تنگ‌های ماهی جلوی نور مستقیم آفتاب، کنار شومینه‌ها یا داخل آشپزخانه خودداری کرد، گفت: در صورت عزیمت به مسافرت یا ترک منزل، ماهیان را دراماکن محصور مجاز مشخص شده برای این منظور رهاسازی کرده و یا آن را به اقوام یا آکواریوم دارها تحویل داد.

به گزارش ایسنا، گرچه استفاده از ماهیان قرمز در صورت رعایت نکردن نکات و اصول بهداشتی در انتخاب، خرید و نگهداری می‌تواند برای سلامت انسان مخاطره‌آمیز باشد اما سازمان دامپزشکی کشور به عنوان متولی بهداشت دام و آبزیان در صورت رعایت ضوابط بهداشتی و رفاه این حیوانات موافق عرضه ماهیان قرمز در ایام عید نوروز بوده چرا که بسیاری از افراد جامعه به ویژه کودکان نخستین تجربه برخورد با حیوانات را از این طریق بدست می آورند؛ بنابراین استفاده از این ماهیان زینتی چینی چندان هم که برخی کارشناسان به آن دامن می‌زنند نمی‌تواند نگران کننده باشد
منبع : خبرگزاری ایسنا