تعادل اکولوژیک زیست‌بوم دریای عمان در معرض تهدید قرار دارد /گ

مسوول گشت کفزیان دریای عمان و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات شیلاتی آب‌های دور چابهار گفت: شاهد کاهش چشمگیر برخی گونه‌های مهم آبزی دریای عمان در بررسی‌های تحقیقاتی انجام شده توسط گشت کفزیان در سال گذشته بودیم که با این حساب تعادل اکولوژیک زیست‌بوم این دریا در معرض تهدید قرار دارد.

محمدرضا میرزایی اظهار داشت: طرح ارزیابی ذخایر کف‌زیان خلیج فارس و دریای عمان طرحی ملی است که برای بررسی وضعیت فراوانی و پراکنش ماهیان کفزی دریای عمان هر سال در آب‌های سیستان و بلوچستان با استفاده از شناور تحقیقاتی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با نام «فردوس۱» انجام می‌شود.

وی بیان کرد: این گشت در سال ۱۳۹۸ نیز مانند سال‌های گذشته فعال بود و از آبان از شرقی‌ترین نقطه سیستان و بلوچستان یعنی منطقه گواتر آغاز و تا غربی‌ترین نقطه استان ادامه یافت.

مسوول گشت کفزیان دریای عمان افزود: نتیجه بررسی آمار‌های دریافت شده از این گشت دریایی نشان می‌دهد که تغییرات کاهشی در تعداد و گونه آبزیان این دریا در نقاط مختلف رقم خورده است.

وی درباره اهداف اصلی انجام این گشت گفت: از مهمترین اهداف این گشت تحقیقاتی می‌توان به پایش و ارزیابی روند برداشت پایدار از منابع ماهیگیری دریای عمان اشاره کرد. میرزایی ادامه داد: نتایج این گشت تحقیقاتی بیانگر میزان فراوانی گونه‌های مختلف آبزی، بویژه گونه‌های تجاری و مقایسه آن نسبت به سال‌های گذشته و اطلاع‌رسانی وضعیت ذخایر گونه‌های موجود به صیادان و مدیران شیلاتی است.

وی اظهارداشت: در گشت تحقیقاتی سال ۱۳۹۸ تعداد ۷۰ ایستگاه نمونه‌برداری در اعماق مختلف از ۱۰ متر تا ۱۰۰ متر نمونه‌برداری شد. تورکشی در ایستگاه‌های نمونه‌برداری یک ساعته انجام می‌شود که از زمان تورکشی در صید تجاری ۵۰ درصد کمتر است.

میرزایی عضو هیات علمی مرکز تحقیقات شیلاتی آب‌های دور چابهار درباره نتایج به دست آمده از بررسی آمار‌های مربوط به گشت کفزیان دریای عمان در سال گذشته گفت: مقایسه فراوانی گونه‌های مختلف تجاری صید، نظیر هامورماهیان، سنگسر ماهیان، کوتر ماهیان، یال اسبی، ماهی مرکب، گوازیم دم رشته‌ای، اسکوئید هندی، شوریده و حسون در اعماق مختلف نشان داد که در اعماق ۵۰ تا ۱۰۰ متر فراوانی و تراکم این آبزیان نسبت به اعماق پایین‌تر بیشتر است.

او افزود: از سویی در لایه‌های عمقی ۱۰ تا ۲۰ متر میزان فراوانی و تراکم این گونه‌های با ارزش اقتصادی و تجاری کمترین مقدار است به عبارت دیگر میزان صید در واحد سطح گونه‌های مذکور در اعماق بالاتر از ۵۰ متر بیشتر از اعماق ۱۰ تا ۲۰ متر ثبت شد.

میرزایی اظهارداشت: ذخایر دریایی، مطالعات روی آمار‌های به دست آمده از گشت کفزیان دریای عمان در سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد لایه عمقی ۱۰ تا ۲۰ متر، کاهش فراوانی و تراکم ۵۶ درصدی را از نظر صید بر واحد تلاش نسبت به سال ۱۳۹۷ دارد که کاهش فراوانی و تراکم گونه‌های با ارزش تجاری بالا در اعماق ۱۰ تا ۲۰ متر، نشانه فشار صیادی زیاد در این اعماق است.

وی خاطرنشان کرد: در مجموع در کل گشت انجام شده، ۷۵ گونه در ترکیب صید دیده شد که در مقایسه با گشت سال ۱۳۹۷ حدود ۶.۲۵ درصد و در مقایسه با گشت ۱۰ سال گذشته ۲۵ درصد تعداد گونه‌های ترکیب صید کاهش را نشان داد.

مسوول گشت کفزیان دریای عمان گفت: شاخص فراوانی یا شاخص صید در واحد سطح کل در حوضه مرکزی با ۸۱ درصد کاهش روبه‌رو بود که می‌تواند به علت افزایش تعداد صیادان و شناور‌های صیادی در مناطق مرکزی و بنادر چابهار، کُنارک و رَمین باشد.

او ادامه داد: بیشترین میانگین صید بر واحد سطح به تفکیک مناطق هم در صیدگاه‌های گوردیم، راشدی پزم و کنارک ثبت شده و صیدگاه‌های بیاهی، میدانی، خوررابچ و خورگالک در رده دوم فراوانی صید در واحد ثبت قرار داشتند.

میرزایی تصریح کرد: کاهش چشمگیر فراوانی گونه‌هایی مثل کوسه ماهیان و سپر ماهیان که از گونه‌های کلیدی و بالای هرم غذایی هستند نشان‌دهنده به هم خوردن تعادل اکولوژیک به واسطه فشار صیادی شدید روی گونه‌های مذکور است که از آسیب‌پذیری بالایی برخوردار هستند.

او افزود: در این گشت میزان فراوانی این گونه‌ها تا ۸۰ درصد کاهش نسبت به سال ۱۳۹۲ ثبت شد و فراوانی برخی از گونه‌ها مثل کوترماهیان نسبت به سال ۱۳۹۷ با افزایش همراه بود این شرایط برای گونه ماهی یال‌اسبی، حلوا سیاه، حلوا سفید، سنگسر ماهیان و ماهی مرکب نیز صادق بود.

مسوول گشت کفزیان دریای عمان ضمن ابراز نگرانی از کاهش برخی گونه‌های آبزی این دریا گفت: در شرایط کنونی به نظر می‌رسد ذخایر آبزیان کفزی دریای عمان از آسیب‌پذیری بالایی برخوردار باشند که در این ارتباط فعالیت‌های صیادی غیرمجاز می‌تواند شرایط ناپایداری ذخایر را با مشکل جدی روبه‌رو کند.

او ادامه داد: چنانچه روند برداشت بی‌رویه فعلی از ذخایر کفزیان در مناطق ساحلی کنترل نشود، به احتمال زیاد گونه‌ها در آینده ذخایر دچار مشکل خواهد شد؛ همچنین تعادل اکولوژیک زیست‌بوم دریای عمان نیز می‌تواند دچار آسیب شود.

میرزایی گفت: اطلاع‌رسانی جامعه صیادی از وضعیت ذخایر کفزیان و نیز جلب مشارکت بهره‌برداران در مدیریت ماهیگیری می‌تواند ما را در مدیریت برداشت پایدار از ذخایر یاری کند.

منبع : باشگاه خبرنگاران جوان