لزوم تلاش براي کاهش آلودگي رودمرزي ارس /گ

  • گزارشها
  • لزوم تلاش براي کاهش آلودگي رودمرزي ارس /گ
دوشنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۴  ۰ نظر   ۹۱ بازدید

لزوم تلاش براي کاهش آلودگي رودمرزي ارس
رود پر آب و خروشان ارس در مرزهای شمال غرب کشور پیشینه ای تاریخی دارد و حتی در کلام الله مجید به ساکنان اطراف این رودخانه نیز به نام قوم رس نیز اشاره شده است .
این رودخانه از دامنه های کوه های مین گول و آرارات ترکیه که روزگاری نه چندان دورمتعلق به سرزمین ایران بزرگ بود نشات می گیرد و پس از عبور از نقاط مرزی آذربایجان غربی ، آذربایجان شرقی و اردبیل به دریای خزر می ریزد .
39 درصد این رودخانه که 1072 کیلومتر طول دارد در خاک ایران است.
رود ارس همواره یکی از مواهب طبیعی و ذخایر و منابع آبی شمال غرب کشور به شمار رفته و بخشی از سرسبزی ، سرزندگی و تولید انواع محصولات کشاورزی و باغی و حتی آب شرب ساکنان ساحلی آن مدیون این رودخانه است .
با این وصف چند سالی است زلالی ، پاکی و صافی این این رودخانه بزرگ با ورود پساب های صنعتی و خانگی ساکنان جنوبی آن زیرسوال رفته و آب زلال و تمیز آن آلوده شده است .
مهندس صدرموسوی کارشناس رسمی دادگستری در حوزه منابع طبیعی و آب به خبرگزاری صدا و سیما می گوید : چندی پیش همایش بهره برداران ایرانی و خارجی رودخانه ارس در تفلیس پایتخت گرجستان برگزار شد که در آن نمایندگانی از سازمانهای مردم نهاد و متولیان امور آب کشورهای ایران ، جمهوری آذربایجان ، گرجستان ، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان حضور داشتند .
به گفته وی ، در این نشست مشترک کارشناسی مقرر شد در وهله اول عوامل آلایندگی رودخانه ارس مشخص شود و سپس عوامل پیشگیرانه علمی و عملی بکار گرفته شود و خوشبختانه سازمان ملل متحد نیز برای اجرای چنین طرح های حفاظت از آب رودخانه های مهم پنجاه هزار دلار کمک بلاعوض می کند .
وی که از شرکت کنندگان این نشست بود افزود : همه کارشناسان در نشست مشترک تفلیس درباره آلودگی رودخانه ارس به این نتیجه رسیدند که تنها راه نجات بزرگترین رودخانه پر آب مرزی کشورهای مذکور پیش آگاهی و بالا بردن اطلاعات بهره برداران و ساکنان سواحل آن است تا آنان مجاب شوند که هر گونه آلودگی آب و خاک این رودخانه می تواند علاوه بر به خطر انداختن اکوسیستم منطقه و آبزیان و پرندگان رودخانه به شیوع بیماریهای ناشی از آلودگی نیز در بین حاشیه نشینان ارس منجر شود .
دکتر برادران شکوهی استاد تاریخ دانشگاه تبریز نیز گفت : تمام رودخانه پر آب ارس که بیش از 1072 کیلومتر طول و عرضی معادل 30 تا 40 متر دارد و عمق متوسط آن به 4 متر می رسد روزگاری نه چندان دور در حوزه جغرافیایی ایران بزرگ بود و سواحل شمال و جنوب آن را ساکنان ایرانی تشکیل می دادند که متاسفانه در قرارداد ترکمنچای در سال 1813 میلادی پیش بخشهای شمالی آن به روسیه واگذار شد و حدود دو قرن این رودخانه مرز ایران و شوروی سابق را تشکیل می داد که با فروپاشی اتحاد شوروی و شکل گیری کشورهای جدید الان ما با 4 کشور گرجستان ، ارمنستان ، آذربایجان ، ترکیه و جمهوری خودمختار نخجوان در ارس همسایه شده ایم .
وی افزود : البته گرجستان مستقیما به ارس دسترسی ندارد ولی بزرگترین رودخانه ای که از داخل تفلیس پایتخت گرجستان می گذرد به رودخانه ارس از طریق خاک جمهوری آذربایجان می پیوندد که بخشی از آلودگی های تفلیس نیز ضمیمه آن است .
وی گفت : این رودخانه 805 جزیره کوچک دارد که طبق قراردادهای مرزی ایران و شوروی سابق 427 جزیره به ایران و 382 جزیره به روسیه تعلق داشت که اکنون این 382 جزیره نیز در بین کشورهای شمالی ایران تقسیم شده است .
نماینده مردم جلفا و مرند در مجلس نیز می گوید : آخرین اطلاعات منتشر شده نشان می دهد که پساب های صنعتی کشورهای شمالی ارس 90 درصد آلودگی را تشکیل می دهند .
حسن نژاد گفت : شیب سرزمین های شمالی ارس به رودخانه است در حالیکه اکثر سواحل ارس در حوزه جغرافیایی ایران پست تر از رودخانه اند بنابراین اکثر پساب های صنعتی و حتی فاضلاب خانگی ساکنان شمالی آن به آسانی وارد ارس می شود .
معصومه ابتکار رییس سازمان حفاظت محیط زیست که چندی پیش به تبریز سفر کرده بود گفت : در جریان سفر نخست وزیر ارمنستان به کشورمان درباره آلودگی های ارس به صراحت صحبت کردیم و علاوه بر آن با حضور مسئولان وزارت نیرو و محیط زیست نشستی با وزیر محیط زیست ارمنستان برگزار شد که در آن ایران از آلودگی رودخانه توسط ارمنستان گلایه کرد و آنها گفتند که اقدامات علمی و عملی و فنی و اجرایی با تعامل وزارت نیروی ایران صورت می گیرد که نتایج خوشایندی داشته است .
سعیدمتصدی معاون سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز در این باره می گوید : تاکنون علاوه بر پروتکل های منعقد شده و نشست های مشترک طرف ایرانی و ارمنی تلاش شده است از هر گونه انتشار و ورود آلاینده های صنعتی به ارس جلوگیری شود و طرف ارمنی قول داده است تا سال 2017 ورود هر گونه آلودگی را به رودخانه ارس کنترل و مهار کند.
مهندس شینا انصار مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست کشور هم گفت : علاوه بر آلودگی ناشی از سدهای باطله مس ارمنستان و معادن و همچنین بقایای سموم کشاورزی و کودهای شیمیایی و برخی فاضلاب های خانگی ، ساکنان سواحل ارس نیز در آلایندگی آن تاثیرگذار است ولی این سازمان 17 ایستگاه نمونه برداری را در سواحل استانهای آذربایجان شرقی ، غربی و اردبیل ایجاد کرده و به طور منظم به پایش این رودخانه پر آب می پردازد .
مدیر دفتر محیط زیست و کیفیت منابع آب شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی هم با اشاره به اقدامات انجام شده برای کاهش آلودگی آب رود مرزی ارس گفت در این راستا مقرر شده است کمیته ویژه بازرسی و حفاظت و اجرایی کردن پروتکل های منعقده بین ایران و ارمنستان در دو کشور تشکیل و فعال شود.
فریدون آرمانفر افزود: از سال 1385 پایش و رفع آلودگی آب رودخانه مرزی ارس مورد توجه جدی وزارت نیرو قرار گرفته و تاکنون 20 پروتکل با محوریت وزارت نیرو و تولیت آب منطقه ای آذربایجان شرقی و همکاری وزارت امور خارجه و سازمان حفاظت محیط زیست کشور برای حفاظت و صیانت از کیفیت آب رودخانه ارس با کشور ارمنستان به امضاء رسیده است.
وی افزود در همین راستا در سال به طور منظم در 12 نوبت نمونه برداری همزمان و مشترک از آب ارس با حضور نمایندگان متخصص ایرانی و ارمنی انجام می شود و پس از آن در آزمایشگاههای وزارت نیروی ایران و آژانس محیط زیست و ارمنستان، آنالیز و نسبت به تحلیل کیفیت آب و تبادل آنها مبادرت می شود.
به گفته وی شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی سالانه نزدیک 8 میلیارد ریال به عنوان نماینده محلی وزارت نیرو برای نمونه برداری، آنالیز و تحلیل کیفیت آب و تبادل آنها هزینه می کند.
عضو استانی هیئت تعاملی پایش و جلوگیری از آلودگی رودخانه ارس افزود : تاکنون با تعامل طرف ارمنی ورود پساب های سد باطله مس مولیبدن استان سیونیک به رودخانه ارس نسبتاً محدود شده است.
وی خاطرنشان کرد قسمتی از پساب ها هنوز وارد این رودخانه خروشان می شود و این پساب ها عمدتاً همان پساب های سدهای باطله مس مولیبدن ارمنستان است اما نتایج تعاملات و نشستها و اقدامات اجرایی و عملی انجام شده سبب کاهش چشمگیر حجم آلودگی های ورودی به ارس نسبت به اوایل دهه گذشته شده است.
وی ادامه داد خوشبختانه با نصب فناوری سیستم «بازچرخانی» سدهای باطله مس و مولیبدن توسط طرف ارمنی این پساب های آلوده معدنی، برگشت و تصفیه کامل خواهد شد و علاوه بر آن طرف ارمنی با ازدیاد تعداد سدهای باطله در استان سیونیک و نظارت مستمر بر فعالیت های صنعتی خود در صدد کاهش حداکثری آلایندگی های رودخانه ارس برابر تعهدات اعلامی به طرف ایرانی است.
وی در مورد میزان آلودگی رودخانه ارس هم گفت نتایج آنالیزهای آزمایشگاه وزارت نیرو و آب منطقه ای آذربایجان شرقی نشان می دهد که در هیچ مورد کیفیت آب رودخانه ارس از استانداردهای آب شرب تجاوز نکرده ولی ترسیب رسوبات در کف رودخانه و انتقال آن به نواحی پایین دستی یکی از نگرانی های عمده وزارت نیرو بوده است.
آرمانفر اضافه کرد از طرف دیگر آنالیزهای صورت گرفته در نسوج ماهیان روخانه ارس نشان می دهد که آثار تجمیع فلزات سنگین در بدن ماهیها خارج از حد استاندارد نبوده با این حال مطالعات سازمان حفاظت و محیط زیست کشور حکایت از آن دارد که در موجودات کف زی موسوم به «منتوز» آثاری از تجمع آلودگی های جزئی وجود دارد.
مدیر دفتر محیط زیست و کیفیت منابع آب شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی درهمین حال تأکید کرد در حال حاضر رودخانه ارس یکی از پاکترین و کم آلاینده ترین رودخانه های ایران است.
وی افزود در حال حاضر آلودگی های ناشی از تخلیه پساب معادن درآب شرب برای ساکنین ارس و حاشیه نشینان مشکلی ایجاد نمی کند.
وی با اشاره به لزوم محفوظ ماندن حقابه ایران از آب رودخانه ارس یادآور شد در این رابطه مرجع تصمیم گیری و بهره برداری وزارت نیرو است و هیچ تصمیم یا اقدامی نبایستی خللی در این حقابه ها ایجاد کند
منبع: واحد مرکزی خبر

مطالب مشابه

دیدگاه خود را بیان کنید