زباله ها و آلودگی های نفتی دریای خزر را با خود بردند /گ

فعالیت های اقتصادی در اطراف دریاچه متهم اصلی آلودگی دریای خزر به حساب می آید. با افزایش روند فعالیت های اقتصادی در اطراف دریای خزر آلودگی ها نیز افزایش پیدا می کنند و در پی آن حیات موجودات زنده با بحرانی جدی دست و پنجه نرم می کند.

توسعه نا متوازن شهرها، تراکم بیش از حد جمعیت در اکثر نواحی ساحلی، ضعف مدیریتی در رابطه با جانمایی درست و ساماندهی این مناطق، توسعه روزافزون گردشگری و صنعت توریسم، عدم مدیریت صحیح در رابطه با دفع فاضلاب های شهری، صنعتی و کشاورزی و نیز دفع پسماندها و زباله ها در شهرهای ساحلی و مناطق گردشگری از جمله دلایل دیگر آلودگی خزر به حساب می آیند.

دریای خزر مامن زباله ها

به علت شرایط آب و هوایی مناسب دریای خزر نیز بیش از 40 شهر بزرگ و کوچک با جمعیت های مختلف و تعداد زیادی روستا در حاشیه جنوبی و کنار سواحل دریای خزر و رودخانه های منتهی به آن توسعه یافته اند که فاضلاب بیشتر آنها از طریق این رودخانه ها به دریای خزر انتقال می یابد. در مواردی نیز فاضلاب مستقیما به دریا هدایت می شود.

اگر چه طبق قوانین و مقررات سازمان حفاظت محیط زیست ایران، شرکت های آب و فاضلاب موظفند فاضلاب شهرهای مختلف را در حد استانداردهای این سازمان تصفیه و بعد آن را به منابع آب های سطحی از جمله دریا هدایت کنند، اما عملا چنین اقداماتی صورت نمی گیرد.

به عنوان مثال در شهرهای قایمشهر، نور، ساری، شیرگاه و آمل زباله ها در بدترین مکان از نظر طبیعی و در بعضی مناطق مانند قایمشهر نیز از طریق رودخانه ها به سمت ساحل کشیده می شود.

استان مازندران با تولید ۲۵۴۱ تن پسماند روزانه در بین استان های حاشیه خزر در رتبه نخست و پس از آن گیلان با ١٩٥٠ تن و گلستان گلستان ٩٠٠ تن در رده های بعدی تولید پسماند قرار دارند و بیش از یک چهارم پسماندهای کشور در هفت استان ساحلی شمالی و جنوبی تولید می شود.

تغییرات ژنتیکی نتیجه آلودگی ها

آلودگی های محیطی رد خود را بر ماهیان نیز باقی می گذارند. که باعث محدودیت آنها از جمله آزادی در محیط های طبیعی یا در استخرهای پرورش دارد. فاضلاب کارخانه ها یا فاضلاب های شهری از یک طرف منجر به کم شدن اکسیژن آب شده و از طرف دیگر در صورت استفاده از سموم اثر مستقیمی روی ماهیان داشته و باعث می شود اغلب ماهیان در معرض آلودگی قرار گیرند.

در مسمومیت های نسبتا کم، ناهنجاری هایی مانند تغییر شکل باله ها و در مسمومیت های شدید مستعد ابتلا به بیماری های مختلف می شوند. آلودگی ها از یک سو قدرت دفاعی بدن آنها را در اثر تنش یا استرس ناشی از آلاینده ها کم کرده و از سوی دیگر این مواد مستقیما به اندام های مختلف به ویژه آبشش، کبد و غدد تناسلی آسیب رسانده و در بلند مدت باز هم باعث نابودی آنها می شوند.

آلاینده ها مانند آفت کش ها در سطح کلان در اثر تجمع، از طریق زنجیره های غذایی در بدن آبزیان (گیاهان، نرم تنان و ماهیان) باعث مسمومیت جانوران خشکی زی و انسان شده و از همه خطرناک تر باعث ایجاد تغییرات ژنتیکی می شوند.

پروتکل حفاظت از دریای خزر در برابر آلودگی‌ها

21 مرداد ماه سال 1385، کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای خزر (کنوانسیون تهران) برای 5 کشور ساحلی لازم‌الاجرا و بعنوان روز دریای خزر نامگذاری شد.

همچنین چهارمین کنفرانس کشورهای عضو کنوانسیون تهران در تاریخ 22-20 آذرماه 1391 (12-10 دسامبر 2012) با شرکت وزرا و معاونین وزرای محیط زیست کشورهای عضو این کنوانسیون در شهر مسکو برگزار شد. در این کنفرانس متن پروتکل "حفاظت از دریای خزر در برابر آلودگی‌های ناشی از منابع و فعالیت‌های مستقر در خشکی" مورد تصویب کلیه کشورهای عضو قرار گرفته و توسط ایران و ترکمنستان در همان اجلاس به امضا رسید.

روسیه و قزاقستان نیز در مهلت 6 ماه اعلام شده پروتکل را به امضا رساندند و آذربایجان نیز مستقیما برای تصویب پروتکل توسط مجلس کشور خود اقدام کرد.

این پروتکل به کاهش آلودگی دریای خزر ناشی از منابع مستقر در خشکی می پردازد. ورود چنین آلودگی هایی به دریا عمدتا از طریق رودخانه ها صورت می گیرد. پیش نویس متن این پروتکل در جلسات متعددی که بسیار هم بحث برانگیز بوده اند توسط کارشناسان منطقه مورد بازبینی قرار گرفته و نهایتا در این جلسه متن پروتکل تایید نهایی شد. در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی مورخ 18/5/94 کلیات این پروتکل مورد تصویب قرار گرفت
منبع: خبرآنلاین