پرورش ماهی در قفس راهی برای توسعه اشتغال /گ

پرورش ماهی در قفس با هدف ارزآوری و توسعه اشتغال، یکی از روش‌های تولید ماهی است که به دلیل تاثیر مثبت بر اکوسیستم نقش مهمی در کشور‌های توسعه یافته دارد

پرورش ماهی در قفس یکی از روش‌های تولید ماهی در جهان است که به دلیل تاثیر مثبت بر اکوسیستم، حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته ار اهمیت بالایی برخوردار است.

منابع آب‌های داخلی، طبیعی و نیمه طبیعی تا چند سال آینده و با روند رو به کاهش اراضی قابل کشت به تنها راه تغذیه بشر تبدیل می‌شوند.

اما از آنجایی که صید بی رویه ماهی‌ها هم خطر زیست محیطی و هم انقراض نوع قابل مصرف ماهیان را به دنبال دارد و تاکنون نیز صدمات بسیاری به گونه‌های مختلف آبزی در دریا‌ها و اقیانوس‌ها وارد شده به همین دلیل کشور‌های مختلف در دنیا که دسترسی به آب‌های آزاد و یا دریاچه‌ها را دارند از روش‌های به خصوصی برای پرورش و تولید ماهی و آبزیان استفاده می‌کنند.

پرورش ماهی در قفس در ایران

در ایران نیز از سال ۱۳۶۱ تا کنون این روش پرورش ماهی درقفس در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان اجرایی شده است، البته از سال ۶۱ به صورت آزمایشی در دریاچه سدِ دز خوزستان در قفس­های شناور انجام شد و پس از آن در سال ۱۳۶۴ به منظور تولید در دریاچه مذکور شروع به کار کرد.

در سال ۱۳۷۹ به منظور پرورش ماهی در قفس­های دریایی قراردادی بین سازمان شیلات ایران و شرکت نروژی، به منظور شناسایی توانمندی پرورش ماهی در دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان برقرار شد.

به پیرو آن، طرح آزمایشی پرورش ماهی در قفس به ظرفیت ۱۸۰ تن در استان هرمزگان به اجرا در آمد که هم اکنون نیز در حال فعالیت است.

حسن صالحی رییس سازمان شیلات ایران درباره طرح پرورش ماهی در قفس می‌گوید: برای تولید ۲۰۰ هزار تن ماهی در قفس ظرف برنامه ششم توسعه به ۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات و ۲ تا ۴ هزار میلیارد تومان آورده بخش خصوصی نیاز است.

وی افزود: در استان‌های مازندران ۲۰ فقره پروانه تأسیس برای تولید هفت هزار تن، گیلان ۱۰ فقره برای ۱۲ هزار تن، هرمزگان هفت فقره برای ۲۰ هزار تن، بوشهر سه فقره برای ۸۵۰۰ تن و سیستان و بلوچستان دو فقره ۵۰۰ تنی صادر شده است.

صالحی، پرورش ماهی در قفس را یکی از طرح‌های اقتصاد مقاومتی عنوان کرد و گفت: بر اساس برنامه ریزی‌ها به منظور ایجاد و توسعه زیر ساخت‌ها در دو سفر استانی دولت در سال گذشته به گیلان و مازندران ۴۵ میلیارد تومان به این دو استان اختصاص یافت.

رییس سازمان شیلات ایران افزود: این اعتبارات صرف سامانه‌های پشتیبانی پرورش ماهی در قفس همچون اسکله‌های پشتیبانی، بهسازی اسکله‌ها و تأمین بچه ماهی می‌شود.

مزایای پرورش ماهی در قفس

امروزه در بسیاری از نقاط جهان بیش از ۱۳۰ گونه ماهی و حدود ۱۲ گونه میگو درون محیط‌های محصور پرورش داده می‌شود.

در کشور ایران نیز از سال ۱۳۷۲ پرورش ماهی در محیط‌های محصور به نحوی آغاز شده است.

به عقیده کارشناسان شیلات مزایای پرورش ماهی در قفس به شرح زیر است:

سهولت کار نسبت به استخر‌های خاکی و بتونی چه در احداث و چه در اجرا.
هزینه سرمایه گذاری کم‌تر و تولید بیشتر در واحد سطح.
استفاده اصولی از منابع آب‌های طبیعی و نیمه طبیعی با توان تولید پایین.
محصور کردن ماهیان در یک سطح کم و مصرف انرژی کم‌تر و تبدیل انرژی به ماده بیشتر.
امکان توسعه بیشتر و قابلیت جابجایی راحت تر.
استفاده از غذای طبیعی و زنده و در نتیجه کیفیت گوشت بالاتر.

وی استقبال سرمایه گذار خصوصی در این طرح را خوب ارزیابی کرد و افزود: برای ایجاد هر قفس سرمایه‌ای معادل ۱۰۰ میلیون تومان نیاز است که این سرمایه گذاری در ابعاد وسیع‌تر و با تعداد بیشتر قفس‌ها حتی به کمتر از این مقدار خواهد رسید.

رئیس اداره شیلات تنکابن و رامسر ضریب تولید برای هر قفس پرورش ماهی را یک کیلو گوشت به ازای یک کیلو خوراک مصرفی عنوان کرد.

فلکی مقدم گفت: به دلیل پرورش ماهی در دریای خزر، مصرف خوراک برای تغذیه ماهی، کمتر از میزان نگهداری در پرورشگاه‌های ماهیان بوده و سود دهی اجرای چنین پروژه‌هایی در این زمینه بسیار بالا خواهد بود

دلاور حیدرپور رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران فت: از فعالیت ۱۰۰ قفس دریایی پرورش ماهی در مازندران و پیش بینی تولید ۳۵۰۰ تن ماهی در قفس خبر داد.

وی با بیان اینکه پرورش ماهی در قفس از طرح‌های بسیار مهمی است که وزارت جهاد کشاورزی تاکید ویژه‌ای نسبت به اجرای آن دارد، افزود: تسهیلات پرورش ماهی در قفس و احداث گلخانه از اولویت‌های اصلی است که اعطای آن از منابع صندوق توسعه ملی بدون محدودیت به متقاضیان پرداخت می‌شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: مساحت زمین برای احداث گلخانه در غرب مازندران که در سال‌های قبل پنج هزار مترمربع بوده است در حال حاضر این محدودیت برداشته شده است.

حیدرپور افزود: این فعالیت‌ها در راستای اقتصاد مقاومتی است که هم به تولید و هم اشتغال کمک بسزایی می‌کند و حمایت از فعالیت‌های دریا محور به صورت جدی در سازمان جهاد کشاورزی مازندران پیگیری می‌شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه در چهار سال اخیر ۲ هزار و ۲۵۰ تن ماهی در قفس درماندران تولید شد، گفت: مازندران رتبه نخست را بین استان‌های شمالی و رتبه سوم کشوری را در تولید ماهی در قفس به خود اختصاص داده است.

وی با بیان اینکه یکی از راه‌های تحقق این مهم توجه به امر آموزش بهره‌برداران و تولید کنندگان است، افزود: از موارد مهمی که دغدغه پرورش دهندگان است تغذیه ماهی در قفس‌های دریایی است که با توجه به مدیریت صحیح می‌توان به یک تولید پایدار، با توجیه اقتصادی بالا دست یافت و این مهم در قبال آموزش‌های مستمر با حضور اساتید مجرب عملی خواهد شد.

مدیرکل شیلات مازندران گفت: شیلات مازندران با توجه به اهمیت موضوع اقدام به برگزاری دوره آموزشی مدیریت تغذیه ماهی در قفس‌های دریایی را برای پرورش دهندگان، تولید کنندگان و کارشناسان مرتبط در این امر برنامه ریزی کرد.

رستمی افزود: تا پایان امسال صد قفس پرورش ماهی در دریای خزر با سرمایه گذاری ۵۳۰ میلیارد ریال ایجاد می‌شود و با فعالیت این قفس‌ها برای هزار نفر شغل ایجاد خواهد شد.

پرورش سالانه ۳۷۰ هزار تن ماهی در قفس

دریای خزر طبق تحقیقات شیلات ایران و نهاد‌های ذیربط خارجی ظرفیت تولید سالانه ۳۷۰ هزار تن ماهی را به شیوه پرورش در قفس دارد و سهم مازندران از این میزان، ۲۰۰ هزار تن ارزیابی شده است.

مازندران دو سوم سواحل ایرانی دریای خزر را در اختیار دارد و هم اکنون صید ماهیان استخوانی مهم‌ترین شیوه معیشت صیادان مازندران است.

بر اساس آمار شیلات، حدود چهار هزار صیاد هر ساله از ماه مهر تا اواخر فروردین به شیوه پره ماهیان استخوانی را صید می‌کنند و میزان صید این گونه ماهیان در دو دهه اخیر از حدود ۲۰ هزار تن در سال به کمتر از ۲ هزار تن کاهش یافته است.

سفید، کپور، آزاد (فیتیباک) انواع قزل آلا از گونه‌های ماهیان گرم آبی و سرد آبی مازندران هستند.

گزارش از سیده حکیمه موسوی ازنی

منبع : باشگاه خبرنگاران