ریزگردهای سمی که در برهوت گاوخونی قربانی می‌گیرند /گ

در قلب فلات مرکزی ایران یعنی در جنوب شرقی اصفهان، میراثی به نام تالاب بین‌المللی گاوخونی داشتیم که حالا نام کویر را بر پیشانی خود دارد و باید آن را کویر و شوره‌زاری گاوخونی نامید، عنوانی که اگر به این شکل پیش رود در کتاب جغرافیا هم برای دانش‌آموزان ما ثبت می‌شود.

اکوسیستمی که در دل خود روزگاری دارای گونه‌های مختلف گیاهی و آبزیان بوده و در گذشته، تالاب گاوخونی محل زیست نیزارها، گیاه گز، ماهی کفور، ماهی شیر و 50 گونه پرنده نادر و گورخر ایرانی بود.

منطقه‌ای که قبل از خشک شدن میزبان پرنده آبزی و کنارآبزی و فلامینگوهائی بود که در پاییز پناهگاهی در جنوب شرقی اصفهان داشتند و پرواز آن‌ها بر فراز آسمان نیلگون اصفهان حال و هوای خاص به این شهر می‌بخشید.

اجرای «عدالت آب» از نابودی تالاب گاوخونی جلوگیری می‌کند‌

اما ما در این مدت میزبانی خوبی نکردیم و این سبب شده که نه تنها این اکوسیستم خشک شود بلکه تمامی گونه‌های جانوری آن را از این منطقه فراری دهیم؛ گاوخونی دچار تغییر اقلیمی اجباری به دست بشر شده که حتی بر سلامت مردم شرق اصفهان نیز تأثیرات سوء خود را گذاشته است و خود به گفته کارشناسان محیط‌زیست در حال تبدیل به کانون ریزگردهای سمی است که حتی به تهران نیز انتقال می‌یابد.

اما در این میان حجت‌الاسلام ناصر موسوی لارگانی رئیس مجمع نمایندگان استان اصفهان اعتقاد دارد اجرای «عدالت آب» از نابودی تالاب گاوخونی جلوگیری می‌کند‌؛ وی گفت: ‌باید «عدالت آب» به اصفهان بازگردد و از نابود‌شدن تالاب گاوخونی جلوگیری شود، صنعت کشاورزی در اصفهان سال‌های گذشته از رونق خوبی برخوردار بوده و اعتباری داشته است.

همان‌طور که ارومیه را نجات دادید گاوخونی هم احیا کنید

حجت‌الاسلام لارگانی بیان کرد: درباره وضعیت تالاب گاوخونی در صحن علنی مجلس تذکر داده‌ایم؛ من نیز به وزیر رئیس‌جمهور اعلام کرده‌ام که گردوغبار ناشی از پساب‌های تالاب گاوخونی تنها استان اصفهان را تهدید نمی‌کند بلکه این گردوغبار به استان‌های دیگر و حتی تهران منتقل می‌شود.

وی افزود: برای احیای تالاب گاوخونی همان‌طور که دریاچه ارومیه را احیا کرده‌اند برای تالاب گاوخونی نیز چنین برنامه‌هایی داشته باشند.

خشکی تالاب گاوخونی تأثیر زیادی در کویرزایی منطقه داشته است

رسول زرگرپور، استاندار اصفهان نیز چندی پیش در نشستی در جمع خبرنگاران به اثرات مخرب زیست محیطی ناشی از قطع جریان آب رودخانه اشاره کرد و گفت: علاوه بر مشکلات ناشی از بی‌آبی، اثرات مخرب خشکی زاینده‌رود بر روی اکوسیستم منطقه قابل محاسبه نیست.

وی با اشاره به اینکه خشکی تالاب بین‌المللی گاوخونی تأثیر زیادی بر روی کویرزایی در منطقه داشته است، خاطرنشان کرد: این موضوع خسارت‌های زیست‌محیطی زیادی از جمله کویر زایی بر روی منطقه دارد.

خسارتی که با پول نیز جبران نمی‌شود

لطف‌الله ضیایی کارشناس محیط‌زیست درباره ریزگردهای سمی تالاب گاوخونی گفت: 4 ماه در سال یعنی از فصل تابستان تا اوایل پائیز مسیر باد از شرق به غرب است که باد غالب نامیده می‌شود، این باد تمامی ریزگردهای سمی را در این 4 ماه به اصفهان و سایر استان‌های هم‌جوار می‌رساند.

وی بیان کرد: اگر آبی به کشاورز نرسد، جبران آن را می‌توان با خسارت و پول تأمین کرد اما حقابه تالاب با پول رفع نمی‌شود زیرا یک مسئله زیست محیطی است که با سلامت و جان مردم روبرو است.

سالانه 20 درصد از پرندگان مهاجر در مسیر تالاب گاوخونی تلف می‌شوند

آسیب‌رسانی به تالاب گاوخونی تنها در جنبه‌های یاد شده نیست بلکه از لحاظ اکوسیستمی پرندگان مهاجر بسیای در این مسیر تلف می‌شوند.

اسماعیل کهرم مشاور سازمان محیط زیست کشور نیز هشدار دیگری از جنبه دیگر داد و گفت: با توجه به خشکی تالاب گاوخونی و پرنده‌هایی که از این مسیر به جنوب مهاجرت می‌کنند به دلیل کمبود مواد غذایی و نبود آب نزدیک به 20 درصد از جمعیت پرندگان مهاجر در این مسیر هر سال تلف می‌شوند.

وی افزود: معمولا در سال‌های اول خشک شدن تالاب اجساد پرندگان بسیاری در اطراف تالاب می‌بینیم که تلف شده‌اند زیرا آن‌ها وقتی حرکت می‌کنند مقدار زیادی غذا مصرف می‌کنند و لایه زیادی چربی در بدن خود ذخیره کرده و از آن به عنوان سوخت استفاده می‌کنند.

مشاور سازمان محیط زیست کشور تصریح کرد: وقتی به گاوخونی می‌رسند آن سوخت مصرف شده و درجه حرارت بدن بالا رفته و پرندگان نیاز دارند که در آن بنشینند تا خنک شده و تغذیه کنند تا انرژی از دست رفته را بازگردانده تا در طول مهاجرت جبران کنند؛ اما حالا وقتی به گاوخونی می‌رسند انرژی ندارند.

کهرم خاطرنشان کرد: بسیاری از پرندگان به تالاب گاوخونی برای سوخت‌گیری می‌آمدند تا به سمت جنوب حرکت ‌کنند و دراین‌بین آن‌ها هستند که بیشترین ضرر را می‌بینند زیرا گاوخونی برای آن‌ها حکم یک قهوه‌خانه سرراهی را داشته است.

وی افزود: با از بین رفتن گاوخونی تصور می‌کنم نزدیک به 20 درصد از جمعیت پرندگان مهاجر در این مسیر هرسال تلف می‌شوند که این خبر خوبی نیست.

کهرم و تمامی کارشناسان محیط زیست معتقدند که اگر آب به تالاب برسد در مدت زمان کوتاه باز تالاب گاوخونی احیا می‌شود.

تالاب گاوخونی که روزی شریان زندگی و زندگی‌بخش بود حالا با خشک شدن، نابودی اکوسیستم و شوره‌زار سمی ریزگردهای سمی از خود منتشر می‌کند که سبب افزایش بیماری در منطقه شرق اصفهان شده است، تالابی که هم برای انسان و موجودات آن منطقه حکم یک قربانگاه را دارد؛ حالا انسان‌ها و موجودات قربانی بی‌تدبیری مسئولان گذشته و حال می‌شوند
منبع: تسنیم