رشد پنج هزار و 80 ميليون دلاري صادرات كشاورزي

تهران- پايگاه اطلاع رساني دولت با انتشار گزارش عملكرد وزارت جهاد كشاورزي از فروردين سال 1389 تا شهريور 1390 از رشد پنج هزار و 80 ميليون دلاري صادرات كشاورزي ،251 هزار تن توليدات آبزي پروري، رشد 8 درصدي توليد محصولات زراعي خبر داد.

به گزارش روز جمعه ايرنا ، پايگاه اطلاع رساني دولت به مناسبت هفته دولت 1390 در راستاي اطلاع رساني شفاف از فعاليت ها و اقدامات انجام شده در دستگاه هاي اجرايي در سلسله گزارش هايي به انعكاس فشرده و چكيده اهم خدمات و دستاوردهاي وزارتخانه ها و سازمان ها در قالب كارنامه مهر در طول دولت هاي نهم و دهم پرداخت.
براساس گزارش عملكرد وزارت جهاد كشاورزي، برغم اختياري بودن بيمه محصولات كشاورزي و همچنين ساختار توليد كنندگان و بهره برداران بخش كشاورزي از يك سو و پايين بودن فرهنگ بيمه‏اي و نيز برخي محدوديت هاي اعتباري ناشي از اجبار صندوق بيمه براي تعيين سقف هاي بيمه اي در مناطق و محصولات مختلف، طبق آخرين آمار تعداد بيمه گذاران در سال 89 به 73/1 ميليون بهره بردار رسيده است.
براساس اين گزارش، وزارت جهاد كشاورزي از جمله دستگاه‌هاي اجرايي است كه با اولويت‌بندي وظايف و تكاليف خود و در راستاي تحقق خدمت‌رساني بيشتر و توجه به بخش كشاورزي و منابع طبيعي، توانسته است شاخص‌هاي كمي و كيفي خود را به شكل چشمگيري ارتقا بخشد.
متن كامل اين گزارش به شرح ذيل است:
نگاهي به عملكرد اين وزارتخانه در بخش هاي مختلف طي دو سال گذشته
با وجود پيشرفت هاي مهم در فعاليت هاي اقتصادي، بخش كشاورزي همچنان در عرصه اقتصاد و امنيت جوامع مختلف داراي جايگاه ويژه‌اي است.
از ديدگاه توسعه اقتصادي، بخش كشاورزي در فرآيند رشد و توسعه اقتصادي وظائف مهم و اساسي را برعهده دارد.
بخش كشاورزي و منابع طبيعي علاوه بر رسالت هاي متعددي كه براساس سياست هاي كلي نظام بر عهده دارد (تامين غذا، احياء منابع طبيعي و توسعه صادرات غيرنفتي و همچنين ايجاد سازوكارهاي مناسب براي رشد بهره‌وري عوامل توليد)، مسووليت بسيار اساسي تامين امنيت غذايي كشور با تكيه بر توليد از منابع داخلي و تاكيد بر خودكفايي در توليد محصولات اساسي كشاورزي را نيز عهده دار است. همچنين ارتقاء سطح درآمد و زندگي روستائيان و كشاورزان از ديگر مسئوليت‌هاي بر شمرده بخش كشاورزي و منابع طبيعي براساس سياست‌هاي كلي نظام است.

**عملكرد آب و خاك
اجراي سيستم هاي آبياري تحت فشار 113 هزار و 117 هكتار
پوشش انهار سنتي سه هزار و 260 هكتار
تجهيز و نوسازي اراضي مدرن27 هزار و 461 هكتار
عمليات تجهيز و نوسازي اراضي تعاوني هاي توليد روستايي هشت هزار و 605 هكتار
عمليات تجهيز و نوسازي اراضي طرح احيا و توسعه كشاورزي چهار هزار و 200 هكتار
علاوه بر آن در سال 1389 اقدامات زير انجام شده است:
احداث شبكه هاي آبياري و زهكشي در سطحي معادل45 هزار و 446 هكتار
انتقال آب با لوله برابر 2668 هكتار
احداث و بهسازي كانال هاي آبياري عمومي معادل 61360 هكتار
عمليات تجهيز و نوسازي اراضي شاليزاري برابر 4869 هكتار
عمليات تجهيز و نوسازي اراضي سنتي معادل 16727 هكتار
عمليات تجهيز و نوسازي طرح شركت هاي سهامي و زراعي معادل 130 هكتار
عمليات احداث جاده دسترسي برابر 661 كيلومتر
ميزان آب استحصال شده از طرح هاي كوچك زود بازده تامين آب معادل 423 ميليون متر مكعب
عمليات احيا و مرمت قنوات برابر 109 ميليون متر مكعب (معادل 1090 كيلومتر)

** بررسي توليد محصولات كشاورزي
توليد محصولات گياهي
ميزان توليد كل محصولات زراعي 73426 هزار تن
ميزان توليد گندم 15029 هزار تن
ميزان توليد شلتوك 2288 هزار تن
ميزان توليد ذرت دانه اي 1736 هزار تن
ميزان توليد حبوبات 566 هزار تن
ميزان توليد چغندرقند 3897 هزار تن
ميزان توليد نيشكر 5685 هزار تن
ميزان توليد پياز 1923 هزار تن
ميزان توليد محصولات سبزي و صيفي 17374 هزار تن
ميزان توليد علوفه(شامل يونجه، شبدر و ساير نباتات علوفه اي) 16846 هزار تن

**محصولات باغي
بر اساس اطلاعات غير رسمي از معاونت امور توليدات گياهي ميزان توليد محصولات باغي در سال 1389 بالغ بر 16799 هزارتن بوده كه 1/8 درصد افزايش داشته است. در سال 1389 ميزان توليد سيب و دانه دارها 3435 هزار تن، مركبات 4730 هزارتن، خرما 1169 هزار تن، پسته 312 هزارتن و گردو 265 هزارتن بوده است.

**معاونت دام و طيور
- ميزان توليدات دام و طيور به 8/13653 هزار تن در سال 1389 رسيد.
- ميزان توليد گوشت قرمز به 6/933 هزار تن در سال 1389 رسيد.
- ميزان توليد گوشت مرغ به 4/1666 هزار تن در سال 1389 رسيد.
- ميزان توليد تخم مرغ به 767 هزار تن در سال 1389 رسيد.
- ميزان توليد شير به 10242 هزار تن در سال 1389 رسيد.

**شيلات
ميزان توليد شيلات و آبزيان(صيد و آبزي پروري) به 7/663 هزار تن در سال 1389 رسيد. توليدات آبزي پروري به 4/251 هزار تن در سال 1389 رسيد. مجموع صيد از آبهاي شمال و جنوب به 3/412 هزار تن در سال 1389 رسيده است كه از اين ميزان حدود 5/368 هزارتن از صيد جنوب و 8/43 هزارتن مربوط صيد شمال است.

سازمان حفظ نباتات
مبارزه با آفات، بيماري هاي گياهي و علف هاي هرز كه هر ساله خسارت زيادي به محصولات كشاورزي وارد مي‌كند، امري ضروري و اجتناب ناپذير است. بديهي است سطوح فعاليت ها و اقدامات مرتبط با مبارزه با آفات، بيماري هاي گياهي تابع مستقيمي از سطح زيركشت ميزبان ها و طغيان يا عدم طغيان آفات و امراض است. اقدامات قرنطينه‌اي نيز هر ساله متناسب با فهرست آفات و بيماري‌هاي قرنطينه‌اي داخلي كشور (كاهش و يا افزايش آفات در فهرست مذكور)، شرايط محيطي، حجم صادرات و واردات محصولات و كالاهاي كشاورزي انجام مي شود.
بنابراين روند ثابت و يا كاهشي عملكرد برخي از فعاليت ها نه تنها بيانگر كم توجهي يا كاهش سطح فعاليت ها به معني عام آن نيست بلكه به نوعي نتيجه كارآمدي اقدامات انجام يافته در سالهاي قبل و يا بهبود شرايط محيطي و نياز به سطوح اقدام پايين تر در سال هاي بعدي است.

**سازمان دامپزشكي
فرآورده‌هاي دامي بخش اعظمي از مواد غذايي مصرفي در جامعه را تشكيل مي‌دهند كه براي افزايش كيفيت فرآورده‌ها، كاهش ضايعات و جلوگيري از تلفات توجه به مسائل بهداشتي دام ضروري است. شيوع بيماري‌هاي دامي از قبيل آنفولانزاي طيور، جنون گاوي و تب برفكي مي‌تواند‌ توليد و تجارت فرآورده‌هاي دامي را به شدت تحت تاثير قرار دهد.
در راستاي اجرايي كردن بند «و» ماده 18 قانون برنامه چهارم، دامپزشكي كشور با تأمين بهداشت دام و افزايش سطح پوشش بهداشتي دام ها در برابر بيماريهاي دامي، توسعه كمي و كيفي قرنطينه‌ها، توسعه كشتارگاه‌هاي صنعتي و مراكز جمع‌آوري بهداشتي شير و همچنين كنترل بيماري‌هاي دامي مهم نظير آنفولانزاي فوق حاد پرندگان و تب برفكي توانسته است، نقش مهمي در تحقق تأمين 29 گرم پروتئين حيواني (دامي و شيلاتي) ايفا كند.

**سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي
وزرات جهاد كشاورزي، يكي از بزرگترين و كارآمدترين سازمان هاي پژوهشي، آموزشي و ترويجي بخش كشاورزي كشور و منطقه را داراست كه قدمت برخي از موسسات آن به بيش از 80 سال مي رسد. به طور اجمال سازمان تحقيقات،آموزش و ترويج كشاورزي داراي 24 موسسه، پژوهشكده و مركز تحقيقات ملي، 34 مركز تحقيقات استاني، 57 مجتمع و مركز آموزش استاني و ملي و 5000 نفر محقق (2457 نفر عضو هيئت علمي) و 314 مركز تحقيقاتي و مزرعه آموزشي با بيش از دهها نشريه علمي – پژوهشي داراي مجوز از وزارت علوم، تحقيقات و فناوري است.
از آنجا كه كمبود تحقيقات كاربردي و اساسا فقدان نگرش تحقيقاتي در كشور از دير باز در فهرست مسايل كشور قرار داشته است و بخش كشاورزي از اين قاعده مستثني نبوده، توسعه فعاليت هاي تحقيقات كاربردي همواره جزء اهداف مهم بخش كشاورزي محسوب مي شود.

** عملكرد آموزش
آموزش هاي رسمي بلند مدت به 39079 نفر در سال 1389 رسيده است. در سال 1389 آموزش ضمن خدمت كاركنان(كوتاه مدت) 221377 نفر روز انجام شده است .

** ترويج كشاورزي
ترويج كشاورزي نوعي آموزش غير رسمي به روستائيان و علاقه مندان به كشاورزي براي آشنايي و استفاده از فناوري‌هاي نو جهت افزايش توليد و بهره‌وري و درآمد و ارتقاي سطح زندگي توليدكنندگان كشاورزي است، تا از طريق آشنائي با يافته‌هاي پژوهشي و فناوري بصورت ساده و كاربردي بتوانند با افزايش توليد و كاهش هزينه و كسب درآمد بيشتر، ارتقاء سطح زندگي خود و خانواده را فراهم كنند.
آنچه بخش كشاورزي را از ساير بخش هاي اقتصادي و توليدي كشور متمايز مي كند، خصوصي بودن بخش است كه تقريباً 90% توسط كشاورزان و توليد كنندگان بخش انجام مي شود.
توليد حاصل مديريت كشاورزان و توليد كنندگان بوده و ارتقاء سطح كمي و كيفي آن در گرو مديريت دانش بنيان و فني اين قشر است. تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي سه ركن اصلي در مسير حركت بخش كشاورزي كشور در جهت دستيابي به كشاورزي پايدار و دانش بنيان هستند.
در اين ميان ترويج به لحاظ نوع مأموريت و وظيفه اي به عهده دارد از جايگاه ويژه اي برخوردار است چرا كه وظيفه ترويج ايجاد و هدايت جريان سيال دانش و اطلاعات كشاورزي به گونه اي دو سويه و چند وجهي في مابين بخش كشاورزي كشور و سيستم ها و نظام هاي توليد دانش فني است.

**بررسي شاخص هاي ترويج كشاورزي به شرح زير است:
-ارايه آموزش هاي ترويجي و مهارتي غير رسمي
-انتشار مطالب و نشريات آموزشي و كمك آموزشي
-پياده سازي طرح هاي الگويي، اشاعه و ترويج يافته هاي تحقيقاتي
-راه اندازي وتجهيز مراكز ترويج و خدمات جهادكشاورزي

**عملكرد ترويج
آموزش هاي ترويجي و مهارتي غير رسمي به 1987142 نفر روز در سال 1389 رسيد.
ساير فعاليت هاي ترويجي به شرح زير انجام يافته است:
تهيه و توليد رسانه هاي آموزشي و ترويجي 187 عنوان
توسعه مشاركت اقتصادي و اجتماعي زنان روستايي و عشايري 169 مورد
جذب توانمند سازي و به كار گيري عوامل شبكه ترويج 1030874 نفر روز
تجهيز و توسعه عاملين شبكه ترويج 246 مورد
الگو سازي ترويجي 2638 مورد

**توسعه جامعه عشايري
مساحت مراتع عشاير 5/32 ميليون هكتار است كه حدود 38 درصد مراتع كشور را تشكيل مي‌دهد. عشاير با داشتن بهترين و خالص‌ترين نژادهاي دام سبك كشور به عنوان يكي از استعدادهاي ارزنده توليد محسوب مي‌شوند. همچنين عشاير سالانه بيش از 270 هزار قطعه صنايع دستي توليد مي‌كنند.

**توسعه صادرات
روند رشد صادرات در سال 1389 به ميزان 5080 ميليون دلار افزايش يافته است. از لحاظ وزني، متوسط ميزان صادارت محصولات كشاورزي در سال 1389 به 4103 هزار تن افزايش يافته است.

**منابع طبيعي و آبخيزداري
منابع طبيعي به عنوان بستر حيات و توسعه پايدار، متعادل كننده اكوسيستم هاي حياتي و پشتوانه كليه ي فعاليت هاي بخش كشاورزي است. نقش مهم و حياتي منابع طبيعي در كنترل هرز آب هاي سطحي، تغذيه سفره هاي آب زير زميني، حفظ و توليد خاك، توليد اكسيژن، تلطيف هوا، پالايش گازهاي سمي، تأمين غذا و پروتئين، توليد مواد دارويي و صنعتي، پناهگاه حيات وحش، توليد علوفه و چوب و ... بر كسي پوشيده نيست. نقش مهم منابع طبيعي در حفظ منابع پايه، سلامت جامعه، امنيت غذايي و ... به عنوان يكي از اركان مهم در مجموعه فعاليت هاي حاكميتي كشور در دستيابي به اهداف چشم انداز سند توسعه ايران 1404 بسيار بارز و روشن است.
منابع طبيعي به صورت پديده هاي گوناگون خود شامل؛ جنگل ها(32/14 ميليون هكتار)، بيشه زارها( 67/2 ميليون هكتار) ، مراتع (75/84 ميليون هكتار) و بيابان ها (5/32 ميليون هكتار) در حدود 83 درصد عرصه كشور را در بر گرفته و بدين دليل فعاليت هاي سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور داراي گستره و تنوع بسيار فراواني است. فعاليت هاي اين سازمان در بخش هاي مختلفي چون آبخيزداري، بيابان زدايي و تثيبت شن، حفاظت و حمايت، جنگل هاي شمال و خارج از شمال، مرتعداري، مميزي اراضي و تفكيك مستثنيات و ... در دور افتاده ترين نقاط مرزي تا حاشيه هاي كلان شهر مركز كشور و در پست ترين نقاط، تا مرتفع ترين قلل كشور به اجرا مي رسد.
اقدامات صورت گرفته در دولت نهم در مقايسه با شرايط مشابه زماني در برنامه هاي قبلي با توجه به عدم رشد اعتبارات متناسب با نرخ تورم و همچنين عملكرد فيزيكي آن، از روند مطلوبي از نظر كمي و كيفي برخوردار بوده است.

**صندوق بيمه محصولات كشاورزي
قانون بيمه محصولات كشاورزي بصورت يك مادة واحد و 7 تبصره در جلسة مورخ 1/3/1362 به تصويب مجلس شوراي اسلامي و در تاريخ 25/3/62 به تصويب شوراي نگهبان رسيد. اصل اين قانون كه سرآغاز تحولي جديد در حمايت از بخش كشاورزي شد.
به موجب قانون اصلاح قانون بيمه محصولات كشاورزي مصوب 22/10/87 مجلس شوراي اسلامي علاوه بر بيمه محصولات كشاورزي، بيمه ابنيه، تأسيسات، مستحدثات، قنوات، چاههاي آب كشاورزي، تأسيسات آبياري، فعاليت ها و كليه خدمات كشاورزي و عوامل توليد ( ماشين آلات ، ابزار و ادوات كشاورز در قبال حوادث بيمه پذير به عنوان وسيله اي براي نيل به اهداف و سياست هاي بخش كشاورزي به عهده صندوق بيمه كشاورزي گذاشته شده است.
با توجه به تكاليف قانوني صندوق بيمه و لزوم حمايت بيشتر از توليدكنندگان با توسعه خدمات بيمه اي در اين سال تعداد محصولات تحت پوشش با نزديك به 14 درصد افزايش از 110 محصول به 125 محصول رسيد كه در تعداد 907 تعرفه به بيمه گذاران ارايه شد و در هنگام بروز حوادث قهري تحت پوشش، كشاورزان طرف قرار داد بيش از 6600ميليارد ريال غرامت دريافت كردند.

**اقدامات و راهكارهاي اجرايي
موضوع هاي تحقيقاتي استانداردسازي فرآيندهاي بيمه اي ( از قبيل تعيين پتانسيل توليد و ارزيابي خسارت ها )، بهره گيري از فناوري هاي RS و GIS در ارزيابي خسارت ها و نقش بيمه در مديريت ريسك بخش كشاورزي از جمله عمده ترين موضوعات تحقيقاتي و پژوهش طي سال‌هاي اخير به شمار مي روند وحدود 30 پروژه تحقيقاتي به منظور ارتقاء كيفي عمليات بيمه كشاورزي در جهت افزايش رضايتمندي بيمه گذاران انجام شده از درصد رشد برخوردار بوده است.
بسترسازي جديد براي استفاده از بخش خصوصي در توسعه بيمه از طريق تشكيل 340 شركت ( 630 دفاتر اصلي و فرعي ) خدمات بيمه اي با نظارت ستاد صندوق بيمه در كل كشور، تقويت و بازنگري وظايف ستادهاي بيمه در استان ها، برقراري كارمزد انگيزشي جهت شركت هاي خدمات بيمه، اجراي طرح سامانه الكترونيكي بيمه كشاورزي در سراسر كشور، تقويت تعامل فيمابين صندوق بيمه با مسئولان و تشكلات صنفي و علمي بخش كشاورزي وتفاهم نامه همكاري با شركت هاي بيمه تجاري نيز در زمره اقدامات صندوق بيمه كشاورزي در اين سال است.

**بيمه محصولات كشاورزي
صندوق بيمه محصولات كشاورزي كه به موجب قانون اصلاح قانون بيمه محصولات كشاورزي از تاريخ 22/10/87 به «صندوق بيمه كشاورزي» تغيير نام يافت در اجراي اهداف تاسيس خود، وسيله اي براي نيل به اهداف و سياست هاي بخش كشاورزي است. اقدامات اين صندوق در چارچوب اهداف كمي و كيفي و اعتبارات برنامه هاي سالانه مصوب مجمع عمومي انجام داده كه موارد آن به شرح زير بوده است.

**تعداد محصولات تحت پوشش بيمه
تعداد محصولات تحت پوشش بيمه به 125 محصول(قطعي و آزمايشي) بالغ شده است.

**گزينه هاي تعرفه اي
براي ايجاد تنوع تعرفه اي و اختيار عمل بيمه گر و بيمه گذار در انتخاب نوع تعرفه، طبق آخرين آمار تعداد تعرفه هاي برقرار شده در سال 89 به 1000 مورد افزايش يافته است.

**تعداد بيمه گذاران
برغم اختياري بودن بيمه محصولات كشاورزي و همچنين ساختار توليد كنندگان و بهره برداران بخش كشاورزي از يك سو و پائين بودن فرهنگ بيمه‏اي و نيز برخي محدوديت هاي اعتباري ناشي از اجبار صندوق بيمه براي تعيين سقف هاي بيمه اي در مناطق و محصولات مختلف، طبق آخرين آمار تعداد بيمه گذاران در سال 89 به 73/1 ميليون بهره بردار بالغ شده است.

**اراضي تحت پوشش بيمه
بر طبق آخرين اطلاعات ميزان اراضي زراعي تحت پوشش بيمه در سال 89 به 4156 هزار هكتار و ميزان اراضي باغي تحت پوشش بيمه به 426 هزار هكتار بالغ شده است.

**ميزان دام و طيور تحت پوشش بيمه
ميزان دام تحت پوشش در سال 89 شامل 9988 هزار واحد دامي و ميزان طيور تحت پوشش به 593 ميليون قطعه بالغ شده است.

**طرح هاي منابع طبيعي تحت پوشش بيمه
ميزان طرح هاي منابع طبيعي تحت پوشش بيمه قرار داده شده به 3089 هزار هكتار رسيده است.

**حق بيمه دريافتي
حق بيمه دريافتي به 4113 ميليارد ريال در سال 89 (9/25 درصد) افزايش يافته است.

**ميزان غرامت پرداختي
ميزان غرامت پرداخت شده به كشاورزان به 5608 ميليارد ريال در سال 89 (2/13 درصد) افزايش يافته است.

**سازمان تعاون روستايي ايران
فعاليت هاي انجام شده توسط تعاون روستايي در سال 1389 به شرح زير است:
خريد تضميني محصولات كشاورزي(كلزا، جو، آفتابگردان ، خرما و پياز پائيزه) مجموعاً به ميزان 6/1 ميليون تن و به ارزش تقريبي 6/4 هزار ميليارد ريال كه ارزش ريالي به ميزان تناژخريد تضميني محصولات كشاورزي فوق به ترتيب 14 درصد نسبت به زمان مشابه سال گذشته كاهش يافته است. بيانگر كاهش ضرر و زيان دولت است.
•خريد توافقي محصولات كشاورزي به ميزان 4 ميليون تن كه نسبت به زمان مشابه در سال گذشته تقريباً 82 درصد رشد داشته كه بيانگر همسويي سياست و برنامه هاي دولت مبني بر كاهش خريدهاي تضميني و روند افزايش خريدهاي توافقي است.
•تأمين، توليد و توزريع انواع نهاده‌هاي كشاورزي (بجز بذر) توسط تعاوني هاي تحت پوشش به ميزان 562 هزار تن كه نسبت به سال قبل 41 درصد كاهش يافته است.
•تأمين، توليد و توزيع انواع بذر به ميزان 118 هزار تن كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 8 درصد افزايش داشته است.
•ايجاد غرف عرضه مستقيم، محصولات كشاورزي به تعداد 200 مركز با 1024 غرفه در سطح كشور به منظور كمك در تنظيم بازار محصولات كشاورزي
•توزيع كالاهاي اساسي ( قند و شكر و...) مورد نياز روستائيان توسط تعاوني ها به ميزان 1 ميليون تن كه نسبت به زمان مشابه سال گذشته 36% كاهش داشته كه بيانگر انتزاع توزيع آرد روستائيان از شبكه و الحاق به وزارت بازرگاني است.
•ساماندهي مجامع بيش از 750 تعاوني.
•توسعه و تجهيز واحدهاي اعتباري در تعاوني ها به جهت جذب سپرده‌هاي خرد روستائيان به ميزان 1000 ميليارد ريال.
•ارزشگذاري سهام 375 تعاوني.
•آموزش اعضاء اركان و كاركنان تعاوني‌ها و زنان روستايي به ميزان 143 هزار نفر روز
•آسيب شناسي، كارآمدسازي تعاوني هاي زيانده و تعيين تكليف 330 تعاوني
•استقرار نظام صنفي كارهاي كشاورزي در 76 شهرستان و عضوگيري 35 هزار نفر از كشاورزان
•تأسيس شركت خدمات بيمه اي (حامي نوين روستا ايرانيان) در اتحاديه مركزي شركت هاي تعاوني توليد با فعال شدن بيش از 100 واحد بازاريابي در شركتهاي تعاوني توليد سراسر كشور (برنامه كلي رساندن اين واحد ها از 100 مورد به 400 مورد مي باشد)
•افزايش سطح پوشش شركت هاي سهامي زراعي به بيش از 100 هزار هكتار در 40 شركت (در 20 شركت كليه عمليات پايان يافته است)
•سطح پوشش شركت هاي تعاوني توليد به بيش از 4 ميليون هكتار افزايش پيدا كرده است.