خبرگزاری فارس کردستان؛ شیرین مرادی/هر وقت حرف از مناطق حاشیه شهر به میان می‌آید تصورات بیشتر به سمت بی‌توجهی، بی‌امکاناتی، محرومیت و هزاران درد ریز و درشتی می‌رود که در میان کوچه پس کوچه‌های این مناطق زندگی را به کام مردمان ساکن آن تلخ می‌کند.

«نایسر» به لحاظ جمعیتی از شهرهای کامیاران، بیجار و دهگلان بزرگتر و بر اساس آمارهای غیررسمی و گاها رسمی که مسوولان در جلسات متعدد اعلام می‌کنند، جمعیتی بالغ بر 80 هزار نفر در این منطقه زندگی می‌کنند که خانه‌های آن اغلب به صورت غیرمجاز احداث شده و این موضوع کنترل آمار جمعیتی، خدمت‌رسانی و ارتقای خدمات شهری را به آن دشوارتر کرده است در کنار مشکل جمعیتی و رشد ساخت‌وسازهای غیرمجاز قانون‌گریزی را برای خیلی‌ها آسان کرده است.

مشکلات زیرساخت‌های آموزشی، نبود فضای سبز، مشکلات آب، کوچه‌های ناهموار و خاکی، خیابان‌های شلوغ و پُرتردد و مسائلی دیگر از این دست، از مشکلاتی است که مردمان این منطقه با آن دست به گریبان هستند تا جایکه همواره از نایسر به عنوان یکی از نقاط پر مشکل و دارای سهم بالا از آسیب‌های اجتماعی در بین مردم و مسئولان نام می‌برند.

نایسر سنندج از مشکلات بالایی برخوردار است و بیشترین سهم از ناهنجاری‌ها، پرونده‌های دادگستری، آسیب‌های اجتماعی و فقر را به خود اختصاص داده است به طوریکه رئیس دستگاه چندی قبل بر حل مشکلات این منطقه به مسوولان استانی تاکید کردند.

اما نباید همیشه نیمه خالی لیوان را دید چرا که گاهی در این حاشیه پر متن حرکت‌های زیبایی شکل می‌گیرد که نشان می‌دهد اگر نگاه توسعه‌ای وجود داشته باشد می‌توان هر ناممکنی را ممکن کرد کاری که گروه تولیدی «نوای باران» در نایسر انجام داده و با راه‌اندازی کارگاه تولید پوشاک برای چندین نفر اشتغال و درآمد ایجاد کرد.

به دنبال آدرس این کارگاه راهی نایسر می‌شویم، از ورودی این منطقه شلوغی و در هم‌ریختگی در کالبد آن کاملا نمایان است، هرچند آدرس را از مدیر این گروه تولیدی پرسیده بودم اما باز هم پیدا کردن آن در این محدوده شلوغ ممکن نبود، بعد از پرس‌وجوی کوتاه و سر ته کردن چند کوچه و پس کوچه بلاخره کارگاه را پیدا می‌کنیم.

وارد حیاط که می‌شویم صدای خنده‌ با صدای چرخ‌های خیاطی که چرخ‌های زندگی 22 خانواده نایسری را به چرخش درآورده است در هم آمیخته است آهنگی که نوای آرامش و زندگی در حاشیه‌ترین نقطه شهر سنندج را می‌نوازد.

چرخیدن چرخ زندگی بر پاشنه خیاطی

آقا حسین در حالیکه با دقت خاص تکه‌های برش شده پارچه را به هم وصل می‌کند، می‌گوید: سال 53 وارد این حرفه شدم روزهایی که هم‌سن و سال‌های من در کوچه مشغول بازی بودند من زیر دست استاد در یکی از محلات قدیمی این شهر قیچی و سوزن به دست می‌گرفتم.

علاقه زیادی به کار داشتم همین مسئله موجب شد خیلی زود هر آنچه را استاد می‌گفت یاد بگیرم، تشویق‌های گاه و بیگاه استادکار سبب علاقمندی و ماندگاری‌ام در این حرفه شد.

از زمانی که به صورت حرفه‌ای خیاطی می‌کنم شاگردان زیادی زیر دستم تربیت شده‌اند که هر کدام امروز استاد کار بسیار خوبی هستند و به دیگران آموزش می‌دهند، حاصل زندگی مشترکم دو فرزند است که البته هیچ کدام به حرفه من علاقه نداشتند چون معتقد هستند این کار درآمد زیادی ندارد.

کودکی بیش نبودم که اوایل سال 53 زیر دست استاد کار نخستین کوک‌ها را بر تار و پود پارچه نشاندم، بیش از 46 سال از زندگی‌ام را در این حرفه سپری کرده‌ام قبلا در زمینه تولید کت و شلوار کار می‌کردم اما چون مکان فعالیتم اجاره‌ای بود صرفه چندانی نداشت ولی با این وجود حاضر نبودم کارم را ول کنم چند سال پیش بود که با با کارگاه آشنا شدم.

کار خیلی خوب پیش می‌رفت از اواخر سال گذشته که کرونا شیوع پیدا کرده چندین مرحله کار تعطیل شده اما به لطف خدا و تلاش آقای سهرابی و رعایت نکات بهداشتی تا این لحظه توانسته‌ایم کار را ادامه دهیم.

چهار ماه کمتر به بازنشستگی‌ام نمانده است، بیمه تامین اجتماعی پرداخت می‌کنم، کار در این کارگاه را دوست دارم اگر آقای سهرابی نیاز داشته باشد حتی بعد از بازنشتگی هم حاضرم کار را ادامه دهم.

چرخش قطار زندگی بر ریل تولید

خاور خانم هم که چند سالی است در کارگاه تولیدی نوای باران فعالیت دارد، می‌گوید: همسرم کارگر است درآمد چندانی ندارد زندگی خرج دارد واقعا یک تنه نمی‌شود چرخ زندگی را چرخاند.

با گروه نوای باران به واسطه اقدامات خیرخواهانه‌ای که در کمک به افراد و خانواده‌های بی‌بضاعت داشتند آشنا شدم، حرفه‌ای بلد نبودم همین جا با کمک مربیان نحوه دوخت و دوز و حتی برش را یاد گرفتم و پشت چرخ خیاطی نشستم.

این بانوی سنندجی می‌گوید: زندگی در حاشیه شهر مشکلات خاص خود دارد، افرادی که در این مناطق زندگی می‌کنند به خاطر نداری مجبورند هر نوع مشکلاتی را به جان بخرند ایجاد کارگاه‌های تولیدی در این مناطق می‌تواند بهترین حمایت از ساکنین کم‌درآمد این مناطق باشد.

دخترانم هم در همین کارگاه مشغول به کار شده‌اند، البته درآمد کارگران بسته به سفارشات مشتریان دارد و هرچه سفارش زیاد باشد درآمد ما هم افزایش می‌یابد.

به واسطه آموزش‌هایی که در این کارگاه به افرادی همچون من ارائه می‌شود در کنار درآمدزایی آنچه هم که نیاز داشته باشیم برای خودمان می‌دوزیم و به این ترتیب هزینه‌هایی که قبلا در این زمینه داشتیم از سبد مخارجمان حذف شده است.

راه‌اندازی چنین کارگاه‌هایی در حاشیه شهر حمایت بسیار خوبی برای مردم ساکن در این مناطق است از مسئولان انتظار داریم با حمایت از تولیدکنندگان زمینه اشتغالزایی در مناطق حاشیه را فراهم سازند.

جامعه ما نیازمند افراد دلسوز است افرادی از جنس مهربانی که تنها سود برایشان ملاک نباشد شاید اگر این کارگاه در نقطه دیگری از این شهر راه اندازی می شد برای بانیان آن بسیار سودآورتر بود واقعا باید برای تولیدکنندگانی که هدفشان برداشتن گره از زندگی همنوعانشان ارزش قائل شد.

کوک‌زدن ساده هم بلد نبودم

خانم حسین‌پناهی دیگر کارگر این واحد تولیدی هم می‌گوید: زمانی که با کارگاه نوای باران آشنا شدم، کوک‌زدن ساده هم بلد نبودم همین جا کار را به صورت رایگان یاد گرفتم و الان برای خودم هم جدا از کارگاه، سفارش کار می‌گیرم.

همسرم هم در سایه لطف مدیر همین کارگاه صاحب شغل شده است در اوقات فراغت هم کمک حال همسرم هستم، الان حتی می‌توانم به دیگران آموزش دهم، بارها برای گرفتن مدرک فنی و حرفه‌ای اقدام کرده‌ایم مسئولان می‌توانند از بستر همین کارگاه به ما مدرک بدهند ولی موافقت نمی‌کنند اگر بخواهیم از طریق مراکز آموزشی هم اقدام کنیم هزینه‌بردار است که در توان ما نیست.

«نایسر» خانواده‌های آسیب‌دیده زیادی دارد توسعه این دست کارگاه‌ها می‌تواند به مردم این منطقه کمک کند، کسانی که در حاشیه‌های شهر زندگی می‌کنند از سر خوشی ساکن این مناطق نشده‌اند واقعا نیاز به حمایت دارند.

نواختن نوای باران

آزاد سهرابی مدیرعامل سازمان مردم‌نهاد «نوای باران» می‌گوید: فعالیت این موسسه از سال ۱۳۸۶ با مجوز سازمان ملی جوانان و با محوریت پیشگیری از اعتیاد و ایدز شروع شده است.

اوایل فعالیت موسسه ما به برگزاری کارگاه‌ها آموزشی با محوریت پیشگیری از اعتیاد و ایدز، فرزندپروری، همسرداری، کنترل استرس و... برای جوانان مناطق حاشیه، دوره‌های آموزش خیاطی و عروسک‌سازی برای بانوان آسیب‌دیده و در معرض آسیب و غیره خلاصه می‌شد.

آموزش 1500 حرفه آموز در حاشیه شهر سنندج

سال ۹۳ به مدت ۶ ماه اقدام به برگزاری مراسم‌های ازدواج با عنوان ازدواج آسان نمودیم و در قالب این طرح سعی کردیم ازدواج آسان را در بین جوانان در این مناطق فرهنگ‌سازی کنیم.در طول چند سال فعالیت انجمن نوای باران، بیش از یک هزار و 500 نفر با کمک و همکاری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای استان کردستان موفق به گذراندن دوره‌های آموزش خیاطی و کسب گواهینامه شدند.

در مدت این چند سال و با حمایت خیرین استانی و کشوری در مناطق حاشیه و بخصوص منطقه نایسر سبد‌های کالا در بین خانواده‌های نیازمند را توزیع کرده‌ایم ضمن اینکه برای تعداد زیادی نوعروس توانسته‌ایم که جهیزیه تهیه نماییم.

اشتغالزایی برای 22 نفر

از سال ۹۵ به بعد انجمن نوای باران با تغییر رویکرد اساسی در قالب گروه تولیدی نوای باران توانسته برای ۲۲ نفر به صورت مستقیم و همچنین برای ۱۰ نفر به صورت غیرمستقیم در زمینه تولید البسه بیمارستانی، نظامی، روپوش مدارس، ست‌های اداری، کارگری و....ایجاد اشتغال کند.

این کارگاه را با چند عدد چرخ خیاطی اداره‌کل فنی و حرفه‌ای با محور آموزش راه‌اندازی کردیم کارگاه دوم را در مرکز شهر سنندج با بکارگیری افرادی که در همین کارگاه آموزش دیده بودند فعال کردیم و الان مشغول به کار هستند.

افراد به صورت کاملا رایگان در کارگاه آموزش می‌بینند بعد از اینکه کار را یاد گرفتند اگر خواهان باشند در همین جا مشغول به کار می‌شوند در غیر این صورت به هر اندازه در وسع و توانمان باشد برای جذب آنها در بازار کار تلاش می‌کنیم.

بعضی از افرادی صرف آموزش به ما مراجعه می‌کنند، بعد از اینکه کار را یاد می‌گیرند دوست دارند در خانه کار کنند از سفارشاتی که می‌گیریم به آنها کار می‌دهیم و برابر فعالیتی که دارند درآمد کسب می‌کنند.

یکی از دغدغه‌های اصلی من ایجاد بستری برای بهره‌مندی این افراد از بیمه‌های اجتماعی است اما این کار تنها در صورتی ممکن خواهد بود که از سوی مسئولان مورد حمایت قرار بگیریم.

سهرابی خاطرنشان کرد: استاندار فعلی کردستان در اوایل فعالیتش عنوان کرد که نباید کار از استان خارج شود، اگر همین وعده و برنامه عملیاتی می‌شد مشکل بسیاری از واحدهای تولیدی در استان ما حل شده بود، متاسفانه امروز بر عکس عمل می‌شود شما به عنوان یک رسانه تحقیق کنید که برخی از دستگاه‌ها و ادارات مانند هلال احمر، شرکت برق، شرکت گاز و دستگاه‌های دیگری که لباس فرم دارند ببینید از کجا تهیه می‌کنند.

اگر این قبیل سفارشات نه به واحد تولیدی ما، بلکه به واحدهای تولیدی دیگری هم که در زمینه پوشاک فعالیت می‌کنند داده شود چه انقلابی ایجاد خواهد شد می‌تواند جوابگوی یک سال کار تمام خیاط‌های فعال در همین نایسر باشد.

اگر ادارات استان سفارشات تولید لباس فرم را به کارگاه‌های تولیدی استان واگذار کنند مشکلات اقتصادی بیش از 200 خانوار حل می‌شود.

برای مثال در یک مقطع با عقد قرارداد با یک شرکت‌ فعال تهرانی در حوزه عروسک‌سازی برای 150 زن سرپرست خانوار در معرض آسیب در همین نایسر شغل ایجاد کردیم.

این زنان سرپرست خانوار در محل سکونت خود کار می‌کردند به نوعی که در نایسر هر خانه به یک واحد کوچک تولیدی تبدیل شده بود اما آن شرکت‌ تعطیل شد و ما هم نتوانستیم کاری از پیش ببریم.

بازار مهمترین مسئله برای تولیدکننده است، گاهی میلیاردها تومان اعتبار برای حمایت از نیازمندان هزینه می‌شود اما بهترین نیاز جامعه ما این است که مسئولان به جای ماهی، به نیازمندان ماهیگیری یاد دهند.

اداره کار به چه کسانی تسهیلات می دهد؟

هر ساله شاهد هستیم که ارگان های مختلف مانند اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی در استان آمار می دهند که این میزان تسهیلات برای اشتغالزایی هزینه شده است، سوال اینجاست سهم مردم در حاشیه شهرها از این تسهیلات چه میزان است؟

بخش قابل توجهی از این تسهیلات به افرادی پرداخت می‌شود که اصلا در حوزه اشتغالزایی هزینه نمی‌کنند و این کار به جز پرت اعتبارات خروجی نخواهد داشت.

سهرابی ادامه داد: برای راه‌اندازی هر دو کارگاه یک ریال تسهیلات نگرفته‌ام، برنامه من ایجاد کارگاه دیگری در منطقه حاشیه ننله است، تنها انتظار ما از مسئولان حمایت است، حمایت تنها پرداخت تسهیلات نیست اگر مسئولان از تولیدات داخلی استقبال کنند و نیاز مجموعه‌های خود را از واحدهای تولیدی استان تامین کنند بزرگترین حمایت را از تولیدکننده کرده‌اند.

انتظار داریم ادارات از ما خرید کنیم و ما تعهد می‌کنیم نیازمندی‌های آنان را استاندارد و باکیفیت تهیه و تحویل دهیم اما برخی ادارات با این بهانه که تهیه کالا از خارج استان به لحاظ هزینه‌ای به‌صرفه است، به خارج از استان سفارش می‌دهند در حالیکه اینطور نیست و چنین موضوعی واقعیت ندارد.

ایجاد 10 فرصت شغلی جدید با 50 میلیون تومان تسهیلات

این فعال اجتماعی سنندجی افزود: پیشنهاد کار از یک واحد تولیدی آلات موسیقی داریم، و اعلام کرده‌اند با ما قرارداد یک ساله ببندند اما چون این کار نیاز به چرخ‌های ضخیم‌دوز دارد در شرایط اقتصادی فعلی بدون دریافت تسهیلات ممکن نیست که اگر 40 تا 50 میلیون تومان تسهیلات به ما پرداخت کنند برای 10 نفر دیگر اشتغالزایی خواهم کرد چون مکان و فضای کافی در اختیار داریم.

گروه تولیدی نوای باران در کنار فعالیت‌هایی که در مسیر آموزش و اشتغال برای بانوان آسیب‌دیده و در معرض آسیب دارد به سایر حوزه‌های حمایت از نیازمندان هم ورود کرده‌ایم برای مثال قبل از شیوع کرونا برای بیش از 3 هزار دانش‌آموز نیازمند مناطق حاشیه مانتو شلوار رایگان و بیش از یک هزار چادر برای دانش‌آموزان دختری که به سن تکلیف رسیده بودند، تولید و توزیع کردیم.

برگزاری جشنواره موسیقی،کلاس‌های مشاوره تحصیلی و کمک آموزشی با همکاری مدارس نایسر در طول سال تحصیلی ۹۷ و ۹۸ در راستای رفع ایرادات درسی و آموزشی با بهره‌گیری از بهترین اساتید دانشگاه و فارغ التحصیلان دانشگاهی استان به صورت رایگان، برگزاری جشن گلریزان به منظور حمایت از مدارس نایسر و جذب بیش از یک میلیارد و پانصد میلیون ریال و توزیع صبحانه‌های سالم در طول سال به صورت رایگان در مدارس نایسر از دیگر اقدامات گروه نوای باران در نایسر بوده است.

گروه نوای باران در روزهای کرونایی

همواره تلاش کرده‌ایم که از محل سود تولیدات خود مجموعه برای کارهای خیر استفاده کنیم، فعالیت‌های این گروه در شرایط کرونایی هم به صورت برنامه‌ریزی شده و البته با حمایت برخی خیرین نوعدوست شدت بیشتری گرفت.

نخستین کار ما همزمان با شیوه کرونا، تولید و توزیع بیش از 100 هزار عدد ماسک پارچه‌ای قابل شستشو و بیمارستانی ۳لایه در راستای مبارزه با بیماری کرونا بود.

توزیع بسته‌های حمایتی و پوشاک گرم در بین اقشار نیازمند در نایسر از دیگر اقداماتی بود که انجام شده است البته قبل از انجام هر کاری سعی کرده‌ایم نیازسنجی کنیم و بعد از انجام نیازسنجی براساس نیاز افراد اقدام به تهیه و توزیع بسته‌های حمایتی شامل لباس، غذای گرم و بسته‌های غذایی خشک کردیم.

تولید لباس بازیگران فیلم سنجرخان

دوخت لباس بازیگران فیلم سنجرخان به گروه نوای باران واگذار شده امیدواریم این آغازی بر رونق هرچه بیشتر فعالیت این گروه و چرخاندن چرخ زندگی افرادی باشد که توجه به آنها و ایجاد بستر و زمینه برایشان می‌تواند بخش زیادی از مشکلات مناطق حاشیه را رفع کند.

راه‌اندازی سرای مهربانی/ساماندهی بانوان کارتن‌خواب

برنامه و هدف‌گذاری بعدی این گروه راه‌اندازی سرای مهربانی است، سرایی که قرار است زنان آسیب‌دیده اجتماعی در آن به سامان برسند، در قالب این طرح قرار است زنان کارتن خواب را از سطح شهر جمع‌آوری کنیم و زیر پوشش آموزش‌های حرفه‌ای قرار دهیم.

سرای مهربانی با مدیریت خانم‌ها اداره می‌شود و بعد از پاک کردن زنان معتاد کارتن خواب فاز دوم کار یعنی آموزش و اشتغالزایی برای این افراد اجرا خواهد شد، حمایت از یک زن معتاد می‌تواند حرکتی ارزشمند در مسیر مبارزه با اعتیاد باشد زمانی می‌توانیم زنجیره اعتیاد را قطع کنیم که در کنار مقابله با ورود و توزیع مواد درمان و حمایت از معتادین بهبود یافته را به صورت برنامه‌ریزی شده و هدفمند مورد توجه قرار دهیم.

به گفته سهرابی، بی‌توجهی و بهاندادن به معتادان بهبود یافته موجب می‌شود دوباره به دام اعتیاد بیفتند و هر بار گرفتارشدن فرآیند پاکی را با مشکلات پیچیده‌تری مواجه خواهد کرد.

باید بیاموزیم با همدلی و عشق، فارغ از مرزها و فاصله‌ها کمک‌رسان یکدیگر باشیم و همانند خورشید تابان بی‌توقع، گرما بخش زندگی دیگران شویم.

و اما....

اســکان غیررســمی بــه واقــع یکــی از بارزتریــن چهره‌های فقر شــهری در بیشــتر شــهرهای مهاجرپذیر است که با عناوینی همچون حاشیه‌نشینی، ســکونتگاه‌های خــودرو، مســکن نابهنجــار و اجتماعات آلونکی و مانند اینها نیز شــناخته می‌شود.

سکونتگاه‌هایی کــه در این نواحی از شــهر اســتقرار یافته‌انــد، از لحاظ کالبدی در حدی پایین‌تر از اســتانداردهای تعریف شــده بــرای هر منطقه هستند و مردم ســاکن در این نواحی نیــز به علــت ضعف‌های زیرســاختی و خدمات شــهری بــا ســطح نازلــی از کیفیــت، زندگــی گــذران می‌کنند.

ســاکنان این ســکونتگاه‌ها از لحاظ فرهنگی، انزوا طلب، احســاس غریبگی و بیگانگی، از لحاظ روانی پریشانی و تقدیرگرایــی، از لحاظ اقتصادی فقر، اشــتغال در بخش غیررســمی، بی‌ثباتی شــغلی و از لحاظ بهداشتی فقدان یا نارســائی سیستم خدمات بهداشــتی و درمانی دارند.

شـواهد و قرائـن ز یـادی از رابطـه بیـن توانمندسـازی و اثربخشـی توسـعه در سـطح کلان اجتماعـی حکایت دارد، رویکردهـای توانمندسـازی را می‌تـوان از طریـق حکمرانـی سـطوح خودجـوش اجتمـاع خـوب تقویـت کـرد کـه ایـن مسـئله نیـز بـه نوبـه خـود چشـم‌انداز رشـد را ارتقـاء می‌دهـد.

توانمندسـازی رشـدی کـه بـه سـود اقشـار فقیـر اسـت، تجربـه نشـان میدهـد کـه توانمندسـازی میتوانـد بـه توسـعه اثربخـش و اثـرات مثبـت بـه سـود افـراد فقیـر منتهـی شـود که البته تحقق این مهم نیازمند بهره‌گیری از ظرفیت های مختلف دولتی و مردمی است.

راهکاری ساده اما کاربردی

ایجاد چنین واحدهای تولیدی که ضمن آموزش افراد زمینه اشتغال آنها را فراهم سازد آن هم در بطن و متن مناطق حاشیه می‌تواند بستر و ظرفیت بسیار خوبی برای توانمندسازی مناطقی همچون نایسر باشد.

امروز موسسه‌های مردم‌نهادی چون نوای باران نخستین قدم‌ها را برای رفع یکی از دغدغه‌های مهم مردم ساکن در حاشیه شهر از قبیل شغل و درآمد برداشته است و قطعا حمایت از این حرکات ارزشمند می‌تواند آغازی بر ساماندهی بخشی از مشکلات مردمانی باشد که به واسطه فقر و پایین بودن درآمد مجبور به اسکان در چنین مناطقی هستند.

انتهای پیام/2330/71/ر