تهدید مرجان‌های خلیج‌فارس /گ

مدتی است تعدادی از صیادان سودجو اقدام به تورریزی و گرگورریزی (تورهای بزرگ ماهیگیری) در مناطق مرجانی اطراف جزایر خلیج فارس می‌کنند که این تورها و گرگورها هنگام بالا کشیده شدن باعث شکستن مرجان و در نتیجه مرگ این موجودات منحصربه‌فرد دریایی می‌شوند.
از سوی دیگر این در حالی است که سازمان حفاظت محیط‌زیست سالانه هزینه‌های زیادی را برای پایش آب‌های جنوبی صرف می‌کند اما جالب است بدانید مرجان‌ها عامل طبیعی خودپالایی خلیج فارس به شمار می‌روند و با مرگ آنها میزان آلودگی این دریا به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد که در نتیجه باعث نابودی حیات در مناطق وابسته به خلیج می‌شود

انسان عامل مهم تهدید مرجان
به گفته داوود میرشکار، مدیرکل دفتر زیست‌بوم و اکولوژی دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست عوامل زیادی مانند تخریب سواحل، ساخت‌وسازهای ساحلی، ورود پساب‌ها به دریا، بروز پدیده‌های طبیعی مثل کشند سرخ، تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین، جان مرجان‌ها را تهدید می‌کند و حالا عوامل انسانی با صیادی‌های غیرمسئولانه با ابزارهای غیرمتعارف، لنگر و توراندازی، توسعه گردشگری ناپایدار و برداشت غیرمجاز از ماهیان زینتی روند از بین رفتن مرجان‌ها را تشدید کرده‌اند.
صخره‌های مرجانی از بی‌نظیرترین و بهترین مناطق دریایی به شمار رفته و به‌عنوان بهترین زیستگاه برای ماهیان محسوب می‌شوند که گاهی برخی از آنها 500 سال طول می‌کشد تا دوباره خود را بازسازی کنند.
میرشکار با تاکید بر اینکه سلامت این زیستگاه‌ها اهمیت زیادی دارد، می‌گوید: «تلاش سازمان حفاظت محیط‌زیست هر ساله با اجرای طرح پایش نقاط تهدید شده مرجان‌ها و جلبک‌های دیگر را شناسایی و برای رفع خطرهای احتمالی گام بردارد و گزارش سلامت مناطق زندگی مرجان‌ها را در اختیار علاقه‌مندان و دوستداران قرار دهد.»
نبود یگان حفاظت دریایی یکی از کمبود‌های جدی سازمان حفاظت محیط‌زیست است که مدیرکل دفتر زیست‌بوم و اکولوژی دریایی این سازمان در این‌باره می‌گوید: «اگر یگان حفاظت دریایی وجود داشته باشد به راحتی می‌توان با تردد در آب، مناطق حساس و در معرض تهدید را شناسایی و کنترل کرد.» او تاکید می‌کند: «نبود تجهیزات کافی، نیروی انسانی و ابزارهای لازم برای کنترل دریا سبب شده که خطرات و مشکلات آبزیان و مرجان‌های دریایی روز به ‌روز بیشتر شود.»

باید ماده قانونی تعریف شود
سازمان شیلات ایران و بنادر و کشتیرانی دو نهاد دولتی مهم هستند که می‌توانند در این راه همراه سازمان محیط‌زیست باشند اما میرشکار می‌گوید: «با اینکه سازمان شیلات یگان حفاظت دریایی دارد اما طبق قانون و ماموریتی که برای آن تعریف شده نمی‌تواند در تخلفات زیست‌محیطی ورود کند و این خلأ قانونی را باید رفع کرد.»
او در پاسخ به این پرسش که آیا نمی‌توان با انعقاد قرارداد یا تفاهمنامه‌ای با سازمان شیلات یا بنادر و کشتیرانی گامی برای حل مشکلات زیست‌محیطی دریا برداشت، می‌افزاید: «با تجهیزاتی که سازمان شیلات در اختیار دارد به راحتی می‌تواند در این راه همراه محیط‌زیست باشد، اما نیروی انسانی کافی در اختیار ندارد ولی می‌توان با همکاری این دو سازمان یک هم‌افزایی منسجم را شکل داد.»
میرشکار معتقد است: «اگر سازمان محیط‌زیست، بنادر و کشتیرانی، شیلات و مرزبانی‌های دریایی بر سر اهداف و برنامه‌هایشان با هم همکاری کنند، از یک‌سو می‌توان مانع بروز آسیب‌های محیط‌زیستی شد و از سوی دیگر می‌توان در فضای همین همکاری‌ها و در راستای بهبود وضعیت و شرایط خلیج فارس گام‌های موثرتری برداشت.»
تجربه نشان داده که برخوردهای مقطعی یا ضربتی با متخلفان به‌ویژه در ساختار محیط‌زیست فقط در کوتاه‌مدت جواب می‌دهد و برای حصول به نتیجه درست و منطقی باید یک برنامه هدفدار و بلند‌مدت طراحی و اجرا شود. نجات مرجان‌های دریایی هم علاوه‌بر برنامه‌ریزی نیاز به همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی دارد.

منبع : روزنامه فرهیختگان