تالاب های لرستان فرصت های در معرض تهدید /گ

تالاب ها از مولدترین محیط های کره زمین محسوب می شوند و به همین دلیل ادامه حیات در روی زمین به شدت وابسته به تداوم شرایط بوم شناختی این اکوسیستم های بی نظیر است.

تالاب ها از مهمترین محیط های طبیعی برای تولید محصولات شیلاتی، حفظ سطح آب برای مناطق کشاورزی، تولید چوب، ذخیره آب و کاهش بلایای طبیعی و به ویژه سیلاب هستند.

این اکوسیستم های آبی در راستای تثبیت خطوط ساحلی، از بین رفتن مواد زاید و تصفیه آب و برخورداری از چشم اندازهای زیبای طبیعی و ایجاد بستر مناسب برای حیات بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی جایگاه ارزشمندی دارند.

تالاب های لرستان با وسعتی بیش از دو هزار هکتار مکان و زیستگاه مناسبی برای زیست انواع پرندگان بومی و مهاجر و همین طور انواع آبزی است.

در میان تالاب های این استان تالاب های یازده گانه شهرستان پلدختر به عنوان شهر تالاب ها مکان گردشگری منحصر به فرد است.

براساس بررسی های زمین شناسی، تالاب های یازده گانه معروف پلدختر بر روی آهک های خرد شده لنداسلاید سیمره (چل جایدر) واقع شده اند که حدود ده تا یازده هزار سال پیش وقوع زلزله ای به بزرگی بیش از هفت ریشتر موجب رانش لایه های سنگی یال شمالی طاقدیس کبیر کوه و مسدود شدن رودخانه های سیمره و کشکان شده است.

تعداد تالاب های پلدختر بعد از وقوع لنداسلاید سیمره، بالغ بر 50 تالاب کوچک و بزرگ بوده که از زمان تشکیل تا 100 سال پیش تحت تأثیر عوامل طبیعی، بیشتر آنها خشک و منقرض شده اند و تنها تعداد 11 تالاب که از تغذیه بهتری برخوردار بوده باقی مانده اند.

وسعت این تالاب ها یا به اصطلاح 'گریها' بالغ بر 45 هکتار است که 'گری جمجمه' بزرگترین و 'گری سیه' کوچکترین آنها است و همگی به جز گرگر در همه فصول سال از طراوت قابل توجهی برخوردارند و هرگز خشک نمی شوند.

'گری پا به نار' و 'گری تاف' کنار هم قرار گرفته و 'گری کبود' حالتی شبیه جزیره به خود گرفته و 'گری جمجمه' به معنای جنبان که حالت تحرک دارد.

آب شیرین تالاب تنگ فنی و گیاهانی چون بلمک، نی، بلوط، پونه و بابونه در حاشیه همه تالاب های این منطقه مناظر دل فریب و چشم نوازی را به وجود آورده اند.

در جنوب شرقی شهرستان بروجرد نیز تالابی به نام بیشه دالان وجود دارد که زیستگاه پرندگان مهاجر و بومی است.

در شهرستان دررود نیز تالاب هایی وجود دارد که در زمان حاضر میزبان پرندگان مهاجری همچون فلامینگوست.

تغییر کاربری این ظرفیت های غنی طبیعی و گردشگری به اراضی کشاورزی در سال های اخیر ادامه دارد و این در حالی است که با وجود تکرار پدیده گرد و غبار تالاب ها به عنوان شریان های اصلی حیات در این استان مورد نیاز هستند.

خطر نابودی و خشک شدن تالاب های لرستان فعالان محیط زیست را نیز نگران کرده است و بیم آن می رود که این اکوسیستم های آبی به عنوان چشمه های تولید غبار در لرستان و غرب کشور برشمرده شوند.

این در حالی است که در سال های اخیر کاهش 70 درصدی وسعت تالاب های لرستان برای توسعه اراضی کشاورزی، صیفی کاری در تالاب بروجردی و تعرض اراضی کشاورزی به تالاب دورود مشکلات بزرگ زیست محیطی در این اکوسیستم های آبی ایجاد کرده است.

مدیر کل محیط زیست لرستان با تاکید بر لزوم احیای تالاب های استان افزود: گری بلمک پلدختر یکی از مهمترین تالاب های استان لرستان است که به منظور احیای آن با مسوولان سازمان محیط زیست پیگیری های لازم انجام شده است.

مهرداد فتحی بیرانوند اظهار کرد: با توجه به تغییر کاربری در بستر این تالاب و تبدیل آن به زمین های کشاورزی، در این راستا حقی برای کشاورزان ایجاد شده است.

وی ادامه داد: در صورت تامین اعتبار از طرف سازمان محیط زیست زمین های کشاورزی موجود در این تالاب ها خریداری و با اقدام های انجام شده تالاب گری بلمک پلدختر دوباره احیا می شود.

فتحی بیرانوند با تاکید بر ضرورت همکاری بین بخشی در این راستا گفت: همکاری دستگاه های مرتبط در خصوص احیای تالاب های استان امری لازم و ضروری است که با توجه به اهمیت این اکوسیستم ها در استان نیازمند رسیدگی هستند.

مدیر کل محیط زیست لرستان افزود: این اداره کل در راستای حفظ ظرفیت های تالاب ها علاوه بر استفاده از مشارکت های مردمی، استقرار پاسگاه محیط بانی در تنگ فنی را در دست اقدام دارد.
منبع: ایرنا