زخم‌های رود بشار را مرهمی باید /گ

این رود در این مسیر، همسایه ۳۰۰ روستا و آبادی است و نان‌وآب بر سر سفره مردمان کوهپایه‌های دنا می‌گذارد و ناجی آن‌ها در سال‌های بی‌آبی و خشک‌سالی بوده است.

رودی که در کنار خود دو گورستان باستانی لما و تاج امیر را دارد. تا بگوید که در عمر میلیون سالی خود میلیون‌ها انسان را دیده و خاطرات تلخ و شیرین زیادی از این دیار دارد. از حمله اسکندر مقدونی و دفاع جانانه آریوبرزن از ایران بزرگ تا شکستن هیمنه ارتش رضاشاهی توسط کی لهراسپ در جنگ‌های «سنگ و منگ» و «تنگ تامرادی».

اما این رود خروشان طی ۳۰سال گذشته آن‌چنان مورد تجاوز قرارگرفته و لودرها و بولدوزرها شب و روز و وقت و بی‌وقت بر پیکر نحیفش زخم زده‌اند و پسمانده‌های شهرها و روستاها در آن ریخته شده که از آن رود سرزنده و زندگی‌بخش جز پیکری بی‌جان باقی نمانده است

صدای نفس‌های آخر رود بشار وقتی به گوش مسئولان رسید که کار از کار گذشته بود. دیگر شن‌های کف رود نمی‌درخشیدند و آب زلالش کدر شده بود. پرندگان مهاجر کنارش لانه نمی‌ساختند چون زیستگاهشان زیر چرخ لودرها خراب‌شده بود و ماهیان زرد و خاکستری رودخانه در آب خفه‌شده بودند.

تغییر مرفولوژی، اکولوژی، پایین افتادن کف بستر رودخانه و تخریب محیط‌زیست آن و مرگ تدریجی موجودات زنده و آبزیان رودخانه در سه دهه اخیر خود حکایت دیگری از این بحران بود. بحرانی که نه‌تنها محیط‌زیست و اکوسیستم رودخانه را تهدید کرده بلکه تأسیسات و ابنیه کنار این رودخانه را ازجمله خط لوله انتقال گاز کشور و شبکه توزیع آب شهر یاسوج و پل‌های این شهر را با خطر تخریب مواجه کرده و هر آن احتمال سقوط این پل‌ها وجود دارد و این در حالی است که تنها مقاوم‌سازی یکی از این پل‌ها چهار میلیارد تومان برآورد شده است.

در آخرین بررسی‌ها نیز محققان و کارشناسان مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور دریافتند که رودخانه به عناصر سمی آرسنیک، مولی بدن و اسکان دیوم آلوده است و این یعنی مرگ تدریجی حیات در این رودخانه حیات‌بخش.

بااین‌حال قصه نجات رود بشار از زمان آخرین استاندار دولت دهم کلید خورد و تا اولین استاندار دولت یازدهم ادامه یافت اما هنوز به نتیجه نهایی نرسیده و برخی از این صنایع آلاینده هنوز در رودخانه لنگرانداخته‌اند.

آخرین تصمیم مسئولان استانی برای نجات بشار این بود که واحدهای بین دو پل بشار و مختار تعطیل شوند و واحدهایی که پایین‌تر از پل مختار هستند، درصورتی‌که معدنی غیر رودخانه‌ای پیدا کنند، تنها تا پایان دی‌ماه ۹۴ بتوانند فعالیت کنند و پس‌ازآن باید جابجا شوند.

اما حالا این مهلت تمام‌شده و دوستداران بشار و محیط‌زیست منتظر اقدام عملی مسئولان برای تعطیلی کامل واحدهای شن و ماسه حاشیه رود بشار هستند

فرهادی می‌افزاید: در سال ۹۰ و ۹۱ موضوع جابجایی صنایع آلاینده حاشیه رود بشار عملیاتی شد و استاندار کنونی استان هم اولین جلسه کاری‌اش را به این موضوع اختصاص داد.

وی بیان می‌کند: در جلساتی که برگزار شد مقرر گردید طی یک مهلت دوساله تا دی‌ماه ۹۴، واحدهایی که ضوابط استقرار را ندارند جابجا شده و برداشت از بستر رود بشار نیز به‌هیچ‌وجه انجام نشود.

فرهادی اظهار می‌کند: طی دو سال گذشته به‌صورت مستمر گروه گشت و بازرسی بر این واحدها نظارت کامل داشته و واحدهایی که خطرساز برای محیط‌زیست و واحدهای مستقر در حریم رودخانه تعطیل شدند و به بقیه واحدها نیز تا دی‌ماه امسال مهلت داده شد.

وی بابیان اینکه مهلت دوساله این واحدها به پایان رسیده است، می‌گوید: دستور کار شورای حفاظت آب استان، تعیین تکلیف این واحدها بوده و واحدهایی که ضوابط استقرار را دارند اعلام می‌شوند و بقیه برچیده خواهند شد.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد هم در این خصوص می‌گوید: جمع‌آوری صنایع آلاینده ازجمله شن و ماسه در اطراف رودخانه‌ها از مهم‌ترین وظایف دستگاه‌ها برای حفاظت از منابع آبی استان است.

سید موسی خادمی می‌افزاید: دستگاه‌های محیط‌زیست، آب منطقه‌ای و منابع طبیعی صنایع آلاینده پایین‌تر از پل مختار را شناسایی و نسبت به جمع‌آوری آن‌ها اقدام کنند و استانداری در جمع‌آوری این صنایع آلاینده از دستگاه‌ها حمایت می‌کند

خادمی بیان می‌کند: این اقدام موجب حفظ منابع آب و صیانت از عرصه‌های زیست‌محیطی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد می‌شود.

وی تصریح می‌کند: دولت‌ها درگذشته با دادن مجوز به این واحدها برای فعالیت در کنار رود بشار مرتکب اشتباه شدند و اکنون همان‌گونه که در خصوص دریاچه ارومیه نیز این اتفاق افتاد، باید اشتباهات گذشته جبران شود.

استاندار بیان می‌کند: در حفاظت از حریم رودخانه بشار طی سالیان گذشته از سوی دستگاه‌های متولی کوتاهی و غفلت شده و این سهل‌انگاری‌ها باعث شده برخی افراد سودجو اقدام به تعرض به حریم این رودخانه کنند.

رودخانه بشار یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌های شهر یاسوج ظرفیتی مهم برای توسعه گردشگری این شهر است که می‌تواند نقش اصلی را در آبادانی پایتخت طبیعت ایران ایفا کند

برای تحقق این مهم طرح ساماندهی رود بشار تدوین و اجرای آن در دستور کار قرار گرفت که می‌تواند این رودخانه را در برابر تعرض و تخریب مصون نگه دارد. بااین‌حال این طرح تاکنون عملیاتی نشده است.

علی لطفی می‌افزاید: با رفع این معارضات طرح جامع ساماندهی رودخانه بشار به طول حدود ۱۶ کیلومتر اجرا می‌شود.

وی بیان می‌کند: این طرح از سال ۸۹ آماده‌شده و برخی ابهامات و معارضات اجتماعی موجب تأخیر در اجرای آن شده و به‌زودی و با تعیین سرمایه‌گذار اجرا می‌شود.

بشار اگرچه به‌روزهای جوانی‌اش برنخواهد گشت و سال‌ها طول می‌کشد تا زخم‌هایش بهبود یابند اما هنوز هم برای نجات آن دیر نیست.

برای آنکه این رود خروشان و زندگی‌بخش به سرنوشت زاینده‌رود و دریاچه ارومیه مبتلا نشود ابتدا باید دامن آن را از صنایع آلاینده پاک کرد و سپس در اجرای طرح ساماندهی این رودخانه تسریع شود.

تا آخر دی‌ماه چند روزی بیش نماینده و این روزها بشار و دوستداران بشار در انتظار اقدام عملی مسئولان استان برای نجات این رودخانه هستند و آیندگان به‌طورقطع به قضاوت خواهند نشست

منبع : مهر