دریا، محور توسعه اقتصادی /گ

دوشنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۴  ۰ نظر   ۱۰۵ بازدید

دریا، محور توسعه اقتصادی
اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان ازجمله جمهوری اسلامی ایران امروز به واسطه ذخائر عظیم زیر، کف و روی آب به دریا گره خورده و از آن به عنوان یک سرمایه عظیم برای توسعه امور زیر بنایی خود بهره می برند.
از اهمیت این منبع خدادادی همین بس که بیش از90 درصد ازحمل و نقل و تجارت کشورها از طریق دریا و کشتیرانی صورت می گیرد و زندگی میلیاردها انسان در جهان وابسته به دریا و کشتیرانی است.
از سوی دیگر بسیاری از کشورها آرزو دارند به دریا وصل شوند وبتوانند از راه آبی اقتصاد خود را شکوفا کنند و برخی ازکشورها دریا دارند ولی از آن بهره کاملی نمی برند وایران با داشتن هفت استان دریایی در شمال و جنوب از آن دست کشورهایی است که می تواند ازاین نعمت خدا دادی بیشتر بهره ببرد.
قدمت اولین سفرهای دریایی و صنعت کشتی سازی در دنیا به ایرانیان برمی گردد ومردان دریادل ما از طریق دریا، فرهنگ ایرانی و اسلامی را به اقصی نقاط جهان منتقل می کردند و امروزهم اگرکشتی ، کشتیرانی، دریا وبندر نباشد اقتصاد بیشتراین کشورها با مشکل مواجه خواهد شد ومی توان گفت بنادر ودریانوردی، شیلات ، کشتیرانی وکشتی سازی کشورمان نیز از نهادهای مهم و تاثیرگذارو نقش اساسی درامر اقتصاد دارند.
فراموش نکنیم که کشور ما از یک طرف در مجاورت با یکی از بزرگ ترین دریاهای بسته دنیا یعنی دریای خزر قرار دارد که در آن تجارت وکشتیرانی انجام می شود و همچنین خلیج فارس، دریای عمان و تنگه هرمز در جنوب کشورمان واقع شده که بخش عمده ای از صادرات کالا بویژه نفت دنیا، از این آبراه بین المللی صورت می گیرد.
**مزیت های داشتن دریا و استفاده بهینه
دریا مثل زمین دارای مزیت هایی فراوانی است که ازجمله آنها از زیر دریا منابعی مثل نفت وگاز وحتی معدن می توان استخراج کرد ودرکف دریا بدلیل داشتن آبزیان( ماهی ، میگو، مرجان ، جلبگ، صدف و مروارید) دارای منابع سرشار غذایی است وهمچنین از روی دریا یا آب برای رفت وآمد شناور وحمل ونقل بار ومسافر قابل استفاده است.
این مزیت ها به دولتها این امکان را می دهد که درهر زمانی بخواهند از آن برای بهره برداری کنند وکما اینکه بسیاری ازاین کشورها بخش زیادی از درآمدشان ازهمین دریاست واقتصاد آنها براین مبنا استواراست وبه نوعی وابستگی شدید به این بخش دارند که درکشورما تا حدی از ذخیره های نفت وگاز استفاده می شود ولی با کشورهای همسایه هم برابری نمی کند ونمونه آن میدان گازی مشترک ایران وقطر و تولید ، تکثیر وپرورش ماهی در قفس در کشورهای همسایه است.
درحالی که این کشورها سالها قبل شروع به برداشت کرده ولی کشورما بدلیل نداشتن زیر ساخت های لازم کمی دیرتر دست به این کار زده که به همان میزان دراین بخش عقب ماندیم .
دربخش برداشت از ذخیرگاه زیردریاها هنوز لایه های پنهان دیگری وجود دارند که علاوه بر نفت وگاز در زمینه معادن هم نیازمند برنامه ریزی هستند که مسئولان بایستی ازاین امکان هم غافل نشوند.
دربخش کشتیرانی وحمل ونقل دریایی درحالی که ما 229 فروند کشتی ملکی داریم ، کشور امارات در همسایگی ما دارای 690فروند و ترکیه به یک هزارو 500فروند می رسد و به همین میزان سهم حمل ونقل وجابجایی کالا ما نسبت به این کشورها پایین تراست درحالی که تلاش می شود ناوگان تجاری افزایش یابد وسهم جابجایی کالا بوسیله این ناوگان بیشتر شود .
ازسوی دیگرکشورما در کریدورشمال به جنوب قرار دارد ومی تواند محوراتصال آسیای میانه به آب های گرم باشد واگرتنها در زمینه دریایی و دریانوردی در هرمزگان کار کنیم، اقتصاد ایران نجات خواهد یافت.
درتدوین برنامه ششم توسعه وهمچنین برنامه های دوران پس از تحریم، اقتصاد دریا محور مورد توجه قرار گرفته و برای دوران پسا تحریم باید بتوانیم پاسخگوی نیاز و مراجعه و خواسته های اقتصاد کشور از طریق دریا باشیم.
صنعت 30ساله کشتی سازی درهرمزگان در دوران مختلف با فراز وفرودهای فراوانی روبرو بوده بطوریکه درابتدا با هدف ساخت وتعمیر کشتی بنا نهاده شد ولی بدلایلی ازاین صنعت حمایت نشده وبه جای ساخت وتعمیر به این مجتمع برخی سفارش ها را به خارج دادند واین صنعت تضعیف شد درحالی که می تواند با حمایت های مالی احیا شود و جایگاه اول خود را در منطقه بدست بگیرد.
البته درسالهای گذشته حتی تا مرحله ساخت کشتی رسیده وهم اکنون این روند ادامه دارد ولی نیازمند حمایت جدی و تشویق سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری دراین بخش بوده ومی توان این صنعت را رونق داد وشاهد بودید که توانمندی ایران این دراین صنعت به حدی بود که کشورچین که مدعی این صنعت است تعمیرات کشتی خود به ایران واگذار کرده است.
با توجه به اهمیت حمل ونقل دریایی و نیاز جامعه کنونی به حمل ونقل ارزان از طریق کشتی ودریا همین صنعت به تنهایی دربخش توسعه اقتصادی می تواند محور باشد وسرمایه های کلانی را جذب وهزاران نیروی جوان وجویای کار را مشغول کند وسود آوری وارزآوری برای کشور داشته باشد.
نقش حمل و نقل وارتباطات برای توسعه پایداردراقتصاد جهان، همواره حیاتی وغیر قابل انکار است و صنعت دریانوردی یکی از اقتصادی ترین و سخت ترین شغل های دنیا محسوب می شود که تاثیر مهمی بر اقتصاد جهانی دارد و در دنیای کنونی منبع درآمد بسیاری از کشورها به حساب می آید.
ما باید درکنار ساخت کشتی ازصنعت حمل و نقل دریایی که یکی از عوامل موثر در توسعه تجارت جهانی به شمارمی رود غافل نشویم وبرای بهره بردن از استانداردهای بین المللی در ترویج فرهنگ دریانوردی، ایمنی و حفظ محیط زیست دریایی و پیشرفت اقتصادی هم تلاش کنیم.
همانطور که می دانید 90 درصد مسافرت های دریایی کشور دراستان هرمزگان انجام می شود ومی توان مسافرت های دریایی و تورهایی دریایی در فصل های مناسب حتی در تابستان این زمینه فراهم شود و مردم ایران بتوانند جزایر 14گانه هرمزگان را از نزدیک ببیند.
استان هرمزگان به استان مسافرت هایی دریایی مطرح است وهرساله هفت تا 10میلیون از نقاط مختلف کشور تنها برای خرید از بازارهای کیش وقشم سفر می کنند ولی از مواهب دیگر این جزایر لذت نمی برند چرا که این جاذبه های برای مردم خیلی معروف نیست.
برخی فکر می کنند دریا محلی برای رفت وآمد به قشم وکیش و خرید کالاهای بنجل چینی ، ریختن فاضلاب به دریا و سود جویی مثل حمل ونقل کالای قاچاق ، سوخت وغیره و سود سرشار ازاین راه بوده درحالیکه که از اصل محوریت اقتصادی دریا بی خبرند.
**نیازها و انتظارات
اکنون که شرایط بعد از برجام فراهم می شود بایستی مدیران وبرنامه ریزی شرایط برای یک جهش اقتصادی دراین بخش فراهم کنند و دغدغه اصلی مسئولان باشد که حجم زیادی از تقاضا و همچنین حمل ونقل دریایی ، استفاده از ذخائر دریایی اعم از نفت وگاز، صید وصیادی می شود و چگونه پاسخگو باشند.
جاسم جادری استاندار هرمزگان براین عقیده است که هرچند نقص های زیادی در مهارت وآموزش صنعت دریا ، دریانوردی وشیلات وجود دارد ولی بایستی در درجه اول رشته های متناسب با این موضوع در استانهای ساحلی بویژه هرمزگان بطور جد دنبال شود تا افراد کار آزموده بتوانند این مشاغل را بدست بگیرند ودراین زمینه وابستگی نداشته باشیم اما اگر تنها در زمینه دریایی و دریانوردی در هرمزگان کار کنیم، اقتصاد ایران نجات خواهد یافت.
بطور قطع اگر تنها در زمینه دریایی و دریانوردی در هرمزگان کار کنیم، اقتصاد ایران نجات خواهد یافت وبرای دوران پسا تحریم باید بتوانیم پاسخگوی نیاز وخواسته های اقتصاد کشورازطریق دریا باشیم ودراین زمینه باید پیگیری هایی صورت گیرد تا هرمزگان به عنوان قطب اقتصاد دریایی کشور، یک دانشگاه مخصوص دریایی داشته باشد.
در بعد امکانات وتجهیزات بندری نیز این را هم بدانیم زیرساخت های موجود مثل بندر شهید رجایی، بندر باهنر ، لنگه برای شرایط دوران خوب بوده اما بعد از رفع تحریم ها ضمن آماده سازی وافزایش ظرفیت دراین بندرها بایستی آماده سازی هرچه سریعترمرحله دوم بندر شهید رجایی تکمیل شود چرا که ازاین به بعد باهجوم شناورها برای حمل و نقل و تجارت با ایران مواجه خواهیم شد وتجهیزات موجود جوابگو نیست.
یکی از راههای شکوفا شدن اقتصاد دریایی سهیم شدن مردم همان نقطه در زمینه اقتصاد دریاست طوریکه مردم خود را از دریا بیگانه ندانند ودر حفظ وحراست آن تلاش کنند بطورحتم در توسعه اقتصاد درآمدهایی دریایی بی تاثیر نخواهد بود بویژه در زمینه کاهش آلودگی ، بالا بردن ظرفیت های استفاده ازآن می توان ازاین توان مردم استفاده کرد.
راه اندازی تورهای دریایی وحمل ونقل ارزان دریایی ، انجام صید به موقع وقانونی ، سالم سازی زیستگاه آبزیان ، جلوگیری از ورود فاضلاب به دریا ، اشاعه فرهنگ کاهش آلودگی محیط زیست دریایی و دهها طرح وروش دیگر با کمک مردم می توان راه اندازی کرد که در دراز مدت به اقتصاد دریا کمک می کند.
متخصصان بسیار خوبی را در دانشگاه هایی چون امیرکبیر، شریف، هرمزگان و... در دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد، در شاخه هایی چون مهندسی ناوبری، موتور و سازه کشتی آموزش و پرورش داریم و ایران از نظر نیروی انسانی مشکلی ندارد و در صنعت کشتیرانی هم دارای تجهیزات مدرنی است.
تکنولوژی های مدرن دنیا در کشتی سازی های ما چون کشتی سازی خلیج فارس، صنایع فرا ساحل ، صدرا و... وجود دارد و دستاوردهای بزرگی هم در این زمینه داشته ایم که از آن جمله می توان به ساخت کشتی های کانتینری وسکوی حفاری اشاره کرد که از آخرین تکنولوژی و فن آوری طراحی، ساخت و عملیات دریایی برخوردار است.
تصویب قوانین و مقررات در حمایت از صنایع کشتی سازی، محرک بسیار خوبی در نوسازی ناوگان دریایی کشور محسوب می شود و تحریم ها سبب شد تا بسیاری از کارگاه های کشتی سازی کوچک ایران اکنون به عنوان کشتی سازی های مطرح و بزرگ در منطقه، به فعالیت بپردازند، اگرچه هنوز کشور ما در زمینه ساخت و تعمیر نیازمند توجه بیشتری است.
در حال حاضر پس از توافق هسته ای، کشتی های بین المللی با ناوگان بزرگ و پیشرفته خود به بندرهای ایران بازگشته اند یا در حال بازگشتند واین روند فعالیت بندری وتخلیه وبارگیری کالا دربندرشهید رجایی ، شهید باهنر به زمان سابق که بصورت شبانه روزی برمی گردد وبطور حتم نیازمند ظرفیت سازی جدید خواهیم بود .
**استقبال شرکت های خارجی در زمینه سرمایه گذاری بخش دریایی ایران
به دنبال تفاهم نامه برجام علاوه بر بازدید های نمایندگان کشورهای خارجی ازجمله اروپایی و آسیایی از ظرفیت های دریایی ایران بویژه هرمزگان درحال حاضر دو شرکت فرانسوی و آلمانی بطور جدی وارد عرصه سرمایه گذاری شده وقراردادهایی دراین زمینه منعقد کرده اند.
این شرکت بواسطه توانایی و تخصص خود در حوزه های مختلف ازجمله در زمینه تولید وتکثیر آبزیان در استان بویژه درقشم و همچنین طرحهای بندری و صنعت کشتی سازی وارد عرصه شده و حتی فعالیت های خود را به سرانجام رسانده اند.
پروژه تکثیر بچه ماهی با برترین فناوری برای نخستین بار درایران 30 شهریورماه امسال با مشارکت یک شرکت فرانسوی در تیاب قشم بهره برداری شد که درواقع این سایت به یکی از مراکز اصلی تولید بچه ماهی در ایران تبدیل می شود.
به گفته 'ژان سباستین برویان' (Jean Sébastien Bruant) مدیرسایت قشم این پروژه از نخستین مرکز تکثیر ماهیان دریایی که با مشارکت دو کشور ایران و فرانسه در قشم آغاز به کار کرد وسامانه این مرکز به صورت مداربسته فعالیت می کند و می تواند بخش قابل توجهی از بچه ماهی های مورد نیاز جهت پرورش ماهی در قفس منطقه را تامین کند.
براساس این طرح بی شک بچه ماهی های تکثیر شده در مرکز قشم نقش مهمی درپرورش ماهی درقفس منطقه ایفا می کند به گفته حسین علی عبدالحی معاون آبزی پروری سازمان شیلات ایران، مرکز تکثیر بچه ماهی تیاب پران قشم یکی از شاه کلیدهای حوزه توسعه پرورش ماهیان دریایی ایران به شمار می رود و ظرفیت تولید سالانه 10 میلیون قطعه بچه ماهی را دارد و در مرحله نخست تولید سه میلیون قطعه بچه ماهی را در دستور کار قرار داده است.
همچنین شرکت 'نردیک یاردس' آلمان چهارشنبه هفته گذشته نیز تفاهم نامه همکاری در زمینه انتقال تکنولوژی با شرکت کشتی سازی ایزایکو (منطقه ویژه کشتی سازی و صنایع فراساحل) با حضور استاندار هرمزگان به امضا رساند .
با انعقاد این قرار داد باب شرکت های آلمانی بیشتر واین حضور با این سطح از خدمات در نوع خود به نماد و نشانه ای برای سایر شرکت های اروپایی برای حضور در ایران در دوران جدید تعاملی با سایر کشورهاست.
انتقال تجربه می تواند دوطرفه باشد چرا که ایران درمنطقه بیشترین ومتخصص ترین نیروی انسانی را دارد،ازطرفی شرکت ایزایکوامروز مورد توجه و تمرکز مسئولان کشور برای توسعه است واز طرفی نیز هرمزگان دارای ظرفیت های زیادی در بعد ساحلی و دریایی به واسطه برخورداری از صدها کیلومتر ساحل دارد.
حمید رضاییان اصل مدیرعامل مجتمع کشتی سازی وصنایع فرا ساحل ایران نیز معتقد است که با انعقاد تفاهم نامه فعالیت های خوبی در منطقه ایزایکو آغاز خواهد شد طی این تفاهم نامه انتقال تکنولوژی به صنعت کشتی سازی سرعت بیشتری پیدا می کند، هرچند دردوران تحریم تجربه خوبی را داشتیم منتها این تجربه با سختی ها وهزینه های بالایی به دست آمد که در این مقطع از تاریخ کشور امید داریم چرخ صنایع با سرعت و سهولت بیشتری بچرخد.
منطقه ویژه اقتصادی کشتی سازی علاوه بر فعالیت در حوزه کشتی سازی و تعمیرات شناورهای کلاس مختلف در حوزه های تامین تجهیزات نفت و گاز نیز وارد شده است ومحوریت این تفاهم نامه بر اساس تامین تجهیزات، سوپر وایزوری و انتقال دانش، تامین متریال تا دوره ای مشخص با افق خودکفایی است.ک/4
گزارش از : خلیل تنیده ایرنا هرمزگان

مطالب مشابه

دیدگاه خود را بیان کنید