بی‌ خبری از سرنوشت ۳ ماهیگیر ایرانی /گ

قایق‌شان در تاریكی نیمه‌شب و دریای مواج از مرزهای ایران گذشت و حالا سرنوشت آنها در دست حكومت سعودی است. بار دیگر سه ماهیگیر ایرانی در آب‌های جنوب دستگیر شده و خانواده‌ نگران‌شان چشم به دهان مقامات ایرانی دوخته‌اند تا بلكه به‌جز «پیگیری می‌كنیم»، خبر تازه‌ای دهند. بنا به گزارش روابط عمومی شیلات استان بوشهر، سعید و وحید خسروی و مجید ماهینی هفته گذشته از اسكله جفره بوشهر، حركت كرده و حوالی سكوی مرجان توسط شناورهای نظامی عربستان دستگیر شدند.

خانم خسروی، همسر ناخدا كه برادر همسرش نیز میان دستگیرشدگان است در گفت‌وگو با «شرق» ماجرا را این‌طور تعریف می‌كند: «همسرم سه‌شنبه رفت دریا و آخرین‌باری كه با او صحبت كردم، حدود هفت بعدازظهر بود. وقتی كه صحبت می‌كردیم تلفن قطع شد و از او خبری نداشتم. تا اینكه حدود ساعت ١٠ صبح چهارشنبه از بازداشت او مطلع شدم».

او صبح چهارشنبه و نحوه اطلاع خود از ماجرا را شرح داد و گفت: «حال جسمی خوبی نداشتم و در حال انجام آزمایش خون بودم كه یكی از آشنایان تماس گرفت و پرسید كه خبر داری همسرت را بازداشت كرده‌اند؟! حالم بدتر شد و چیزی نفهمیدم. برادر شوهرم پیگیر شد و فهمیدیم در عربستان گرفتار شده است. گویا نیمه‌شب بوده و دریا مواج، می‌گویند از مرز عبور كرده‌اند. چیز بیشتری نمی‌دانیم».خانم خسروی درباره پیگیری‌هایی كه تاكنون انجام داده‌اند نیز گفت: «به فرمانداری و استانداری مراجعه كردم.

آنها گفتند كه به ما اعلام شده است ساعت یك و نیم صبح چهارشنبه، عربستان یك قایق صیادی را دستگیر كرده و علت آن تجاوز مرزی بوده است. گفتند ما اقدام و پیگیری می‌كنیم. ما هم در ادامه پیگیری‌های خود به دریابانی رفتیم و آنها نیز گفتند درحال نامه‌نگاری هستیم. هنوز پاسخ درست و دقیقی از جایی نگرفتیم. می‌دانم كه سخنگوی وزارت خارجه هم گفته است اینها صیاد بوده و نظامی نبوده‌اند؛ اما هنوز اقدام جدی از سوی ایران نشده است. می‌گویند چون ما ارتباط خوبی با عربستان نداریم و در آنجا سفیر نداریم هنوز اقدام جدی نشده است».

او درباره اینكه آیا غیر تجاوز مرزی اتهامی به آنها زده شده است یا خیر نیز ابراز بی‌اطلاعی كرد. نگرانی خانواده خسروی از سرنوشت سعید و وحید ٣٣ و ٣٥ ساله، بیشتر از گمانه‌ها و آنچه مردم می‌گویند ناشی می‌شود. همسر ناخدا با صدای بغض‌آلود می‌گوید: «همسرم از ١٥ سالگی دریا می‌رفته و این اولین‌باری است كه برای او و برادرش چنین اتفاقی می‌افتد؛ اما قبلا میان آشنایان از این موارد دیده بودیم. می‌گویند ممكن است آنها را دادگاهی و بعد آزاد كنند.

با این حال ما بسیار نگرانیم و از مسئولان می‌خواهیم كه این مسئله را پیگیری كنند. یكی از عوامل نگرانی ما نیز این است كه برخی می‌گویند، در مواردی كه صیادان دستگیر شده‌‌اند و ماجرا خبری نشده، آنها سریع آزاد شده‌‌اند؛ اما این‌بار مسئله به نوعی سیاسی شده است و ممكن است تحت‌تأثیر روابط سیاسی بد ایران و عربستان قرار بگیرد. این چند روز هیچ‌كس به ما امیدی نداده و هر چیزی كه می‌شنویم بیشتر ما را نگران می‌كند».

متأثر از مناسبات سیاسی

آنها در حالی نگران‌اند كه مسائل سیاسی و روابط تیره ایران و عربستان بر سرنوشت سه صیاد دستگیر شده سایه افكنده كه برخی از كارشناسان مسائل حقوقی نیز وجود این احتمال را به نحوی تأیید می‌كنند. یوسف مولایی، كارشناس حقوق بین‌الملل، یكی از این كارشناسان است كه در گفت‌وگو با «شرق» پیگیری وضعیت صیادان بوشهری را بیش از قوانین حقوقی به مناسبات سیاسی بین كشورها وابسته می‌داند و می‌گوید: «بر اساس حقوق بین‌الملل كسی حق ندارد بدون ویزا وارد مرزهای كشورهای دیگر شود؛ اما از آنجایی كه مرزهای دریایی خیلی مشخص نیست، هرازگاهی شاهدیم صیادان وارد مرزهای كشور همسایه می‌شوند.

در عرصه بین‌الملل رویه‌های مختلفی برای حل‌وفصل اختلاف پیش‌‌آمده در اینگونه موارد است. مثلا گاهی آنها را دستگیر و بعد از مدتی آزاد می‌كنند یا اینكه آنها را دستگیر و براساس قوانین خود محاكمه می‌كنند. آنچه اهمیت دارد این است كه مناسبات سیاسی بین دو كشور همسایه تعیین می‌كند از چه روشی استفاده شود».مولایی در پاسخ به این پرسش كه با توجه به مناسبات سیاسی ایران و عربستان و تجربه‌ای كه از دستگیری صیادان ایرانی در سال‌های گذشته وجود دارد، اكنون دستگاه دیپلماسی باید به چه نحوی پیگیر این موضوع باشد؛ می‌گوید: «در این مورد نیز باید كنسول ما در جریان بازداشت و وضعیت آنها باشد و اگر غیر از این اتفاق افتد، كنوانسیون ١٩٦١ و ١٩٦٣ نقض می‌شود؛ اما همان طور كه گفتم همه این مسائل و آنچه كه اتفاق می‌افتد به مناسبات و روابط سیاسی ما و عربستان بستگی دارد».

صیادانی كه اعدام شدند

ماهیگیران ایرانی كه به گفته حسین جابری‌انصاری، سخنگوی پیشین وزارت خارجه، خبر دستگیری آنها از سوی مرزبانی تأیید شده است، در حالی بازداشت شده‌اند كه همین چند ماه قبل- بهمن ٩٤- نیز مورد مشابهی اتفاق افتاد و متأسفانه سرانجام خوبی نداشت. آن بار نیز صیادان بوشهری در نزدیكی مرزهای كویت دستگیر شده‌ بودند. آنطور كه پدر یكی از آن صیادها گفته بود، یك قایق كویتی كه صیادان آن مصری بودند برای آنها مزاحمت ایجاد كرده بود و مصری‌ها صیادان ایرانی را ضرب‌وشتم کردند. پس از این ماجرا نیروهای نظامی كویت، صیادان ایرانی را دستگیر كردند.

نماینده مجلس و دادستان بوشهر به این اتفاق واكنش نشان داده و خواستار پیگیری جدی موضوع از سوی وزارت خارجه شده بودند. بااین‌حال كار به انتشار فیلمی رسید كه قطع انگشت صیادان بوشهری را نشان می‌داد. قبل از آن نیز در آبان وزارت كشور عربستان بدون انجام مراحل مختلف دادرسی عادلانه، حكم اعدام سه صیاد ایرانی دیگر را به اتهام حمل مواد مخدر صادر كرده‌ بود. اینها در حالی اتفاق افتاد كه هنوز خاطره اعدام آن ١٨ صیاد ایرانی در سال ٩١ فراموش نشده بود. آنها در سال ٨٥ در آبراه‌های بین‌المللی به وسیله نیروی دریایی عربستان دستگیر و ربوده شده بودند.

در آن مورد نیز دولت عربستان به آنها اتهام حمل مواد مخدر زده‌ بود و اگرچه بر اساس حقوق بین‌الملل، هیچ كشوری نمی‌تواند در آب‌ها و آبراه بین‌المللی- تنگه‌ها و کانال‌ها و رودخانه‌هایی که دریاهای آزاد را به یکدیگر متصل می‌کند- حقوق قانونی اتباع کشورهای دیگر را نقض کند و براساس قوانین داخلی خود با آنها رفتار کند؛ عربستان براساس قوانین خود صیادان ایرانی را به زندان دمادم فرستاد و بعد از شكنجه به اعدام محكوم كرد.تكرار این اتفاقات سبب طرح مطالبه جدی از وزارت امور خارجه مبنی‌بر پیگیری جدی این موارد می‌شود.

صیادان مذكور شهروند ایرانی هستند و باید از طریق قوانین ایران حمایت شوند. اگر جرمی مرتكب شده‌اند بر اساس قانون و دادگاه صالح مجازات شده و امكان برخورد بی‌منطق و فراقانونی با آن نبوده و احتمالا دستگیری آنها فرصتی برای انتقام‌گیری سیاسی نشود. دستگیری‌ها و اعدام‌های پی‌درپی این گمان را ایجاد می‌كند كه مسئولان مربوطه توجه كافی را به این امر نداشته و در پیگیری موضوع اهتمام لازم را ندارند

منبع : روزنامه شرق