پرورش ماهی در میان شن‌های داغ /گ

گفته می‌شود خشک‌سالی طی ده‌های آینده موجب موج مهاجرت‌های بزرگ جمعیتی خواهد شد و هم‌اکنون نیز ده‌ها روستای کرمان براثر بی‌آبی خالی از سکنه شده‌اند و به صدها روستا به‌صورت سیار آب آشامیدنی ارسال می‌شود، اما مردمان کویر در طول تاریخ هیچ‌گاه دست از فعالیت و کوشش برنداشته‌اند و در زمان حاضر نیز کرمانی‌های سعی می‌کنند از منابع موجود در دسترس نهایت استفاده را ببرند بطوریکه در شرایط کنونی نیز یک‌سوم از باغ‌های کشور در کرمان قرارگرفته‌اند و از همه شگفت‌آورتر کرمانی‌ها بخش قابل‌توجهی از نیاز شیلاتی خود را تأمین و حتی به سایر استان‌ها صادر می‌کنند

حالا در کنار تولید سالانه ۵ هزار تن انواع ماهی سرد آبی و گرم آبی صیادان کویرنشین پرورش آرتمیا به‌عنوان یکی از جانوران در معرض انقراض ایران و پرورش ماهی خاویار را نیز در دستور کار خود قرار داده‌اند.

نکته قابل‌توجه اینکه استان کرمان از کمترین حوزه‌های آبریز دائمی بهره می‌برد و مردمان کویر برای اینکه بتوانند ماهی‌های خود را پرورش دهند دریاچه‌های مصنوعی زیادی را در دل کویر ایجاد می‌کنند.

ایجاد این دریاچه‌های مصنوعی در قلب کویر و مناطقی مانند ریگان و فهرج که از خشک‌ترین شهرهای ایران محسوب می‌شود نیز توسعه‌یافته است و استفاده بهینه از آب رمز موفقیت کشاورزانی است که در کنار تولید انواع محصولات کشاورزی حالا دست به تور شده‌اند و ماهی نیز پرورش می‌دهند.

هرچند منابع آبی در کرمان بسیار اندک است اما اراده و پشتکار کرمانیان قابل‌توجه و همچون کویر سخت است و هرسال گام‌های محکم‌تری در راستای تولید آبزیان برمی‌دارند.

ایجاد استخرهای پرورش ماهی در مناطق مختلف استان در کنار مزارع کشاورزی موجب استفاده بهینه از آب‌های موجود می‌شود و گاه آب‌های قناتی که از دل کویر بیرون می‌آیند، امکانی مناسب می‌شوند برای پرورش آبزیانی که حالا بر سر سفره مردم استان‌های مختلف کشور می‌روند.

شاید منظره غیرقابل‌پیش‌بینی باشد وجود قایق‌های موتوری و تورهای ماهی گیری و تراکتورهایی که تورها را جمع می‌کنند اما به‌سادگی می‌توان در برخی از مناطق استان کرمان به‌خصوص در شهرستان‌های جنوبی این دریاچه‌های بزرگ مصنوعی را مشاهده کرد.

گفته می‌شود در کنار رودخانه‌ها و سدهای موجود در استان هفت هزار کانون مستعد تولید ماهی وجود دارد و هزاران استخر و مزرعه پرورش ماهی در کنار بندهای خاکی و سیمانی کار تولید ماهی را انجام می‌دهند.

این ماهی‌ها شامل طیف‌های مختلف ماهی ازجمله سرد آبی، گرم آبی، خاویاری، آرتمیا، تیلاپیلا و ماهی تزئینی می‌شوند

پرورش بچه ماهی برای تأمین نیاز استخرهای پرورش ماهی نیز این روزها در استان کرمان رونق گرفته است و استان کرمان در این زمینه وابستگی‌های خود را به استان‌های دیگر نیز هرسال کمتر می‌کند.

در جنوب کرمان پتانسیل نهفته قابل‌توجهی در راستای تولید ماهی وجود دارد و در صورت فعال شدن می‌تواند تولید ماهی در استان را چندین برابر افزایش دهد.

رها ابوالقاسمی از سرمایه‌گذاری در این بخش استقبال کرد و به سرمایه‌گذاران قول داد که از آن‌ها حمایت صورت خواهد گرفت و خواستار حضور بیشتر در این عرصه در راستای بهره‌وری بیشتر از آب‌های در دسترس و ایجاد ارزش‌افزوده برای مردم در کنار کشاورزی شد.

وی گفت: تولید آبزیان در استان کرمان روند رو به رشدی را طی می‌کند و در راستای توسعه این صنعت تسهیلات قابل‌توجهی نیز به کشاورزان اختصاص می‌یابد.

وی که حوزه مسئولیتش در مناطق شهرستان‌های شمالی استان کرمان است می‌گوید: کرمان و بردسیر مناطق بسیار مساعدی برای تولید ماهی‌های سردابی هستند و در عمق کویر در ریگان و فهرج و بم و نرماشیر ماهای گرمای شرایط مناسب تولید رادارند.

ابوالقاسمی با اشاره به تولید ماهی در شهرستان‌های کویری در شرق کرمان گفت: در این مناطق به‌خصوص استعداد قابل‌توجهی در تولید ماهی‌های خاویاری وجود دارد.

وی گفت: ما ظرفیت تولید ۵ هزار تن ماهی در سال راداریم و شناسایی این ظرفیت‌ها باید جدیت دنبال می‌شود و ادامه خواهد یافت.

وی ادامه داد: در کرمان ۹۵ درصد از آب‌های استحصالی در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و این امر به این معنی است که ما تقریباً ۶.۶ میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی استفاده می‌کنیم و برنامه‌ریزی ما بر این مبنا است که آبی که در بخش کشاورزی استفاده می‌شود می‌تواند در کنار کشاورزی وارد چرخه تولید ماهی نیز شود و این سرمایه بزرگی است که در اختیار استان کرمان قرارگرفته است.

وی گفت: آرتمیا جانوری است که در ایران تنها در دریاچه ارومیه زیست می‌کند و به دلیل خشک شدن این دریاچه در معرض انقراض قرار دارد اما هم‌اکنون این جانور که از اهمیت بسیاری برخوردار است و می‌توان در آب‌های شور نیز رشد کند، حالا در رفسنجان، کرمان، زرند و راور و شهرستان انار پرورش داده می شود و ما قادر هستیم بخش اعظمی از نیاز کشور را تأمین کنیم و از واردات و خروج ارز از کشور جلوگیری شود.

محمد پاینده یکی از کارشناسان تولید آبزیان است و در خصوص قابلیت‌های بالقوه کرمان در این بخش می‌گوید: کرمان استانی خشک و بیابانی است اما در همین استان مردم از طریق استحصال آب‌های در دسترس به‌خصوص قنات و آبهای سطحی کارهای قابل‌توجهی انجام داده‌اند.

وی می‌گوید: در کرمان متوسط بارندگی از متوسط بارندگی در کشور بسیار پایین‌تر است اما با تلاش‌های کشاورزان یک‌سوم باغ‌های کشور در کرمان وجود دارد و بزرگ‌ترین جنگل مصنوعی کشور در دشت‌های پسته رفسنجان قرار دارد این یعنی ما آب قابل‌توجهی به کشاورزی اختصاص می‌دهیم و اگر تنها ۱۰ درصد از این آب‌های در بخش کشاورزی و شیلات به‌صورت بهینه و مشترک استفاده شود یعنی ما در آستانه تحول اقتصادی قرار می‌گیریم

وی ادامه داد: در شمال استان کرمان ظرفیت تولید ۵ هزار تن ماهی شیلاتی و در جنوب استان ظرفیتی بسیار بیشتر در این خصوص نهفته است و کشاورز قبل از ورود آب به مزارع می‌تواند در ابتدا با ایجاد حوضچه‌های پرورش ماهی در این خصوص فعالیت کند و درنهایت آب موجود که از خاصیت بسیار مطلوب‌تری برای کشاورزی و تولید محصولات برخوردار است را در بخش کشاورزی به کار گیرد که همین امر در حال گسترش است.

وی به افزایش ۳۵ درصدی تولید آبزیان در کرمان طی سال جاری نسبت به سال‌های گذشته اشاره کرد و ادامه داد مسئولان در استان کرمان باید بخش شیلات را پررنگ‌تر ببینند و از پرورش‌دهندگان ماهی حمایت کنند زیرا ماهی تولیدشده در کرمان بسیار سالم‌تر از برخی استان‌های دیگر است.

وی تولید بچه ماهی را نیز یکی از سیاست‌های در دست اجرا در کرمان دانست و افزود: حالا ما برای تأمین بچه ماهی محتاج سایر استان‌ها نیستیم و خودمان ماهی موردنیاز را تأمین می‌کنیم.

استان کرمان باوجود تمام مشکلات در بخش تأمین آب اما در استفاده بهینه از آب‌های در دسترس برای خلق ثروت در بخش شیلات گام‌های مناسبی را برداشته است و به نظر می‌رسد که با ادامه روند فعلی، کرمان می‌تواند در تولید ماهی پرورشی در سال‌های آتی حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد

منبع : مهر