بررسي مزاياي فرآوري و توليد محصولات نوين شيلاتي /گ

  • گزارشها
  • بررسي مزاياي فرآوري و توليد محصولات نوين شيلاتي /گ
چهار‌شنبه ۲۹ مهر ۱۳۹۴  ۰ نظر   ۱۰۸ بازدید

بررسي مزاياي فرآوري و توليد محصولات نوين شيلاتي
شاید واژه های فیش فینگر، فیش برگر، کیتین، کیتوزان ، خاویار رنگی، ژله، پفک، سوسیس و اسنک ماهی برای خیلی ها آشنا نباشد.
شاید بعضی ها هم برخی از این محصولات را در قفسه ها و پشت شیشه یخچال های برخی فروشگاه ها دیده و یا دست کم چند باری از آن استفاده کرده باشند.
این ها ازجمله محصولاتی هستند که در مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان مستقر در بندر انزلی، از آبزیان، بویژه ماهی به دست آمده است.
براساس اعلام مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان، در11سال گذشته کارشناسان این مرکز50 فرآورده جدید شیلاتی تولید کرده اند که 40 تای آن جزء محصولات غذایی و 10 فرآورده هم در صنایع دارویی و آرایشی - بهداشتی کاربرد دارد.
بررسی ها نشان می دهد تنوع بخشی به محصولات شیلاتی وافزایش سرانه مصرف ماهی، ایجاد ارزش افزوده ، بالابردن کیفیت و ارزش غذایی ماهی و همچنین کاهش ضایعات و استفاده از دور ریز ماهی برای تولید از مهم ترین مزایای فرآوری وتولید محصولات نوین شیلاتی است.
رییس مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان که ریاست پژوهشکده آبزی پروری آب های
داخلی کشور را نیز برعهده دارد در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما با اشاره به اینکه بسیاری از هم وطنان مان بویژه اهالی استان های شمالی و جنوبی که از خان پرنعمت دریای خزر بهره مند می شوند ؛ ماهی را بصورت سنتی و بعنوان خورشت استفاده می کنند گفت : در این بین ذائقه برخی از مردم بویژه کودکان ونوجوانان با طعم وبوی ماهی سازگار نبوده و به علت سخت بودن فرآیند آماده و پاک کردن ماهی، در سفره برخی از خانوار ها کمتر دیده می شود.
دکتر علی اصغر خانی پور با اشاره به اینکه با فرآوری ماهی ، تنوع غذایی این محصول افزایش یافته و زحمت آماده کردن این محصول برای خانواده ها کم می شود گفت : با انجام فرآیند حرارتی بدون اینکه در ارزش غذایی ماهی خللی ایجاد شود ، بو و طعم نامطبوع ماهی را از بین برده ایم.
وی افزود : برای مثال محققان مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان کشور برای سوق دادن ذائقه مردم بویژه کودکان ، محصولات متنوع و تنقلاتی از جمله کرم فشرده خوراکی ، ژله، بستنی و کلوچه ماهی تولید کرده اند.
رییس پژوهشکده آبزی پروری آب های داخلی کشور با اشاره به اینکه با تولید
فرآورده های نوین از ماهی و تنوع بخشی به غذاهای این آبزی، سرانه مصرف ماهی بهبود می یابد گفت : در مدت 10 سال از سال 83 تا 93 در کنار توسعه آبزی پروری، با تولید فرآورده های غذایی جدید از ماهی، سرانه مصرف این ماده غذایی ارزشمند در کشور از 6ونیم کیلوگرم در سال 83 به حدود 10کیلوگرم درسال 93 افزایش یافته است.
اگرچه سرانه مصرف ماهی درگیلان با استناد به آمارهای شیلات استان بطورمیانگین 14 کیلوگرم است اما هنوز تا رسیدن به 18کیلوگرم استانداردهای جهانی سرانه مصرف ماهی فاصله داریم که با تنوع بخشی بیشتر و تولید انبوه غذاهای آماده و نیمه آماده از ماهی ، می توان سرانه مصرف ماهی را افزایش داد.
رییس گروه تکنولوژِی فرآورده های شیلاتی مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان درخصوص ایجاد ارزش افزوده با تولید محصولات نوین شیلاتی هم گفت : با استفاده از آبزیان ارزان قیمت ، می توان محصولات غذایی با ارزش افزوده بالا ازجمله فرآورده های دودی گرم ماهی ، فیله روکش دار، خاویار رنگی و پودر متراکم شده تولید کرد.
دکتر مینا صیف زاده می گوید : تخم ماهی قزل آلا مصرف غذایی نداشته و در بیشتر مواقع دور ریخته می شود که هم اکنون با فرآوری آن خاویار رنگی تولید ومحصولی که دور ریخته می شد به قیمت کیلویی 3 میلیون ریال در بازار بفروش می رسد.
وی با بیان اینکه هم اکنون 90 درصد ماهی کیلکا صید شده برای تغذیه دام وطیور به پودر تبدیل می شود مثال دیگری در این باره زد و گفت : با تولید پودر متراکم شده بهداشتی قابل مصرف انسانی از ماهی کیلکا که به عنوان چاشنی غذاها کاربرد دارد، ارزش ریالی این محصول را تا10 برابر افزایش داده ایم.
اما رییس کارگروه ارتقاء کیفیت و تضمین سلامت مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان هم یکی دیگر از مزایای فرآوری محصولات شیلاتی وتولید محصولات نوین را حفظ کیفیت و ارزش غذایی ماهی و امکان توزیع متعادل ماهی در مناطق مختلف کشور دانست.
قربان زارع گشتی با بیان اینکه ماهی به تنهایی ارزش غذایی بالایی دارد اما این محصول بیشتر به صورت سرخ کرده مصرف می شود گفت : اسیدهای چرب غیراشباع و اُمگا3 موجود در ماهی که در پیشگیری از بیماری های قلبی – عروقی ، چربی و فشارخون تاثیرگذار است ، هنگام سرخ شدن در روغن اکسیده شده و به اسید چرب اشباع و مضر تبدیل شده و ارزش غذایی خود را از دست می دهد .
وی افزود : این در حالی است که در فرآیند تولید محصولات نوین آماده و نیمه آماده شیلاتی ، از شیوه حرارتی مناسب یا شیوه های غیرحرارتی بهره گرفته می شود که ضمن حفظ ارزش غذایی مدت زمان نگهداری آن نیز افزایش می یابد.
رییس کارگروه ارتقاء کیفیت و تضمین سلامت مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان افزود: ازطرفی در تولید این محصولات به جای استفاده از مواد شیمیایی نگهدارنده، از رنگ ها، طعم دهنده ها و نگهدارنده های طبیعی وگیاهی ازجمله آویشن استفاده می شود.
قربان زارع گفت : دربرخی از استان های کشور که به علت دوری از دریا ، هزینه های بالای حمل ونقل و یا گرما وخشک بودن هوا، امکان عرضه ونگهداری ماهی به اندازه کافی وجود ندارد که فرآوری ماهی علاوه بر ایجاد قابلیت نگهداری طولانی مدت ، امکان توزیع متعادل محصولات شیلاتی در سراسر کشور را فر اهم می کند.
وی میزان صید ماهی و تولید ماهیان پرورشی در کشور را سالانه حدود 700 هزار تن اعلام کرد و گفت : 50 درصد از این میزان ماهی جزو ضایعات است که یا فاسد می شود و به علت ریز جثه بودن ارزش تجاری ندارد و یا پس از پاک کردن ماهی دور ریخته می شود.
به گفته رییس کارگروه ارتقاء کیفیت و تضمین سلامت مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان یکی از برنامه های مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان کشور استفاده از ماهی های کوچک و ضایعاتی همچون امحاء و احشاء، پوست، فلس، باله ها و کله ماهی برای تولید فرآورده های غذایی نوین است.
زارع گشتی افزود : محققان این مرکز توانسته اند از پوست وفلس ماهی،ژله تولید کنند.
اما با وجود مزایای فراوانی که فرآوری ماهی و تولید محصولات نوین شیلاتی دارد، از 50 دستاورد مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان کشور فقط 11 پژوهش تجاری سازی شده است که تولید هر کدام به یک یا دو کارخانه در کشور محدود است.
بر اساس اعلام شیلات گیلان با وجود اینکه مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان کشور در گیلان مستقر است حتی یکی از محصولات این مرکز در گیلان تجاری سازی نمی شود.
رییس مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان با بیان اینکه فعالیت های این مرکز فقط کارکرد تحقیقاتی و پژوهشی دارد گفت : پس از تولید یک محصول نوین شیلاتی آن را به موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشورارائه می کنیم و این موسسه نیز طرح مذکور رابرای تجاری سازی به بخش خصوصی معرفی می کند.
علی اصغر خانی پور می گوید : اگرچه در سال های اخیر فرآیند تجاری سازی برخی از محصولات فرآوری شده مطلوب بوده اما هنوز طرح تحقیقاتی حدود 40 محصول دیگر در این مرکز خاک می خورد و میزان تولید 11 محصول تجاری سازی شده نیز محدود بوده و آنگونه که باید در بازار موجود نیست.
وی مشکل اصلی فرآیند تجاری سازی کردن این طرح ها را هزینه بر بودن زیرساخت های آن می داند ومی گوید : برای مثال برای راه اندازی یک کارخانه تولید فیش برگر حدود70 تا80 میلیارد ریال سرمایه گذاری نیاز است که برخی از سرمایه گذاران از عهده آن بر نمی آیند.
رییس مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان پرداخت تسهیلات ارزان قیمت با بازپرداخت طولانی مدت را برای روی دور افتادن تجاری سازی محصولات نوین شیلاتی موثردانست و گفت : البته شیلات کشور دراین باره با بانک های عامل رایزنی هایی داشته که امیدواریم در آینده نزدیک نتیجه بخش باشد.
کوتاه سخن اینکه : اگرچه با باز شدن پای برخی محصولات فرآوری شده جدید شیلاتی به بازار تا حدودی در محصولات غذایی شیلاتی تنوع ایجاد شده اما به علت محدود بودن میزان تولید، این محصولات در بازار کمتر یافت شده و برخی از هم وطنان مان با این محصولات آشنا نیستند.
بی شک با معرفی بیشتر این محصولات به مردم ، تولید انبوه آن و نیز ارائه تسهیلات به سرمایه گذاران، می توان این یافته های علمی را بر سر سفره مردم برد و ضمن ایجاد ارزش افزوده و کاهش دور ریز ماهی، سرانه مصرف این محصول را در کشور بالا برده و از بروز بیماری های قلبی – عروقی و فشارخون جلوگیری کرد
منبع: واحد مرکزی خبر

مطالب مشابه

دیدگاه خود را بیان کنید