پرورش ماهی در قفس از ارزآوری تا ایجاد اشتغال /گ

پرورش ماهی در قفس یکی از روش های تولید ماهی در جهان است که به دلیل تاثیر مثبت بر اکوسیستم، حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست در بسیاری از کشورهای توسعه یافته ار اهمیت بالایی برخوردار است

منابع آبهای داخلی، طبیعی و نیمه‌ طبیعی تا چند سال آینده و با روند رو به کاهش اراضی قابل کشت به تنها راه تغذیه بشر تبدیل می‌شوند. اما از آنجایی که صید بی رویه ماهی ها هم خطر زیست محیطی و هم انقراض نوع قابل مصرف ماهیان را به دنبال دارد و تاکنون نیز صدمات بسیاری به گونه های مختلف آبزی در دریاها و اقیانوس ها وارد شده به همین دلیل کشورهای مختلف در دنیا که دسترسی به آب های آزاد و یا دریاچه ها را دارند از روش های به خصوصی برای پرورش و تولید ماهی و آبزیان استفاده می‌کنند.

یکی از روش های متداول در دنیا که در ایران هم از آن استفاده می شود پرورش ماهی در قفس است. این نوع پرورش که درعمق 30 متری دریاها انجام می‌شود توسط قفس هایی از جنس پلی اتیلن مدور با قطر 16 متر بوده که هر کدام از قفس ها بوسیله چهار بویه خاکستری احاطه شده است که در زیر این بویه ها در عمق 5 متری صفحه رابطی قرار دارد که قفس‌ها به این صفحات متصل می‌‌شود.

بهبود کیفیت سازه­های قفس و تأمین بچه ماهی مورد نیاز قابل پرورش در سال های اخیر باعث شده است که کشورهای کویت، ترکیه، امارات متحده عربی و روسیه نیز از این صنعت استقبال نمایند. اما در حال حاضر چین با دارا بودن29 درصد تولید جهان، مقام نخست را داراست و بعد از آن کشورهای نروژ با 19 درصد، شیلی با 17 درصد و ژاپن با 6 درصد، در رتبه­های بعدی قرار دارند.

چین با هدف توسعه روش پرورش ماهی در قفس، از سال­های 2003 تا 2010 بیش از 30 هزار شناور صیادی را حذف کرده و به دنبال آن زمینه اشتغال بیش از 200 هزار نفر صیاد را در پرورش در قفس دریایی، فراهم ساخته است. به دنبال آن امریکا نیز با ساماندهی صیادان خرده­پا و توسعه روش قفس دریایی، توانسته حجم تولیدات دریایی خود را افزایش دهد.

*پرورش ماهی در ایران؛

در ایران نیز از سال 1361 تا کنون این روش پرورش ماهی درقفس در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان اجرایی شده است البته از سال 61 به صورت آزمایشی در دریاچه سدِ دز خوزستان در قفس­های شناور انجام شد و پس از آن در سال 1364 به منظور تولید در دریاچه مذکور شروع به کار کرد.

در سال 1379 به منظور پرورش ماهی در قفس­های دریایی قراردادی بین سازمان شیلات ایران و شرکت نروژی، به منظور شناسایی توانمندی پرورش ماهی در دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان برقرار گردید. به پیرو آن، طرح آزمایشی پرورش ماهی در قفس به ظرفیت 180 تن در استان هرمزگان به اجرا در آمد که هم اکنون نیز در حال فعالیت می­باشد.

در حال حاضر در دریای خزر و در سواحل استان گیلان پیش بینی تولید 200 هزار تن ماهی در قفس از سوی سازمان شیلات شده است که این امر منجر به استقرار اولین قفس در سواحل گیلان شد که پرورش فیل ماهی و ماهی قزل آلا در آنها انجام می­گیرد. در یک دوره کوتاه مدت 40 روزه، با پرورش بچه ماهیان قزل آلا به وزن 10 گرم، ماهیانی با میانگین وزنی 600 گرم برداشت شدند.

نمونه­‌هایی دیگر از پرورش در قفس برای ماهی قزل آلای رنگین کمان، در دریاچه پشت سد گُلابرِ شهرستان زنجان انجام گرفته است. در سال 1390 (همزمان با افتتاح سد) چندین قفس شناور دایره­ای با قطر 14 متر و عمق حدود 10 متر در این سد مستقر گردیده است. ظرفیت تولید ماهی قزل آلای رنگین کمان در هر قفس به بیش از 30 تن می­رسد.

محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی در رابطه با پرورش ماهی در قفس اظهار کرد: کل تولید محصولات شیلاتی حاصل از صید و آبزی پروری نزدیک به یک میلیون تن است در حالی که براساس ارزیابی های اولیه یک میلیون تن ظرفیت پرورش ماهی در قفس درکشوروجوددارد.

حجتی بارها در برنامه های مختلف و در نشست های خبری به خبرنگاران گفته است: هم اکنون 400 قفس در دریاهای شمال و جنوب کشور نصب شده است ودر برنامه پنج ساله ششم توسعه، تولید 200 هزارتن ماهی به شیوه پرورش در قفس پیش بینی شده که علاوه بر افزایش تولید، اشتغالزایی مناسبی هم در استان های شمالی و جنوبی دارد.

رییس سازمان شیلات نیز در این رابطه خاطر نشان کرد: استان آذربایجان غربی با توجه به منابع آبی موجود در پشت سدهای استان و منطقه ارس از ظرفیت های خوبی برای پرورش ماهی در قفس و طرح توسعه آبزی پروری برخوردار است.

با توجه به آمار و ارقام ارائه شده توسط سازمان شیلات کشور آبزی پروری تا کنون 412 میلیون دلار برای کشور ارزآوری به همراه داشته است و این صادرات به کشورهای حوزه اوراسیا انجام شده است که در حال افزایش است. در راستای همین آمار پیش بینی شده تا در پایان سال پنجم برنامه ششم توسعه این ارزآوری به 900 میلیون دلار برسد.

این طرح که به عنوان یکی از طرح‌های اولویت دار اقتصاد مقاومتی در جهت تولید و اشتغال در نظر گرفته شده است تا کنون با اشتغال زایی بسیاری که در شهرهای ساحلی و استان های دارای سد داشته توانسته گام های موثری در این زمینه بردارد. امیدواریم دولت دوازدهم بتواند با رساندن راندمان بهره وری از آبزیان از طریق پرورش ماهی در قفس به اهداف تعیین شده در برنامه ششم توسعه دست یابد و ارز آوری از طریق صادرات آبزیان را در کشور افزایش دهد

منبع : ایلنا