پتانسیل بالای عرصه های بیابانی استان یزد در پرورش ماهی /گ

در این رابطه از روش های مختلفی برای مهار آب های سطحی و ذخیره سازی در مواقع پرآبی مانند فصل زمستان استفاده می شود طوری که در این رابطه اقدام های موثری صورت گرفته و مورد استقبال کشاورزان با انگیزه یزدی واقع شده است.

مشکل کمبود آب از گذشته در این منطقه وجود داشته و در آینده نه تنها به عامل محدود کننده ای برای توسعه کشاورزی، صنعتی و حتی اجتماعی تبدیل خواهد شد بلکه موجب مهاجرت جمعیتی نیز می شود.

کاهش جمعیت روستایی و اسقرار 60 درصد جمعیت یک میلیون و 37هزار نفری استان یزد در مرکز استان(شهرستان یزد) نمونه ای از این پدیده است .

تعداد روستاهای خالی از جمعیت استان نسبت به 10سال قبل رو به افزایش است ، به نظر می رسد مهاجرت جمعیت منحصر به مناطق روستایی استان نباشد، بلکه با کاهش بارش از آبدهی منابع آبی کاسته خواهد شد و این مشکل در آینده ابعاد گسترده تری به خود خواهد گرفت، بنابراین استفاده چند منظوره از منابع آبی موجود با هدف توسعه آبزی پروری به عنوان یک از راهکارهای مناسب در این رابطه است .

با ساخت استخرهای چند منظوره کشاورزی، به عنوان یکی از روش های مناسب در مصرف آب، علاوه بر ذخیره سازی آب و مدیریت مصرف می توان تولید سالانه آبزیان را در استان افزایش داد .

*** پرورش ماهی و مزایای آن

درباره مزایای استفاده از استخرهای چند منظوره کشاورزی می توان به استفاده مناسب از منابع آبی، کاهش مصرف کود شیمیایی، افزایش سرانه مصرف ماهی و کمک به اشتغال زایی اشاره کرد .

درباره دیگر مزایای پرورش ماهی در منابع آب کشاورزی استان، بهبود وضعیت اقتصادی خانوارهای روستایی، استفاده چند منظوره از آب و غنی سازی آب با فضولات ماهی را نباید از یاد برد .

امروزه پرورش ماهی در استخرهای ذخیره آب کشاورزی به دلیل محدودیت برداشت آبزیان از دریاها و اقیانوس ها مورد توجه ویژه اکثر کشورها از جمله ایران قرار گرفت .

به همین دلیل آبزی پروری در آب های داخلی اهمیت پیدا کرده ، زیرا کیفیت ارزش غذایی گوشت ماهی در چنین آب هایی نسبت به سایر فرآورده های غذایی بهتر هم است .

پرورش ماهی در استخرهای چند منظوره کشاورزی،موجب می شود، آب خروجی از استخر غنی و املاح مورد نیاز گیاه را به صورت محلول از طریق آوندها به گیاه برساند .

پرورش ماهی در چنین منابع با چالش هایی هم روبرو است، می توان به آشنا نبودن کشاورزان با فن پرورش ماهی و دسترسی نداشتن به کارشناسان فنی اشاره کرد، این موضوع اهمیت ترویج فرهنگ آبزی پروری را نشان می دهد .

دیگر باور نادرست کشاورزان این است، آنان که اقدام به اجرای سیستم های آبیاری نوین بارانی و قطره ای در اراضی خود کرده اند. تصور می کنند پرورش ماهی تاثیری برای افزایش تولید ندارد .

هماهنگ کردن زمان پرورش ماهی با نظام آبیاری باید مورد توجه قرار گیرد . برای رفع نگرانی در این زمینه باید در زمان شروع فصل کشاورزی و آبیاری مزرعه، اقدام به رهاسازی بچه ماهی کرد .

*** استفاده از ظرفیت ها و افزایش چهار برابری تولید ماهی استان

در هفت هزار منابع آبی استان یزد که شامل قنات، چشمه، چاه های آب کشاورزی و صنعتی است، ظرفیت ها و قابلیت های زیادی برای استحصال انواع ماهیان گرم آبی، سرد آبی و حتی ماهیان زینتی و اردک هم وجود دارد .

مدیر امور شیلات و آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان یزد به تازگی اعلام کرده که در صورت استفاده از 20 درصد این منابع، میزان استحصال ماهی از 900 تن فعلی به چهار هزار تن در سال قابل افزایش است .

مهندسˈ محمدعلی مبینیˈ افزود: پرورش ماهی در آب های زهکشی کشاورزی و با ساخت کانال (آبراهه) انجام می شود، که آب مورد استفاده قابل استفاده در دیگر بخش ها نیست .

منابع آبی استان شامل سه هزار و 283رشته قنات، چهار هزار و 315حلقه چاه و 546 دهنه چشمه است.

هم اکنون علاوه بر قزل آلا که از ماهیان سرد آبی است، انواع ماهیان گرم آبی از نوع کپور، هامور ، ˈفیتوفاکˈ، ˈتیلا پیلاˈ، ماهیان خاوری ،ماهی سفید و اردک در منابع آبی استان یزد پرورش داده می شود .

*** سرانه پایین مصرف ماهی در استان

به گفته مبینی که از کارشناسان ارشد صنعت شیلات استان یزد است، پرورش ماهی قزل آلا در آب های شور در ایران برای نخستین بار چند سال قبل در شهرستان بافق که در 120کیلومتری جنوب شرقی شهر یزد قرار دارد، صورت گرفت .

وی افزود: پس از این ابتکار ، شماری از نمایندگان رسانه های داخلی و خارجی مستقر در تهران از جمله سی.ان.ان با سفر به بافق گزارش هایی را تهیه و منتشر کردند که در بخش آرشیو شیلات استان موجود است .

با وجود هفت هزار منابع آبی، چالش هایی هم در مسیر توسعه سرمایه گذاری و رونق صنعت شیلات استان وجود دارد، یکی از این چالش ها کمبود سردخانه برای نگهداری ماهی پس از برداشت و پایین بودن سرانه مصرف آن در میان یزدی هاست .

سرانه مصرف ماهی استان هفت کیلوگرم است، این رقم حدود چهار کیلوگرم از میانگین مصرف ماهی در کشور کمتر است .

از نکات جالب پرورش ماهی این است که با برداشت هر تن ماهی و رهاسازی آب استخر به زمین های کشاورزی پایین دست، 500 کیلوگرم در مصرف کود شیمیایی صرفه جویی می شود ، با توجه به افزایش تمایل مردم به مصرف محصول های ارگانیک پرورش ماهی از منظر اقتصادی هم سودمند است .

آب حاصل از محل پرورش ماهی به گفته مبینی بسیار غنی است و باعث افزایش تولید کشاورزی، ماندگاری بیشتر محصول و حاصل خیزی خاک می شود .

شهرستان های تفت، خاتم، ابرکوه و بافق قطب پرورش ماهی در استان است .

به باور مدیر امور شیلات و آبزیان استان یزد، توسعه صنعت شیلات نیازمند افزایش اعتبار تخصیصی، نگاه ویژه به شیلات، حمایت از بخش خصوصی برای تامین نهاده های شیلات و تخصیص اعتبار خاص از محل بودجه خشکسالی است. ک/4

عباسقلی اشکورجیری
منبع : خبرگزاری فارس